De aarde is voor dit jaar al opgebruikt


BRUSSEL - In minder dan negen maanden hebben we de beschikbare grondstoffen voor dit jaar geconsumeerd. Dat is alweer sneller dan in 2009, waarin het vorige record ook al werd gebroken.


Overmorgen, op 21augustus, is ons ecologisch budget opgebruikt. Onze vraag naar natuurlijke grondstoffen die de aarde te bieden heeft, overschrijdt ruim het aanbod. Die ‘overshoot' groeit al drie decennia lang. Tegenwoordig heeft de aarde ongeveer anderhalf jaar nodig om de middelen die we in een jaar opsouperen, weer aan te vullen. Global Footprint Network berekent ieder jaar hoeveel natuurlijke grondstoffen we hebben en wanneer die zijn gebruikt.

In essentie geeft de ‘Earth Overshoot Day' aan op welke dag onze ecologische voetafdruk de totale oppervlakte van de aarde overschrijdt. Wereldwijd wordt bekeken welke stoffen nodig zijn voor de productie van honderden verschillende producten, van een fles melk tot een gezinswagen. Die inspanning wordt vergeleken met de biocapaciteit van de aarde—de mogelijkheid van ecosystemen om bronnen aan te vullen.

‘Bij melk gaan we bijvoorbeeld na hoeveel hectare grond er nodig is voor de productie van één hectoliter', zegt Marc Bontemps van vzw Ecolife, dat samen met de Belgische tak van het WWF aandacht vraagt voor ‘Overshoot Day'. ‘Hoe groot was het akkerland waarop de koeien grazen? Wat was de CO2-uitstoot van het transport van pakweg Canada naar Europa? Hoeveel energie was nodig om die melk te pasteuriseren, enzovoort. Al die factoren zetten we om naar hectare, want dat is de eenheid waarin een ecologische voetafdruk wordt gemeten.'

Onze planeet bezit voor 13,4 miljard hectare aan bioproductieve aarde. Zaterdag is die capaciteit verbrand. De grote boosdoener van die overconsumptie is de CO2-uitstoot. ‘Er is een enorm tekort aan bossen om die uitstoot te neutraliseren', zegt Bontemps.

Klimaatverandering is een symptoom van die overconsumptie. ‘De vermindering van biodiversiteit, ontbossing, tekort aan water en voedsel... Het zijn duidelijke signalen dat we onze consumptie niet langer op krediet kunnen afkopen', schrijft Global Footprint Network.

Ieder jaar valt de Overshoot Day vroeger dan het jaar ervoor. Begin jaren '80 volstond de jaarlijkse capaciteit nog bijna voor onze consumptie. Vorig jaar vierden we de eigenlijke dag eind september. Een herberekening van Global Footprint Network verplaatste die naar 24 augustus. Maar zou door de wereldwijde economische crisis van de voorbije jaren, met een daling van de CO2-uitstoot, die dag niet opnieuw wat achteruit moeten schuiven?

Bontemps: ‘De berekeningen zijn gebaseerd op cijfers uit 2008. Meer recente data zijn nog niet vrijgegeven. Het is best mogelijk dat er een klein verschil is, maar ten gronde verandert er weinig. Uiteindelijk zal de economie weer aantrekken. Minder economie is trouwens ook niet het antwoord op dit probleem.'

Voor Vlaanderen is de situatie nog wat prangender: onze capaciteit werd al in het voorjaar opgebruikt. ‘Op autosnelwegen en woningen kun je moeilijk iets produceren. De Vlaamse biocapaciteit is 1,3 gha (globale hectare), onze voetafdruk bedraagt 6,3 gha. Dat betekent dat we ongeveer zes “Vlaanderens” nodig hebben voor onze consumptie.'

De omstandigheden verbeteren ook niet. In de buurlanden zie je een knik in de consumptie, hier blijft die even snel stijgen. ‘In Duitsland ligt de voetafdruk op 4,4 gha, terwijl niemand zal beweren dat de levenskwaliteit daar lager is. De Duitsers zijn twintig jaar geleden begonnen met investeringen in isolatie en groene energie. Hun economie heeft daar niet onder geleden. Integendeel zelfs.'


Blog DS, 19-08-2010 (Nikolas Vanhecke)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB