’Europeanen zijn vaak niet vertrouwd met onze fooiregels, dus dan tellen wij ’m er alvast bij in.’


Klein bedrog, ik ben het nooit zo tegengekomen in Amerika. Tot onlangs. Midden jaren negentig woonden we een tijdje in de VS. Sindsdien kom ik er niet meer zo vaak, maar afgelopen zomer toerden we drie weken door Californië. Onwillekeurig maak je een vergelijking, hoe moeilijk dat ook is. Amerika is veranderd, Nederland is veranderd, zelf ben je veranderd. Toen groei en liberalisme, nu recessie en conservatisme. Wat me onder andere opviel was: meer alledaags bedrog.


Amerikanen zijn zakelijker dan wij, maar juist omdat ze zakelijk zijn, kunnen ze ook rechtdoorzee zijn, was altijd mijn indruk. Ze hoeven de kat niet in het donker te knijpen, het mag overdag. Wisseltrucs, klein bedrog, misleiding, oplichterijtjes, ik ben het nooit zo tegengekomen in Amerika. Tot onlangs dan. ’Elk ontbijtgerecht gaat vergezeld van toast naar keuze en een glas vers vruchtensap’ meldt de menukaart in een diner. Vruchtensap blijft uit. ’O’, zegt de serveerster, ’dat doen we niet meer.’

’Zolang het op de kaart staat, moet u het eigenlijk wel doen, vindt u niet?’ ’Sorry, onmogelijk.’

Op zondag kan er tot 11 uur ontbeten worden in het hotel. We komen om kwart voor elf, ontbijtzaal half ontruimd. ’We zijn erg druk’, zegt de cheffin. ’Pech gehad.’

De brochure van het hotel in Monterey spreekt van ’gratis kaartjes voor het Aquarium’. Kaartjes moeten toch betaald. ’Misverstandje’, zegt de manager. Klassiek Amerikaans eethuis in een mall in Obispo: optelling van de rekening is vijf dollar te hoog. ’O sorry’, zegt de serveerster en produceert lachend een nieuwe bon. Een chic, trendy restaurant in Mammoth Lakes: rekening klopt niet, eindbedrag is precies 20 procent te hoog. ’O ja’, lacht de serveerster, ’Europeanen zijn vaak niet vertrouwd met onze fooiregels, dus dan tellen wij ’m er alvast bij in.’

’Dat is in inderdaad heel anders dan in Europa’, zei ik. ’Daar noemen we dat valsheid in geschrifte.’ (De gauwdieverij begon me een beetje de keel uit te hangen.) Direct werd een nieuwe rekening opgesteld en met veel strijkages begeleidde de maitre d’ ons naar de uitgang.

Op de rekening van een luxe strandhotel in Santa Monica staat 66 dollar voor minibarconsumpties. Minibar is niet open geweest. ’Ah, well?’ zegt de hotelkassier met een haast agressieve glimlach, drukt op een knop en in één doorlopende beweging neemt hij de eerste rekening in en vervangt haar door een nieuwe. ’Then here is your adjusted bill, sir.’ Wacht eens even, dacht ik telkens, zo zíjn Amerikanen toch niet?

Ik moest denken aan de Aboe Ghraib-affaire. Toen dacht ik dat ook. ’Wacht eens even, dat dóen Amerikanen toch niet?’ Bij die sjoemelende dienstverleners heb je het gevoel: ze wíllen dit niet maar de economische druk zet ze ertoe aan. En de leiding, die op haar beurt onder druk staat, knijpt een oogje toe. In de Aboe Ghraib zal het niet anders gegaan zijn. De top wil resultaat, en de druk wordt doorgeschoven, naar beneden. De recessie en een rechts-republikeins regime, ze vormen een bankschroef, en het geweten van de gewone Amerikaan zit ertussen.


Trouw, 14-09-2005

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB