Recht(er) met een hart


Gelukkig is het zeldzaam dat een fiscale rechter zich moet uitspreken over een schrijnende situatie. Deze keer was dat wel zo en het eindigde met een zelden geziene uitbrander van de rechter voor de fiscus (Rb. Luik, 20januari 2009). Vergelijk het met de vrijspraak van de dief door de Antwerpse rechter enkele maanden geleden omdat celstraffen toch niet worden uitgevoerd. Maar deze keer is het signaal wel terecht.


Een nog vrij jonge vrouw was heroïneverslaafd en had verscheidene psychische en lichamelijke problemen. Zij volgde een methadonkuur, maar zonder veel succes. Twee van haar drie kleine kinderen kwamen voort uit een relatie met een man die ondertussen uit het ouderlijke gezag was ontzet. Het derde kindje stamde uit een relatie met een man die al overleden was. De vrouw was bovendien werkloos. Niet te verwonderen dat er nauwelijks financiële middelen waren om de kosten van haar behandeling te betalen, laat staan haar kinderen groot te brengen. Vaak zijn kinderen de grootste slachtoffers van dergelijke precaire situaties.

De grootouders konden dit niet langer aanzien en besloten maandelijks 300 euro onderhoudsgeld ter beschikking te stellen voor de opvoeding van hun kleinkinderen. Indien bepaalde voorwaarden vervuld zijn, is 80% van dit onderhoudsgeld fiscaal aftrekbaar. Ruw gerekend zou dit betekenen dat de grootouders ongeveer 120 euro per maand zouden kunnen recupereren van de schatkist of 1.500 euro op jaarbasis. Verschillende jaren had de fiscus de aftrek aanvaard, maar plots vond hij de aftrek van het goede te veel.

Onderhoudsgeld is slechts aftrekbaar als de betaling wettelijk verplicht is. Grootouders zijn enkel verplicht om onderhoudsgeld aan hun kleinkinderen te betalen als deze kleinkinderen behoeftig zijn. Volgens de fiscus vereist dat voor minderjarige kleinkinderen dat de ouders zelf niet over voldoende middelen beschikken om in het levensonderhoud te voorzien. Welnu, zegt de inspecteur, uit elementen aangevoerd door de grootouders zelf blijkt dat de jonge moeder, ondanks haar financiële moeilijkheden en gezondheidsproblemen, nog steeds voor kost en inwoon zorgde voor de kinderen. Daardoor hebben de grootouders onvoldoende aangetoond dat de moeder zelf behoeftig was. De aftrek werd dus geweigerd.

De rechter veegt de fiscus de mantel uit. Hij fluit niet alleen de fiscus terug, maar besluit eveneens 'dat het standpunt van de ambtenaar zuiver kafkaiaans is, ontdaan van iedere menselijkheid en dat het in hoofde van de fiscale ambtenaar getuigt van een flagrante miskenning van een menselijke realiteit en het tragische karakter'.

De rechter beseft dat dit argument weinig te maken heeft met de zuivere toepassing van de fiscale wet. In een voetnoot, iets dat anders nauwelijks voorkomt in een vonnis of een arrest, beklemtoont de rechter dat dit geen emotionele beslissing is vanuit een zekere vorm van medelijden, maar wel een beslissing op basis van de wet en een objectieve analyse van de feiten. Het hoogst uitzonderlijke karakter van de uitval van de rechter blijkt trouwens ook uit het feit dat hij zijn woorden onderstreept en schrijft in hoofdletters en in vet.

Als dit vonnis het eerste is wat je leest nadat je met vrouw, kinderen en vrienden door machtige en overweldigende natuurgebieden hebt gezworven, dan word je enerzijds boos dat de fiscus zich met een onbenulligheid van 1.500 euro bezighoudt en te weinig op zoek gaat naar de miljoenen ontdoken belastingen bij de drugsdealers. Anderzijds ben je ook gelukkig dat er onpartijdige rechters zijn die op zoek gaan naar het wezenlijke van het bestaan.

Koen Van Duyse is advocaat bij Tiberghien Advocaten.


DS, 06-08-2009

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB