Leraren leren niet van elkaar


Scholen hebben onderling te weinig contact. Dat geldt ook voor leraren binnen een school. Een nieuwe beweging moet dat veranderen.


De zwakte van het Nederlandse onderwijssysteem is dat er te weinig uitwisseling van kennis is. „Men leert niet van elkaar”, vindt Michael Fullan, de Canadese onderwijskenner die sinds twee jaar staatssecretaris Dijksma (onderwijs) adviseert.

Fullan was deze week in Nederland bij de oprichting van het Internationaal Forum Onderwijspraktijk (Ifo), een nieuw netwerk dat een verbinding wil maken tussen internationaal wetenschappelijk onderzoek en de onderwijspraktijk. Hij was een van de sprekers op een congres in Zwolle dat gisteren werd afgesloten.

Zo’n forum is nodig, stelt Fullan. Want er is al veel wetenschappelijke kennis over welke aanpak in de klas wel en welke niet goed werkt om leerlingen tot betere prestaties te brengen. Maar het probleem is dat leraren daarvan zelden op de hoogte zijn. Ook hun eigen ervaringen wisselen ze weinig uit.

Het Ifo wil, onder meer via internet, een soort beweging worden voor het basis- en voortgezet onderwijs die hierin verandering brengt, maakten oprichters en onderwijsadviseurs Ben de Reu en Berend Redder duidelijk.

De Reu noemt een voorbeeld. In het basisonderwijs zetten leerkrachten bijna overal leerlingen in groepjes bij elkaar om ze vervolgens ook samen te laten werken aan de stof. „Wat de juf of meester niet weet, is dat dit lang niet altijd effectief is”.

Zodra de leerkracht met een ander groepje aan de slag gaat, valt de aandacht van sommigen uit het groepje weg. Zij haken af en gaan uit het raam staren. Het zijn de twee besten die de opdracht uitvoeren voor de hele groep. Voor de anderen is het verloren tijd.

De Reu: „Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat groepswerk alleen kan als het strak geleid wordt.” Leerlingen moeten ieder een duidelijke rol krijgen, zodat ze ook ieder wat leren. „Wij willen ervoor zorgen dat dit soort informatie bij de juf of meester voor de klas komt, zodat deze de klas beter kan managen.”

Het nieuwe forum past daarmee geheel in het programma van Fullan, die eerder in Ontario en in Groot-Brittannië, als adviseur van oud-premier Blair, ook al regeringsleiders adviseerde over betere schoolprestaties.

Zijn eerste advies is inmiddels opgevolgd door staatssecretaris Dijksma. Dat luidt: concentreer je op taal- en rekenonderwijs. Scholen hebben zo’n grote hoeveelheid taken gekregen, dat de aandacht voor die kerntaken verslapte. Gevolg daarvan was dat het Nederlandse onderwijs stagneerde en daalde op internationale ranglijsten. Dijksma probeer dit nu terug te draaien.

Maar, constateert Fullan, met een beleidsdoel alleen ben je er nog niet. Het Nederlandse onderwijssysteem is meer dan elders gefragmenteerd: het bestaat uit op zichzelf functionerende eilandjes. „Door gebrek aan samenwerking verspreiden goede ideeën zich niet.”

Hij heeft er cultureel-historische verklaringen voor: scholen zijn hier vaak ontstaan uit lokale, verzuilde initiatieven. Een te grote invloed van beleidsmakers in de klas vindt men onprettig.

Gevolg is dat het schoolbestuur zich vaak beperkt tot financiële en beheerstaken. Zowel in het basis- als in het voortgezet onderwijs is de leerkracht autonoom alleenheerser in de klas.

Nieuwe internationale en regionale samenwerkingsverbanden moeten daarin verandering brengen. Ook binnen scholen moeten leraren vaker ervaringen uitwisselen, denkt hij. „Initiatieven daartoe zijn er, maar nu moeten we nog zorgen dat zij werkelijk tot betere prestaties van leerlingen leiden.”


© Trouw, 14-03-2009

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB