Redacted

Van: Brian De Palma. Met: Rob Devaney, Patrick Carroll, Izzy Diaz, Mike Figuera. 90 min.


Een nieuwe maand, een nieuwe film over de Amerikaanse war on terror. In november stak Robert Redford een preek af met Lions for lambs. In januari herinnerde Rendition eraan dat martelen fout is. In februari leerde In the Valley of Elah van Paul Haggis dat Amerikaanse soldaten bij hun terugkeer uit Irak een wrak zijn. En deze maand is het Brian De Palma die probeert zijn landgenoten wakker te schudden.


Zijn Redacted ligt in het verlengde van Casualties of war (1989), de film waarmee hij het wangedrag van Amerikaanse soldaten tijdens de Vietnamoorlog laakte. Hij draaide de film met digitale HD-camera's, een krap budget en onbekende acteurs. A la guerre comme à la guerre. Lees er het interview maar op na, De Palma is woest en verontwaardigd over de essentiële informatie die het Amerikaanse publiek wordt achtergehouden.

Om juridische redenen kan De Palma niet man en paard noemen, maar in essentie is Redacted een reconstructie van de beruchte moorden in Al-Mahmudiyah, waar in maart 2006 een veertienjarige Iraakse werd verkracht door Amerikaanse soldaten, nadat ze haar vader, moeder en kleine zus hadden vermoord.

De reconstructie-die-zo-niet-mag-worden-genoemd gebeurt zogenaamd op basis van videodagboeken van soldaten, internetfilmpjes, nieuwsbeelden en materiaal van bewakingscamera's. In de praktijk liet De Palma bijna alles naspelen. Inzake manipulatie hoeft hij van niemand lessen te krijgen. Hij aarzelt op het einde niet om de kijker een emotionele dreun te verkopen door begeleid door de Sarabande van Händel de gruwelijke foto's te tonen die Amerika niet te zien kreeg. Het idee is gejat uit Barry Lyndon van Stanley Kubrick. Twijfel niet aan impact van de scène.

Redacted is de kritische, krachtige anti-Irakoorlog-film die velen willen maken, maar weinigen tot een goed einde brengen.


DS, 27-02-2008 (nr)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

'Ik voel me een pamfletschrijver'


'Redacted' heet de nieuwe film van Brian De Palma. Het is een film die thematisch verwant is met 'Casualties of war' en technisch met Youtube.


'Opnieuw heeft een zinloze oorlog een zinloze tragedie opgeleverd. Ik heb dit verhaal jaren geleden al eens verteld, in “Casualties of war,. Maar de lessen van de oorlog in Vietnam zijn alweer vergeten. Dus hoe dit verhaal vandaag opnieuw te vertellen?'

Zo begint Brian De Palma's intentieverklaring voor Redacted. Hij vond een onderwerp toen hij las over een drama in Al-Mahmudiyah: Amerikaanse soldaten drongen een huis binnen, verkrachtten een veertienjarig Iraaks meisje, moordden haar familie uit en schoten haar in het gezicht. De gruwelen leken op het verhaal van Casualties of war.

Technisch wilde hij iets nieuws doen. De Palma begon blogs en boeken te lezen en het internet af te surfen.

Het duurde een poosje voor ik doorhad dat 'Redacted' grotendeels nagespeeld is. Het is verwarrend, die combinatie van echt materiaal uit Irak en nagespeelde scènes.

'Nagespeeld wil niet zeggen dat het niet levensecht is. Het meeste van wat je in de film ziet, heb ik van het internet geplukt. Videobeelden op Youtube, blogs van soldaten en hun vrouwen, enzovoort. Ik heb niets verzonnen. Ik heb gewoon acteurs gevraagd om na te spelen wat ik op het internet gezien had. Veel mensen schijnen te denken dat ik sommige van de krassere scènes in de film uit mijn duim gezogen heb, maar ik kan je van alles een website geven waarop ik het basismateriaal gevonden heb. Men schijnt mijn fantasie te overschatten.' (spottend lachje)


Uw advocaten moeten er een kluif aan gehad hebben uit te vlooien wat u kon gebruiken en hoe.

'Reken maar. En de problemen zijn nog steeds enorm, ook vandaag nog. Ik zou je er graag meer over vertellen, maar ik mag niet omdat er een hele reeks rechtszaken hangende zijn. Procederen is een plaag in de VS: je kunt er een proces aan je broek krijgen omdat je bij het voorbijgaan je schaduw op iemands eigendom hebt geworpen. Je kunt je dus voorstellen in wat voor een mijnenveld we met deze film terechtgekomen zijn. Ik werd aan handen en voeten gebonden door mijn advocaten. Die scène kan niet zo, want die verwijst te duidelijk naar dat. En dat ook niet, want... (zucht) En het was ook al zo moeilijk om een verzekering tegen proceskosten te vinden.'


U baseerde zich voor uw informatie grotendeels op het internet. Niet de meest betrouwbare bron.

'Betrouwbaarder soms dan de grote media, die in de binnenzak van het establishment zitten - tot de New York Times toe, helaas. Het grote voordeel van het internet is dat het nog niet bedorven is. Omdat er - voorlopig - nog niemand echt veel geld mee verdient. Zodra het over miljoenen zal gaan, zal het daar ook veranderen. Zoals altijd.'

'Zodra je te rijk, vet en zelfingenomen wordt, wil je die status behouden en word je veel voorzichtiger in je keuzes over wat je wel en niet wil aanklagen. Power corrupts, altijd hetzelfde liedje. Of je het nu hebt over de media, de politiek, de showbizz... mensen vergeten de idealen van hun jeugd als ze rijk en machtig worden.'

'De pers stelt me ook teleur. Als ik al die bekende journalisten zie aanschurken bij de politici, als ik ze zie uitpakken met spectaculaire beelden in Irak terwijl ze weten dat ze als embeddedjournalists een promoverhaaltje voorgeschoteld krijgen, dan denk ik: waar is de tijd dat journalisten verondersteld werden een hongerloon te verdienen en toch door te gaan met de waarheid te schrijven, tot elke prijs? Nee hoor, we mogen niet onaardig doen tegen het leger want anders komt de minister van Defensie nooit meer als gast naar onze nieuwsshow, en zonder beroemdheden dalen de reclame-inkomsten.'


U toont de gevolgen van de Amerikaanse aanwezigheid in Irak en u toont ons ook dat we de camera niet moeten geloven. Maar waarom moeten we uw camera, die nep-echte beelden toont, dan wel geloven?

'Nu ben je wel héél gesofistikeerd aan het doen. Ik ben altijd erg geïnteresseerd geweest in het medium en hoe de waarheid verbogen kan worden door het medium waarmee je ze toont. Film liegt 24 keer per seconde, je kent het gezegde. En het ironische is dat gecultiveerde mensen die dikke boeken lezen en moeilijke films bekijken dat wel weten, maar de gewone man niet. Die wordt door de regering-Bush en haar bevriende media constant op de platste manier belogen, en slikt alles wat hij voorgeschoteld krijgt. Als ik die graad van manipulatie zie, waarom zou ik me dan generen als ik als filmmaker ook een klein beetje het beeld manipuleer?'


Was het toch niet straffer geweest met de echte beelden, in plaats van het na te spelen?

'Natuurlijk, maar dat kan helemaal niet!'


Omdat u dan van iedereen de toestemming zou moeten krijgen?

'Daarom, en ook omdat ik geen documentaire wilde maken, maar een drama. Bovendien bestaan niet van alles beelden. Wel van het dagelijkse leven in zo'n soldatenbasis, maar niet van de centrale tragedie. Duidelijke getuigenissen wel, maar geen beelden. Dat moest dus wel nagespeeld worden.'


Waardoor u terechtkomt op het kruispunt van realiteit en fictie.

'We leven in een wereld vol reality-tv. De massa schijnt echt te geloven dat twee fluisterende mensen die een complot smeden op een strand op een eiland in de Stille Oceaan alléén zijn. Zien die mensen niet in hoe belachelijk dat is? Dat er op zijn minst een cameraman en een geluidsman vlakbij die “samenzweerders, staan, en dat die “samenzweerders, dat ook weten?'

'Maar toch werkt dat kennelijk, dat “echt gebeurd,-gedoe. Ik vind dat we dat ook in film mogen gebruiken, zeker als het een doel dient dat veel meer waard is dan een tv-show.'

'Ik geloof dat we op een kantelpunt staan in de filmgeschiedenis. Het vorige was in de jaren 1940: het idee dat acteurs niet langer glamour moesten uitstralen op het scherm, maar natuurlijk moesten overkomen. Nu hebben we opnieuw zoiets. Doordat iedere hond met een hoed op nu met een camera rondloopt om filmpjes op Youtube te zetten, is ook iedereen het stilaan gewoon gefilmd te worden. We worden allemaal acteurs in onze eigen filmpjes. Ik weet niet waar dat eindigt, maar het is een evolutie die de cinema onder ogen moet zien.'


U toont het verhaal alleen door de ogen van gewone soldaten.

'Heb jij wel eens een blog vol persoonlijke ontboezemingen en controversiële beelden gezien van een generaal? Het is de wanhoop van de soldaat die zijn maat heeft zien ontploffen, de onderliggende vraag “wat doen wij hier verdomme toch, die het interessant maakt. En zo diep zal een officier nooit in zijn kaarten laten kijken. Die denkt aan zijn carrière. Wie die soldaten ook zijn, het zijn gewone jongens van zeer bescheiden afkomst die zeker niet aan hun carrière denken.'

'Want ook dat is een onderbelicht aspect van deze oorlog. Tijdens de Tweede Wereldoorlog, toen we het nazisme bestreden en zelfs ten tijde van Vietnam waren er mensen die uit idealisme naar het front gingen. Maar wie trekt er nu in godsnaam naar Irak? En zo'n zootje ongeregeld stuur je dan de woestijn in zonder enig concreet doel: je zit hier nog twaalf maanden terwijl er af en toe één van de maats ontploft. Wie is er dan verbaasd dat er gekke dingen gebeuren?'


Wat hoopt u te bereiken met 'Redacted'?

'Dat zoveel mogelijke mensen de film zien en dat ze even geschokt zijn als ik ben. Omdat bioscoopfilms een grote invloed kunnen hebben op de publieke opinie en oorlogen kunnen stoppen. Ze hebben zeker een belangrijke invloed gehad op de publieke opinie over Vietnam. Ik heb daar mijn steentje toe bijgedragen met Casualties of war. En Redacted is een moderne versie van Casualties of war. Het verhaal is hetzelfde, de soldaten op die blogs lijken op de jongens die ik destijds ondervroeg over Vietnam.'


'Casualties of war' kwam pas jaren na de oorlog uit, in 1989. Nu is het nog bezig.

'Wat de film alleen nog nuttiger kan maken. Ik voel me als een pamfletschrijver die zijn vlugschriften staat uit te delen op een groot marktplein. Het is een interessante tijd om dat te doen, omdat er verkiezingen aankomen en een verandering van regime. Ik verwacht dat daardoor nog veel meer smeerlapperij van het huidige regime aan het licht zal komen, en wil daar graag zelf aan meewerken. In de hoop dat de mensen de les deze keer wel onthouden. Wij Amerikanen zijn blijkbaar dol op onszelf uit te nodigen bij anderen, al het porselein aan diggelen te slaan en weer weg te gaan.'


Kan deze film een invloed hebben, als er ooit een proces komt over het drama van Al-Mahmudiyah?

'Dat is nu precies een van die dingen waarover ik van mijn advocaten met geen woord mag reppen. Laat ons het houden op ons officiële standpunt: dat wat gebeurd is in Irak slechts “ter inspiratie, heeft gediend.' (ironische glimlach)


DS, 27-02-2008 (Steven De Foer)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB