Amerikaanse kranten happen naar adem


De ene na de andere Amerikaanse krant wankelt. Krantenwebsites kunnen de teruggang niet compenseren. De economische crisis versnelt de teloorgang nog.


Huilend zat ze aan haar bureau. Verslaggever Maren Hunt en haar collega's van de Seattle Post-Intelligencer hoorden drie weken geleden het trieste nieuws. Hun krant stopte ermee. Uitgever Hearst vond voor het verliesgevende dagblad geen koper en staakte de papieren editie. 'Iedereen zag het einde naderen', zei Hunt in haar krant, 'maar het blijft een enorme klap.' 140 journalisten verloren hun baan.

Zo werd Seattle, stad van Boeing en Starbucks, Microsoft en Amazon, Jimi Hendrix en Nirvana, een one paper city. Maar ook die krant, The Seattle Times, heeft het moeilijk. In heel Amerika happen kranten naar adem. Na jaren van ontslagen, opheffen van bijlagen, schrappen van correspondenten zijn de middelen om te bezuinigen op en vallen de eerste titels om.

Krantenwebsites kunnen de teruggang niet compenseren. De economische crisis verergert de teloorgang nog. De grote kranten, met meer middelen, wankelen nu ook. De Rocky Mountain News in Denver was, eind februari, het eerste grote Amerikaanse dagblad dat stopte. The Boston Globe is mogelijk de volgende. Eigenaar The New York Times Company dreigt de Globe te sluiten als de vakbonden niet snel met forse bezuinigingen akkoord gaan. De krant verliest meer dan 1miljoen dollar per week. En The New York Times zelf heeft grote financiële zorgen.

Vijf uitgevers, waaronder Tribune (Los Angeles Times, Chicago Tribune) hebben uitstel van betaling aangevraagd. Beursgenoteerde krantenuitgevers zien hun aandelenkoersen kelderen. Volgens onderzoeksbureau '24/7 WallSt' dreigen acht van Amerika's vijftig grootste kranten de komende anderhalf jaar te verdwijnen.

De advertentie-inkomsten van veel kranten zijn verdampt. The Miami Herald bijvoorbeeld is zwaar getroffen door de huizencrisis in Florida.

The Detroit News deelt het leed van de auto-industrie. In Detroit wordt de krant sinds vorige week niet meer thuisbezorgd op de meeste dagen van de week. General Motors, Ford en Chrysler plaatsten voor honderden miljoenen dollars minder advertenties in de kranten.

Over heel 2008 daalde de reclameomzet van de kranten met een betrekkelijk bescheiden 10procent, aldus onderzoeksbureau Nielsen Media. Maar dat gemiddelde maskeert volgens Nielsen het zeer slechte laatste kwartaal van 2008, en 2009 wordt niet veel beter. Rubrieksadvertenties, in de jaren negentig nog goed voor 40procent van de advertentie-inkomsten bij Amerikaanse kranten, stromen al jaren richting internet.

Ze volgen de lezers. Abonnees zeggen de krant op omdat zij het nieuws liever online lezen. Volgens het Pew Research Center werd in 2008 een omslagpunt bereikt. Meer Amerikanen haalden hun nieuws liever van gratis sites dan uit betaalde papieren kranten. Slechts één grote krant laat lezers betalen voor online-informatie, The Wall Street Journal. Nog niet zo lang geleden werd de zakenkrant hierom uitgelachen. Toen Rupert Murdoch de titel vorig jaar kocht -de grootste krantenaankoop in jaren- wilde hij het webabonnement opheffen. Maar daar kwam hij op terug. WSJ.com is nu winstgevend.

Murdoch heeft een ander probleem. Hij nam WSJ-moeder Dow Jones over met een bonus van 60procent per aandeel, maar moet daarop nu fors afschrijven.

Vóór de economische crisis konden krantenconcerns de rentes voor hun overnames wel betalen, maar nu niet meer. Vastgoedmagnaat Sam Zell bijvoorbeeld leende in 2007 8,2 miljard dollar om Tribune te kopen. Inmiddels dreigt een faillissement. Volgens kredietbeoordelaar Moody's heeft Tribune een schuld van 12,3 keer het bedrijfsresultaat. Normaal is een factor twee of drie.

Sommige van deze uitgevers zijn nog steeds redelijk gezonde bedrijven, maar het probleem is hun schuld, schrijft Alan Mutter, dagbladveteraan en maker van het weblog Reflections of a Newsosaur, in de Financial Times. De kranten moeten volgens hem 'onredelijk hoge winsten' halen om de zware schulden te dragen die voortkomen uit 'slecht doordachte, slecht getimede overnames'.

Dat vindt ook een andere blogger, oud-journalist en auteur Paul Gillin. Hij maakt de site Newspaper Death Watch. Niet de journalisten maar de uitgevers zijn wat hem betreft schuldig aan de crisis in de dagbladwereld. 'Zij hebben zich niet goed aangepast aan het web', schrijft Gillin op zijn blog. Bovendien hebben ze volgens hem hun advertentieverkoop niet gericht op lokale bedrijven, maar op rubrieksadvertenties en grote winkelketens. Beide submarkten slinken juist, stelt Gillin, door internet, door consolidatie in de retailsector en door de crisis.

En hoe reageren de uitgevers? Het aantal redacteuren bij Amerikaanse kranten is sinds 1980 nog nooit zo sterk gedaald als vorig jaar. Weblog Paper Cuts houdt de stand bij: in 2008 verloren 15.700 werknemers van krantenuitgevers (journalisten, advertentieverkopers, drukkers) hun baan, dit jaar staat de teller al op 5.711.

Sommige uitgevers proberen lucratieve bezittingen af te stoten om de kranten overeind te houden. The New York Times en andere uitgevers verkochten hun luxe-hoofdkantoren en huren nu (een deel van) de kantoren terug. The Times wil ook af van zijn belang in honkbalclub Boston Red Sox.

Hoe nu verder? Nog meer bezuinigen? Lopen lezers dan niet helemaal weg? Wie zijn bureaus in Washington schrapt, is afhankelijk van persbureaus, maar hun kopij staat al overal online. Wie de stadsredactie uitkleedt, wordt irrelevant voor de regio.

Sommige kranten concentreren zich op internet, zoals The Capital Times. Maar de ingekrompen redacties kunnen minder diep op het nieuws ingaan. Zo blijft een titel weliswaar bestaan, maar wordt de belangrijkste taak van de krant uitgehold.

Volgens het Pew Research Center is nog slechts één medium in de VS in staat om onderwerpen op de agenda te zetten. Niet de tv, niet het weblog, maar de krant. Hoe lang nog?


© NRC Handelsblad, DS, 11-04-2009 (Jan Benjamin)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB