Goede column!
-------------------------------------------------------------------
DUIZEND VRIENDEN... ONLINE
Ik heb mijn grote liefdes op het openbaar vervoer ontmoet. De eerste in tram twee, de tweede op de rondvaartboot en de derde in de trein. Terwijl je je verplaatst ben je even los van alles en onderweg in de kosmos. Maar je hebt wel je eigen gezicht, en je eigen leeftijd. Er is genoeg waarheid in het spel om met degene die tegenover je zit een échte ontmoeting te hebben.

Ik heb een vriendin die nooit de man van haar leven ontmoette. Ze was te serieus en krampachtig. Op het internet, waar ze zich als poesje vermomde, maakte ze afspraakjes en leerde ze te flirten en grapjes te maken. In de werkelijkheid - offline - had ze dat nooit durven te doen. Ze begon een relatie met een poppetje met een groen mutsje op die altijd een heel grote bloem in zijn hand droeg. Toen ze met hem begon te telefoneren bleek hij niet de volwassen man te zijn die ze voor ogen had. Hij had nog niet eens de baard in de keel. Ze was verdrietig maar ook blij. Ze had in ieder geval geleerd minder serieus en lichtvoetig te zijn.

Kort daarop ontmoette ze iemand offline: in de werkelijkheid. Maar hij was geremd en leek niet alles te durven vertellen. Toen ze zijn profiel online opspoorde, bleek hij een leugenaar te zijn. Ze maakte het met hem uit en sindsdien is ze veel op sociale netwerksites te vinden. Op Hyves, op MySpace, op Facebook, LinkedIn, en misschien nog wel op een aantal andere sociale netwerksites waarvan ze het bestaan of haar wachtwoord is vergeten. Ze heeft MSN op haar computer en Skype. En sinds kort twittert ze. Ze bouwt voortdurend netwerken met allerlei mensen uit. Ze kan de contacten van contacten ook contacteren. Vrienden van vrienden zijn ook vrienden. Ze deelt via Facebook foto's en filmpjes van vrienden die ze nooit in het echt heeft ontmoet. Ze heeft duizenden vrienden er is altijd wat te doen, via twitter weet ze waar iedereen is, wat ze doen. Maakt dat haar leven beter?

Internetpessimisten beweren dat sociale netwerksites narcisme, escapisme en schaamteloos exhibitionisme in de hand werken en de mogelijkheid om echte vriendschappen aan te gaan in de weg staan. Wat is bijvoorbeeld de betekenis van 1.000 vrienden in je Hyves-netwerk? Zijn het alleen maar nummers? De dag van mijn vriendin kan niet stuk als iemand haar mailt of hij haar vriend mag worden. Ze is niet dom en begrijpt dat vriendschappen niet zomaar ontstaan uit het feit dat er wordt gevraagd 'wil je mijn vriend zijn', maar uit gemeenschappelijke belangstelling. Is het feit dat je allebei van films van Bergmann houdt niet genoeg reden om dolverliefd te zijn?

Communicatiewetenschapper Marjolijn Antheunis promoveerde onlangs aan de Universiteit van Amsterdam (UvA) op een onderzoek naar online en offline vriendschappen. Ze heeft vooral de dynamiek van vriendschappen via Hyves onderzocht. Ze beweert dat het voor de kwaliteit van een vriendschap niets uitmaakt of die online of offline begonnen is; de online variant kan zelfs een stimulans zijn om elkaar op een fundamenteler niveau te leren kennen. Maar wat het onderzoek ook laat zien, is dat louter virtuele vriendschappen niet standhouden. Puur virtuele vriendschappen worden makkelijker afgebroken of verwaarloosd. Online voelen mensen zich vrijer om te doen wat ze voelen, en spelen fatsoensnormen een kleinere rol. Mensen voelen zich op internet ongebondener, tot minder verplicht, minder verantwoordelijk. Zijn mensen op internet daarom eerlijker? Is grofheid en onbeholpenheid een kwaliteit? Met een klik op de toets wordt een vriendschap voor eeuwig gedeletet.

Actief zijn op een sociale-netwerkingsite kost tijd. Net als een netwerk uitbouwen in de echte wereld een tijdsinvestering vergt, kost het ook heel wat inspanningen om je netwerk virtueel te onderhouden. Je moet ervoor zorgen dat je gegevens up to date zijn en ook dat je profiel interessant genoeg is voor anderen. Mijn vriendin heeft het zo druk in haar virtuele wereld dat, als ze in de trein zit, ze degene die tegenover haar zit niet eens waarneemt. Omdat er geen beeldscherm tussen zit. Ogen die haar recht aankijken vindt ze eng. Ze is de indirecte blik via de webcam - schuin naar beneden richting beeldscherm - gewend. In een spiegelende ruit van de trein heeft ze soms het gevoel dat ze iemand écht ontmoet, dan lijkt het even alsof ze online is. Wat een rijke verbeelding maar wat een ontstellende eenzaamheid.

Oscar van den Boogaard is schrijver.

Bron: De Standaard, maandag 6 april 2009.

__________________