Er zijn geen favorieten meer


Het scenario waarin de presidentsnominaties van zowel de Democraten als de Republikeinen uiterlijk tegen 5 februari bezegeld waren, is aan herziening toe, na New Hampshire. De staat die aan de vooravond van de eerste voorverkiezing in de natie verondersteld werd de zaken te vereenvoudigen, heeft alleen meer stof doen opwaaien. In plaats van Barack Obama, senator voor Illinois, op weg te zetten richting Democratische nominatie, of de voormalige gouverneur van Massachusetts Mitt Romney een vriendschappelijk zetje van buur tot buur te geven naar een Republikeinse goedkeuring, ligt de strijd na New Hampshire in beide partijen wijd open.


Obama gaf zijn geplande speech over de 'nieuwe Amerikaanse meerderheid' op de avond van de voorverkiezing. Maar hij bracht hem niet als een overwinningsspeech. De context leende zich eerder tot een toegeving tegenover Clinton, die won met een kleine - maar voor haar absoluut zaligmakende - marge van 39 tegen 36 procent.

De overwinning van Clinton was de verrassing van de avond, in weerwil van de voorspellingen door peilingen en specialisten - het bewijs dat een kleine krop in de keel en wat water in de ogen, zoals bij de New Yorkse senatrice de avond voordien, meer doen om een ander beeld op te hangen bij de kiezers, dan duizend zachte tv-boodschappen. De overwinning van McCain werd aangekondigd door diezelfde peilingen die zo schandelijk gefaald hadden wanneer het over de race bij de Democraten ging, maar ze heeft hetzelfde effect als die van Clinton.

'Er zal geen vroegtijdige kroning zijn', verklaarde Bill Richardson, de gouverneur van New Mexico, een Democratische kandidaat die het wel moest afleggen in de krachtmeting tijdens die dolle nacht, maar toch de grootste waarheid debiteerde: 'Deze race zal blijven doorgaan.'

Hoe lang? Tot 5 februari en misschien erna. Natuurlijk zullen de kandidaten van beide partijen een lange campagneweg afleggen tussen nu en dan. Ze zullen het tegen elkaar opnemen in de caucus van Nevada op 19 januari, in South-Carolina op 19 januari voor de Republikeinen en op 26 januari voor de Democraten, en wellicht in Florida op 29 januari.

Daarna volgt een breed front in een rist staten, waaronder Clintons New York, Obama's Illinois, Richardsons New Mexico, McCains Arizona, Romney's Massachusetts, Mike Huckabee's Arkansas en Fred Thompsons Tennessee. Een tsunami-stemronde die de strijd in een definitieve plooi had moeten leggen. Maar als deze race, die zich niet in een door peilingen en specialisten voorspeld traject laat dwingen, onverwachte en tegenstrijdige resultaten blijft opleveren, is ook op 5 februari een gemengde uitslag niet ondenkbaar. Waardoor de competitie zich voortsleept naar staten die normaal niet van tel zijn: Wisconsin (19 februari), Ohio en Vermont (4 maart), Pennsylvania (22 april) en Oregon (20 mei). Of alle campagnes Ohio of Oregon halen, blijft natuurlijk een vraagteken.

Eén ding is zeker: New Hampshire is voorbij. De leegloop uit de eerste staat waar voorverkiezingen plaatsvonden, werd bijna meteen ingezet nadat het Democratische pleit beslecht was in het voordeel van de vrouw die verondersteld werd geen kans te maken.

Clinton ging triomferend heen, maar ook met een nieuwe populistische boodschap die haar vastberadenheid onderstreepte om voor de 25 procent te gaan die verdeeld werd tussen de derde, vierde en vijfde plaatsen van John Edwards, Bill Richardson en Dennis Kucinich. Ze stelt zich nu voor als een ander type kandidaat. In haar dankwoord aan New Hampshire verklaarde ze: 'De voorbije week heb ik naar jullie geluisterd en zo heb ik mijn eigen stem gevonden.'

Dat geeft twee kandidaten die de afgelopen week hun stem gevonden hebben. Obama, het moet gezegd, vond de zijne in Iowa. Hij verloor ze niet in New Hampshire. Al verloor hij er wel - niet alleen de stemming, maar ook het spel van de verwachtingen.

John Edwards is nog altijd op zoek naar een staat waar zijn populisme aanslaat. John McCain droomt ervan zijn campagne te kunnen doorzetten in het soort staat waar onafhankelijke kiezers hem overwinningen hebben geschonken tijdens zijn twee presidentiële campagnes. Mitt Romney loopt warm voor staten met gesloten voorverkiezingen en caucussen waar hij zich enkel hoeft te concentreren op het bespelen van de conservatieve basis. Mike Huckabee jaagt op meer evangelische kiezers. Voor Rudy Giuliani is elke plek goed om te winnen. Ron Paul amuseert zich rot met vertwijfeling te zaaien onder de kenners en insiders te doen schrikken.

En allemaal maken ze kans om het uit te zingen tot in de Dassenstaat (Wisconsin). Dat is een nieuw gegeven. Maar dit is dan ook een nieuwe race. Twee maanden geleden waren Clinton en Romney de veiligste gok om Iowa, New Hampshire en hun respectieve nominaties binnen te halen. Een maand geleden maakten Clinton en Romney een stevige kans. Een week geleden zag de toekomst van Obama en Huckabee er goed uit. Vandaag zijn er geen favorieten meer. Wanneer je de kandidaten vraagt of ze de presidentiële strijd nog denken te voeren in Wisconsin en Vermont, krijg je dan ook dit antwoord: 'Daar kan je op inzetten.'

Inderdaad: het zolang volhouden is al een triomf op zich. Daarom ook weerstaan Wisconsin en Vermont aan het opbod om de kop van de voorverkiezingen nog meer te verzwaren. Zo houden ze de belofte in van een meer genuanceerde competitie met echte inhoud.

De meeste staten verlegden hun caucussen en voorverkiezingen naar januari en het begin van februari om zoveel mogelijk in de spots te komen tijdens de eerste presidentiële strijd sinds 1928 waarin de zittende president noch de vice-president meedingen naar de nominatie in een van de partijen.

Het stond altijd al vast dat 2008 een competitieve race zou opleveren in beide partijen. Het stond niet vast dat die zou aanslepen tot in Ohio of Oregon. Maar er is iets veranderd. Met de caucus in Iowa en de voorverkiezing in New Hampshire die zogezegd doorslaggevend hadden moeten zijn, achter de rug, ziet de situatie er zo uit.

Aan Democratische zijde heb je twee kandidaten - Obama en Clinton - die alle vijftig staten aankunnen en kans maken op de nominatie, met een derde - Edwards - die zijn slag kan slaan in minstens een paar staten en klaarstaat om in te springen mocht er een andere kandidaat struikelen.

Aan Republikeinse zijde zijn er vier kandidaten - Romney, McCain, Giuliani en Huckabee - die de nominatie kunnen binnenhalen en een vijfde - Ron Paul - die de concurrenten kan blijven irriteren met een uitzonderlijk goed gefinancierde guerrillacampagne.

Of één van hen of zij allemaal nog aan zet zijn in Pennsylvania of Ohio, wordt beslist tussen vandaag en 5 februari. Na gisteren hebben we alle reden om aan te nemen dat 19 februari, 4 maart en zelfs 20 mei beslissende data zullen zijn op de campagnekalender.

John Nichols is correspondent in Washington voor het magazine The Nation.


DS, 10-01-2008 - Copyright © 2008 The Nation

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB