Ledlamp loont, maar niet op het eerste gezicht


Spaarlampen zijn achterhaald. De ledlamp is een stuk zuiniger, maar het prijskaartje schrikt de consument af. Ten onrechte.


Terwijl Europa ruziet over ouderwetse spaarlampen, werkt India met Nederlandse hulp al aan de opvolger, de ledlamp. Ook elders krijgt de superzuinige lamp al een stevige voet aan de grond.

De ledlamp is een stukje elektronica dat met vier Watt net zo veel licht geeft als een gloeilamp van 40 Watt en dat ongeveer 50 keer zo lang meegaat. De ledlamp is echter duur, pakweg dertig keer zo duur als een gewoon peertje. Daaruit concluderen grote fabrikanten als Philips en Osram dat de lamp voorlopig niet geschikt is voor de consumentenmarkt. Anderen daarentegen, zoals het Nederlandse Lemnis Lighting en Chinese en Indiase concurrenten, zien er vooral een uitdaging in. Niet alleen willen ze de prijs omlaag zien te krijgen, ze willen ook de consument ervan overtuigen dat een ledlamp van dertig euro nú al de voordeligste verlichting kan zijn.

Dat laatste lijkt onwaarschijnlijk, maar kan voor de belangrijkste lampen in huis beslist kloppen. Een gloeilamp van 40 Watt ter waarde van een euro die gemiddeld drie uur per dag brandt, kost in een jaar ongeveer negen euro aan stroom en moet elk jaar vervangen worden. Een ledlamp van 4 Watt gaat vijftig jaar mee en kost een euro per jaar aan stroom. Daarmee is de lamp al na drie jaar terugverdiend.

Het rekensommetje is simpel maar moeilijk te verkopen. Wie gewend is dat een lamp een euro kost, legt niet makkelijk dertig euro op tafel. Jammer, want de portemonnee en het milieu zijn er zeer bij gebaat.

Ook ledlampen zijn wellicht niet het eindstation in de race naar zuiniger licht. In laboratoria wordt hard gesleuteld aan oleds: organische leds. Die zouden nog eens bijna twee keer zo zuinig moeten kunnen worden als ledlampen. Maar het kost nog wel enige jaren voor het zover is. Oleds worden al wel gebruikt voor beeldschermpjes van onder meer mobiele telefoons.
Er is echter al een omgekeerde weg bedacht om kopers over de streep te trekken. Topman Ruud Koornstra van Lemnis: „We hebben straatverlichting met ledlampen ontwikkeld waarmee gemeenten door de slimme financiering vanaf de eerste dag geld verdienen. Zoiets moeten energiebedrijven ook gaan doen met ledlampen voor consumenten.” De consument krijgt dan een ledlamp die wordt afbetaald via de energierekening. Omdat dankzij de zuinige lamp het energieverbruik daalt – en dus ook de rekening – kost het de consument niets extra’s en kan hij zelfs meteen geld besparen. Nu al zijn op die basis ouderwetse spaarlampen te krijgen; acties voor ledlampen zullen niet lang op zich laten wachten.

Ondertussen is de ledlamp al aan een stevige opmars bezig, mede dankzij de Amerikaanse oud-president Bill Clinton. Koornstra: „Twee jaar geleden was hij zo onder de indruk van onze lamp dat hij besloot ons te helpen in het kader van zijn Clinton Climate Initiative. Hij heeft ons in contact gebracht met de minister van energie in India. Die zei dat een van zijn grootste zorgen was dat in steden 40 procent van alle stroom illegaal wordt afgetapt, vooral voor verlichting. Dus opperde ik gekscherend dat hij ledlampen moest gaan verspreiden; dat zou al 35 procent schelen. Inmiddels heeft dat contact geleid tot een joint venture met Crompton Greaves, het grootste private elektrotechnische concern van India. Samen willen we de ledlamp daar zo snel mogelijk op grote schaal gaan verkopen.”

In China gebruikt een fabrikant al ongevraagd het patent van Lemnis om ledlampen te maken. Koornstra maakt zich er niet al te druk om: „We kunnen toch niet alles zelf maken en we willen bovendien dat de wereld zo snel mogelijk zuiniger met energie omspringt.”


Buitenshuis wint LED wel snel terrein

Moet de echte doorbraak op de consumentenmarkt nog komen, voor professionele toepassingen is de ledlamp al niets bijzonders meer. Waar lampen in restaurants en winkels al acht uur per dag branden, en tl-licht niet de gewenste sfeer kan scheppen, wordt led een grote kostenbesparing.

Hetzelfde geldt bij stoplichten, waar traditionele spaarlampen wegens hun trage opgloeien niet bruikbaar zijn. Met name Philips is erg actief bij het bevorderen van deze led-markten.

Een ander Nederlands bedrijf, Eyeleds, maakt heel platte ledlampen. Ze zijn inclusief armatuur slechts 6,5 millimeter dik en passen daardoor op veel onvermoede plekken, zoals in houten traptreden en vloeren van nog geen centimeter dik. Ze verschijnen in steeds meer hotels en kantoren. Eyeleds is onlangs overgenomen door het Amerikaanse Lighting Sciences, waardoor de wereldmarkt nu binnen bereik is gekomen. Zo wordt met Boeing onderhandeld om Eyeleds-lampen in vliegtuigen in te bouwen.

„Het gaat nu heel hard”, aldus marketing-manager Marco de Visser van Eyeleds. „En aangezien diverse overheden in de wereld al wetten hebben aangenomen of dat willen doen om de gloeilamp te verbieden, kan het in onze branche alleen nog maar beter gaan.”


Trouw, 31-07-2008 (Vincent Dekker)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB