QUID OCTOPUS?


Doorgaans heb ik weinig te mopperen over de post. Maar nu moet er toch iets zijn misgelopen. Want tot op dit moment heb ik nog altijd mijn uitnodiging niet ontvangen voor de Raad van Wijzen die het land straks een staatshervorming aan de hand moet doen.


En o ramp, deze Octopusconventie, of hoe dat ding ook heet, gaat vandaag al aan de slag! Ik rep me dus om toch ook mijn steentje bij te dragen. Want er moet dringend een misverstand uit de weg worden geruimd. Ik heb mijn schootnota, getiteld Quid Octopus?, al klaar.

Er waart namelijk een spook door de Wetstraat. Het zoemde de voorbije dagen weer t' allen kante rond. Philippe Moureaux (PS): 'België moet een confederatie worden, anders kiezen de Vlamingen voor het separatisme.' Joëlle Milquet (CDH): 'oui aan een staatshervorming, dat zal de druk van het separatisme in Vlaanderen milderen.' Olivier Maingain (FDF, sidekick van de MR): 'de Vlamingen chanteren de Franstaligen door met separatisme te dreigen.'

In alle Franstalige politieke families blijft dus die al dan niet geveinsde angst hangen voor wat Maingain, ongeriefd van woorden als hij is, Bye Bye Flanders noemt. En toch bepleit haast geen enkele Vlaamse partij in de onderhandelingen dat separatisme. Toch stuurt zeker de nota-Verhofstadt daar niet op aan. Toch zijn de Vlamingen, ondanks de vapeurkes van de lange formatiecrisis, vandaag niet meer separatistisch gezind dan een half jaar geleden.

Het gaat dan ook niet louter om Franstalige paranoia. Het spook waart ook in de Vlaamse politiek rond. En het probleem daarmee ligt helemaal niet bij de N-VA. Die partij kleeft het separatistische geloof aan en is daar zeer duidelijk in. Wat dat betreft hoeft niemand Bart De Wever aan het hoofd te gaan zeuren; de man doet zijn ding.

De vraag is: wat willen de andere partijen? Wie geen fantasie heeft, zal verwijzen naar 'de vijf resoluties van het Vlaams parlement', zoals een moslimfundamentalist de Koran citeert. Yves Leterme zal iets mompelen over 'beter bestuur'. Wat ze bij de SP.A willen, is niet zo duidelijk, maar dat is tegenwoordig wel vaker het geval.

CD&V en Open VLD bezitten wel een communautaire obediëntie: confederalisme. Toch durf ik er veel op te verwedden dat geen van beide (en Moureaux al evenmin) kan uitleggen hoe dat in de praktijk te brengen is. Want wat ze deden, is hun streven naar een nieuwe staatshervorming in de terminologie markeren door een woord te verzinnen dat straffer klonk dan het 'federalisme' van nu. Verder dan 'confederalisme' strekte de verbeelding niet.

CD&V begaat een analoge fout in het kartel met N-VA. De christendemocraten denken dat ze zich staatkundig op een brede boulevard bevinden, die ooit begon bij de oude unitaire staat, nu passeert langs het federalisme en via het confederalisme zal eindigen bij het separatisme. Alleen vinden zij de voorlaatste halte al ver genoeg, terwijl N-VA nog eventjes verder wil trekken.

Dat beeld is even aantrekkelijk als fout. Staatsorganisatie is geen kwestie van gradaties op een schaal, maar van visie, net dat waaraan het in de formatie zo schrijnend ontbrak. CD&V en N-VA willen helemaal niet samen een eind weegs optrekken, ze moeten meteen elk een geheel andere kant uit. De eerste wil naar wat het zich voorstelt van het confederalisme, de laatste wil opstomen naar een 'zuiver', homogeen Nederlandstalig en onafhankelijk Vlaanderen. Dat zijn twee zeer verschillende richtingen.

Dat de wegen nu al meteen zijn gesplitst (ja, die wel), blijkt voortdurend. Het kwam tot uiting op de twee momenten in de formatie dat de N-VA formateur Leterme en CD&V terugfloot, het blijkt nu uit de steriele, want erg doctrinair gevoerde twisten rond het nochtans heldere en correcte federalistische idee om de federale staat te versterken via een federale kieskring en het herfederaliseren van sommige gewest- of gemeenschapsbevoegdheden, op voorwaarde dat dit laatste een beter bestuur oplevert.

De politiek doet er goed aan om helderheid te verschaffen over wat hij zich voorstelt van het toekomstige België. Dan hebben de Franstaligen ook geen excuus meer voor paranoïa of oorlogsretoriek over aan te hechten territoria.

Er zijn nog van die vragen. Mogen de ruimere Vlaamse bevoegdheden van morgen alleen dienen voor neoliberale belastingverlagingen, zoals nu toe bon ton is, of mogen wij allen er ook iets aan hebben met de 'sociale staatshervorming' van SP.A'er Frank Vandenbroucke (hij wel, ja)?

Vandaar dat de titel van mijn schootnota, die ik u langs deze onsympathieke weg bezorg omdat hij via de post misschien niet aankomt, op een vraagteken moet eindigen.

Marc Reynebeau is redacteur van deze krant


DS, 15-01-2008

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB