Rusland dumpte radioactief afval in Baltische Zee


BRUSSEL - Een Zweedse tv-documentaire onthult dat de overheid niets deed met informatie over Russisch nucleair afval in de Baltische Zee.


Russische militairen hebben tussen 1989 en 1992 meermaals nucleair afval gedumpt in de Baltische Zee, voor de kust van het Zweedse eiland Gotland. Dat bleek uit een documentaire in het onderzoeksprogramma Uppdrag Granskning op de Zweedse openbare omroep SVT. Volgens de reportagemakers was de Zweedse regering al sinds 1999 van de dumpingen op de hoogte, maar deed ze niets.

In de documentaire vertelt een Zweedse geheimagent, Donald Forsberg, dat het nucleaire en radioactieve afval afkomstig was van een Sovjet-Russische militaire basis in de Letlandse havenstad Liepaja. ‘De Russische militairen voeren 's nachts gewoon uit en dumpten het afval op twee verschillende plaatsen', legt Forsberg uit.

In de documentaire wordt gezegd dat Zweedse inlichtingsdiensten in 1999 en 2000 drie uitgebreide rapporten indienden over de vermeende illegale dumping. Maar de toenmalige regering gaf er geen gevolg aan.

De Zweedse eerste minister Frederik Reinfeldt zegt niets af te weten van de zaak. ‘Dit is nieuwe informatie voor de huidige regeringsploeg. De vragen hierover moeten tot de vorige regering gericht worden', verklaart zijn woordvoerster, Roberta Alenius.

‘Nadat de informatie over het afval aan het licht gekomen was, besliste de vorige regering om niet in actie te komen. Voor ik uitspraken doe over deze zaak, wil ik weten waarop die beslissing gebaseerd was', zegt de huidige minister van Buitenlandse Zaken, Carl Bildt. Ook Rolf K. Nilsson, een Gotlands parlementslid, wil meer informatie over de plaats en toestand van de gedumpte vaten.


Dode zee

Sven-Olof Pettersson werkte in 1999 als adviseur voor de toenmalige minister van Buitenlandse Zaken Anna Lindh, die in 2003 vermoord werd. Hij verklaarde aan SVT dat Lindh van de vervuiling op de hoogte was en vergeefs had geprobeerd een onderzoek in te stellen naar de zaak.

Volgens de adviseur had de toenmalige minister van Defensie gezegd dat een zoektocht naar het afval vruchteloos was en te duur zou uitvallen door een gebrek aan informatie over de locatie van de vaten. Die minister, Björn van Sydow, herinnert zich naar eigen zeggen niets van het voorval.

De Nationale Milieu Eenheid werd in de lente van 2009 op de hoogte gebracht van de mogelijke afvaldumping en startte onmiddellijk een onderzoek. ‘Ik geloof dat we een stadium hebben bereikt in het onderzoek waar een gerechtelijk onderzoek kan worden opgestart. Met als reden dat we kunnen veronderstellen dat er misdaden zijn begaan', vertelt Mats Palm, die het onderzoek namens de Zweedse overheidsorganisatie leidt, aan het Zweedse nieuwsagentschap TT.

‘Het is een heel erg moeilijk onderzoek, deels omdat het zo lang geleden gebeurde. De plaats van het dumpen moet worden gevonden, er moet worden vastgesteld wat er precies gedumpt werd en we moeten onderzoeken of het afval in zee lekt', voegt Palm eraan toe.

De aanvoer van vers zeewater is beperkt in de Baltische Zee omdat die bijna volledig ingesloten is door land. Dat betekent dat het wegwerken van vervuiling des te moeilijker is. Volgens wetenschappers zal het niet lang meer duren voor de Baltische Zee een dode zee wordt als er geen actie wordt ondernomen. Alle landen die aan de Baltische Zee grenzen, inclusief Rusland, zullen volgende week samenkomen in Helsinki om te debatteren over een oplossing voor de sterk vervuilde zee.

Op de discussiesite Newsmill eiste Urban Ahlin dat Zweden Rusland verantwoordelijk stelt en laat opdraaien voor de kosten van de opruiming. Ahlin is de buitenlandspecialist van de Zweedse sociaaldemocraten.(lba)


DS, 06-02-2010

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB