'Spuitautomaat voor jonge drug- gebruikers nodig'
ANTWERPEN - Injecterende druggebruikers jonger dan twintig jaar vinden de weg naar Spuitenruil niet. Daarom moeten er spuitautomaten komen.

Tien jaar bestaat het project spuitenruil in Vlaanderen, maar controversieel is het nog altijd. In elke provincie kunnen injecterende druggebruikers gratis en anoniem hygiënische naalden verkrijgen en die terugbrengen. Dat moet het risico op besmetting met hiv of hepatitis C verminderen. Bedoeling is niet om de gebruikers te helpen om af te kicken, maar om hen aan te sporen veilig te gebruiken. Harm reduction, heet dat.

De verdeelpunten van spuitenruil zijn vooral medisch-sociale opvangcentra (MSOC's), drughulpcentra, straathoekwerk en apothekers. Zij deelden vorig jaar 571.825 injectienaalden uit, waarvan de helft alleen al in de provincie Antwerpen.

‘Dat klinkt veel, maar is relatief', zegt Vlaams coördinator Tessa Windelinckx. ‘Om abcessen en infecties te vermijden streven wij naar één spuit per shot. Heroïnegebruikers zetten al gauw drie, vier shots per dag. Cocaïnegebruikers meer. Een cliënt komt soms dertig of honderd spuiten in één keer halen. Eén cliënt nam vorige week zelfs 600 spuiten mee. In totaal bedienen we hiermee in Vlaanderen dus hooguit honderden cliënten en zeker geen duizenden.'

251 van hen namen vorig jaar deel aan een enquête. Daaruit blijkt dat bijna tien procent van de cliënten jonger dan vijftien jaar was toen ze hun eerste shot hebben gezet. Vier op de tien zijn jonger dan twintig.

‘De veertigers van vandaag zijn op latere leeftijd beginnen te gebruiken dan de twintigers van nu. De instapleeftijd daalt dus', zegt Windelinckx.

‘Dat choqueert en verontrust mij, te meer omdat we net die groep van jongeren niet bereiken. Er gaapt een grote kloof tussen het moment dat ze voor het eerst spuiten en het moment dat ze met ons in contact komen. Al die tijd is het risico groot dat ze onveilig gebruiken en een infectie oplopen.'

‘Wie zijn die jongeren? In welke omstandigheden leven en gebruiken ze? Niemand weet het, omdat niemand hen hoort of ziet. De drempel om op jonge leeftijd naar de hulpverlening te stappen, blijkt te groot te zijn. Als ze op latere leeftijd bij ons aankloppen, is het vaak al te laat. Daarom moeten we als samenleving meer inspanningen doen om de jonge injecterende gebruikers te bereiken.'

Concreet pleit Windelinckx voor het plaatsen van spuitautomaten, waar de jongeren propere naalden zouden kunnen kopen zonder dat iemand dat hoeft te zien. ‘Voor alle duidelijkheid: die hoeven niet in de scholen te komen, zoals condoomautomaten, maar bijvoorbeeld in stations.'

‘In Australië bestaat het al en hebben ze er een goede ervaring mee. Via stickers op de naalden kunnen we de jongeren de juiste informatie geven. De spuitautomaten kunnen zo een brug zijn om sneller de stap naar de hulpverlening te zetten.'

Het voorstel lijkt weinig kans op slagen te hebben. Toch hoopt Spuitenruil op een debat. ‘Net zoals we opnieuw moeten nadenken over het installeren van gebruikruimtes', zegt Windelinckx. ‘Gebruikers worden vandaag nog al te vaak verplicht op semi-openbare plaatsen te spuiten. Dat kan voor voorbijgangers confronterend zijn.'

Na tien jaar evalueert Windelinckx het project spuitenruil als uitermate positief. ‘Omdat we er een publiek mee bereiken dat anders niet bij de hulpverlening bekend zou zijn.'

Toch baart het haar zorgen dat de cliënten vaker lijken weg te blijven. ‘Voor het tweede jaar op rij zien we een daling in het aantal spuiten dat we verdelen. Een mogelijke verklaring is dat de Free Clinic in Antwerpen naar de rand van de stad is verhuisd en gebruikers daardoor de weg niet meer vinden.'

Positief dan weer is dat spuitenruil een hoge recuperatiegraad kan voorleggen.

‘Gebruikers brengen meer injectienaalden binnen dan ze bij ons komen halen. Dat is een veel beter resultaat dan in andere landen en toont aan dat ze verantwoordelijk zijn.'

Bron: De Standaard
Datum: 5/04/2011

Eigen mening:
Het idee op zich vind ik goed. Je kan jongeren wel waarschuwen dat ze geen drugs mogen gebruiken, maar of ze luisteren? Ik vind het belangrijk om zowel preventief als curatief te werken. Als ze dan toch 'spuiten' laat ze het dan veilig doen. Dan zijn ze toch al een beetje 'beschermd'.
Natuurlijk lokt dit onderwerp een controverse uit. Veel mensen beschouwen druggebruik nog altijd als een taboe.
Naar analogie van Australië lijkt het me een goed idee dat ook België spuitautomaten gaat zetten. Alleen over de plaats valt te discussiëren. Ik kan begrijpen dat het voor veel mensen een shock zou zijn als ze in het centraal station van Antwerpen een spuitautomaat zien staan. Hierdoor kunnen de spuiten ook verkocht worden aan mensen (denk ook aan jongeren) die helemaal niet aan de drugs zitten. Het is beter dat een 'erkende' instelling of persoon deze spuiten verdeeld. Maar dan zit je natuurlijk met mensen die zich schamen en daarom het risico willen lopen om onhygiënische naalden te gebruiken. Of met mensen die niet weten waar ze hiervoor terecht kunnen.
Dus even samengevat: het idee op zich vind ik oké, maar over de plaats waar de spuitautomaten geplaatst moeten worden, moet nog eens goed over nagedacht worden .

Ik had er helemaal geen idee van dat er zulke initiatieven 'spuitenruil' bestonden in België. Het is natuurlijk positief dat men op de hoogte is van de drugsproblematiek en er alles aan probeert te doen om ervoor te zorgen dat mensen niet sterven aan aids, hepatitis C, etc.

Ik vind persoonlijk dat onze regering meer geld aan preventie acties en maatregelen in bijvoorbeeld scholen moet moet spenderen (aangezien voorkomen beter is dan 'genezen'); zeker nu de instapleeftijd bij drugs aan het dalen is.

Spuitautomaten vind ik niet de beste oplossing. Zeker als deze op publieke plaatsen zouden staan. Ten eerste is het voor druggebruikers volgens mij heel moeilijk om op een publieke plaats, waar iedereen je kan zien, spuiten uit een automaat te gaan halen. De 'spuitenruil' is in dat opzicht meer discreet aangezien het kan afgehaald worden bij apothekers, etc. die toch aan een zeker beroepsgeheim gebonden zijn.

Ten tweede kunnen ze dan ook niet de hoeveelheid spuiten meer opnemen zoals bij het huidige initiatief. In het artikel staat vermeld dat soms meer dan 100 of zelfs 600 spuiten ineens worden meegenomen. Ik kan me niet voorstellen dat een druggebruiker naar een spuitenautomaat zou gaan op een openbare plaats en daar uren aan een stuk zou blijven staan om, spuit voor spuit, toch een deftige hoeveelheid mee te nemen. En ik zie ook geen druggebruikers om de dag terugkomen om 3 spuiten mee te nemen. Dus ik vind het huidige initiatief het beste (na preventiemaatregelen).

Gratis naalden halen en een spuitautomaat lijken op het eerste zicht inderdaad een goed idee. Het is beter dat jongeren toch op de hoogte zijn dat er veel ziektes kunnen voortkomen uit de naalden. Als ze weten dat er dan een plek is waar ze gratis en anoniem hygiënische naalden kunnen verkrijgen en terugbrengen, zullen ze dit misschien sneller doen, en zo gaat er inderdaad misschien minder risico zijn op besmetting met hiv of hepatitis c.

Maar als je verder nadenkt, weet ik niet of het echt wel een goed idee is. Nu kan je denken: gebruik maar, we zullen je nog helpen met hygiënische naalden ook. Ga je dan geen verkeerd signaal geven? Als er jongeren zijn die snel beïnvloedbaar zijn, kunnen anderen er tegen zeggen: och gebruik toch gewoon drugs? Je kan zelfs hygiënische naalden gebruiken, dus niemand heeft er iets op tegen dat je drugs gebruikt. Beïnvloedende jongeren gaan dan snel de andere drugsgebruikers geloven, en misschien sneller gebruiken.

Ik denk ook dat er beter nog meer campagnes gevoerd worden in school om het drugsgebruik te voorkomen. Drugsgebruik verminderen gaat sowieso niet bij iedereen helpen, maar als je al een paar leerlingen kan bereiken, dat is altijd veel beter dan niets.