Navo-top levert Turkije en EU flinke kater op


De Navo heeft een nieuwe baas. Dat is een meevaller, maar de verhouding tussen Turkije en de Europese bondgenoten heeft wel geleden.


Op het allerlaatste moment kozen de leiders van de Navo-landen in Straatsburg de Deen Anders Fogh Rasmussen tot nieuwe secretaris-generaal. Per 1 augustus volgt hij Jaap de Hoop Scheffer op.

Ook de Turkse president Gül schaarde zich achter Rasmussen, maar pas nadat hij zwaar onder druk was gezet. Een ’diepgaand gesprek’ met de Amerikaanse president Obama gaf de doorslag, al dichtte de Italiaanse premier Berlusconi zichzelf een hoofdrol toe.

Gül kon schermen met een paar toezeggingen van de Navo-partners om tegenstand in eigen land te overwinnen. Zo krijgt Turkije een belangrijke nieuwe post: een assistent van de secretaris-generaal die zich speciaal gaat bezighouden met de verhouding met de islamitische wereld.

De relaties tussen Turkije en de Europese bondgenoten zijn intussen verslechterd. Verschillende Europese leiders hekelden het koppige verzet van de Turken tegen Rasmussen. De Deense liberaal zou de islamitische wereld beledigd hebben door cartoons van de profeet Mohammed te verdedigen.

„Hoe goed heeft Turkije zich Europese waarden als de vrijheid van meningsuiting eigen gemaakt?”, vroeg Europees commissaris Rehn (uitbreiding) zich af. Rehns opmerking is van belang, omdat de Europese Unie voorzichtig met Turkije in gesprek is over een eventuele toetreding.

Gül noemde Rehns opmerking direct „ongelukkig” en hij kreeg gisteren steun van de Amerikaanse president Obama. Die drong in Praag, waar hij was voor zijn eerste ontmoeting met de EU, aan op de toetreding van Turkije. Dat zou volgens Obama „een belangrijk signaal” zijn.

De Franse president Sarkozy reageerde direct negatief op Obama’s oproep. Sarkozy’s stellingname tegen de toetreding van Turkije „is niet veranderd en zal niet veranderen”. Volgens de Franse president wordt zijn verzet gedeeld door de „immense meerderheid van de Europese landen”. Ook minister Verhagen (buitenlandse zaken) reageerde zuinig. „Het is niet aan de VS om te bepalen wie lid kan worden van de EU.”

In ieder geval heeft de Navo-top met de benoeming van Rasmussen een positief besluit gekregen. „Geen mens had het gesnapt als we hierover geen beslissing hadden genomen”, zei bondskanselier Merkel, die zich had ingezet voor de Deen.

Verder heeft de top weinig concreets opgeleverd. Verschillende Europese bondgenoten beloven samen 5000 extra militairen voor Afghanistan, van wie 3000 tijdelijke. Daarnaast stelt de Navo een nieuw strategisch concept op, dat richting moet geven voor de toekomst.

Obama is gisteravond verder gereisd naar Istanbul, voor een bijeenkomst van de ’Alliantie van beschavingen’. Ook Rasmussen zal die VN-conferentie bijwonen.


© Trouw, 06-04-2009

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Clash van culturen


De Navo-landen wilden niet dat hun zestigste verjaardagsfeest, dat bovendien de eerste top met Barack Obama was, overschaduwd werd door een twist over de benoeming van de nieuwe secretaris-generaal. Maar dat is dan toch gebeurd, door het veto dat Turkije tot zaterdagmiddag volhield tegen de Deen Anders Fogh Rasmussen.


De Turkse premier Tayyip Erdogan kon uiteindelijk dat veto niet volhouden tegen de 27 andere lidstaten, die alle Rasmussen de beste kandidaat vonden. Maar hij eiste en verkreeg wel zijn pond vlees, in de vorm van allerlei benoemingen en toezeggingen.

De episode zal hoe dan ook sporen nalaten, omdat ze de clash der culturen introduceerde in de Navo. Erdogan verweet Rasmussen dat hij geen excuses had aangeboden voor de Mohammed-cartoons die eind 2005 in de krant Jyllands Posten verschenen waren. Rasmussen voerde toen, volledig terecht, aan dat in een democratie de regering niets te zeggen heeft aan haar pers en media. Als de liberale Deense premier overstag was gegaan voor islamitische intimidatie en geweld, dan had hij een bijzonder gevaarlijk precedent geschapen, ook voor de andere democratische regeringen van Europa. Dan had hij de indruk gegeven dat die regeringen wel degelijk verantwoordelijk zijn voor de inhoud van hun pers en media, met alle gevaarlijke gevolgen van dien voor de vrije meningsuiting.

Dat Erdogan eiste dat de Navo-landen hun steun aan een goede kandidaat introkken omdat die man de vrije meningsuiting verdedigd had, is al bedenkelijk genoeg. Erger is dat dit absoluut geen alleenstaand incident is.

Op de VN-conferentie tegen racisme en xenofobie die van 22 tot 24 april in Genève plaatsvindt, spant de moslimwereld zich in om breidels op de vrije meningsuiting in een VN-tekst aan te brengen. De ontwerptekst voor de zogenaamde DurbanII-conferentie bevat nog altijd taalgebruik dat blasfemie en het negatief voorstellen van godsdienst gelijk stelt met racisme, dus met iets dat verboden moet worden.

Dat alles toont nog maar eens hoeveel moeite de islam heeft met de scheiding van religie en staat, met het concept van laïciteit, waarin godsdienstige of filosofische overtuiging een privé-zaak is en de staat gehouden is aan neutraliteit en aan respect voor de persoonlijke vrijheid.

Wat het optreden van Erdogan zo bedenkelijk maakt, is dat hij de premier is van een moslimland dat zich seculier noemt. Door zelf ook de islam een imago van intolerantie te geven, bewees hij een bar slechte dienst aan de gematigde moslims in onze landen die zich inspannen om te tonen dat islam en een seculiere maatschappij wel degelijk verzoenbaar zijn. En een even slechte dienst aan alle mensen die geen botsing van culturen willen, maar integendeel verdraagzaamheid en welbegrepen integratie.


DS, 06-04-2009 (Mia Doornaert)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB