Clinton wankelt door ‘nieuwe Lincoln’


Door Obama zijn de Clintons in de VS ineens representanten van ‘oude politiek’. De machtspositie van het echtpaar wankelt. Maar Hillary gaat door, met tomeloze energie.


Salem, 8 jan. Don Harman stond er een beetje verloren bij. Zijn vrouw had hem hier naartoe gesleept, mokte de middelbare-schoolleraar zondagmiddag in Hampton, New Hampshire. Zijn stem op Hillary stond allang vast, dus hij zag er de zin niet van in haar te gaan bekijken. Maar goed.

Nu hij hier toch was, viel hem wel iets vreemds op. Bij binnenkomst zag hij dat lange rijen mensen buiten werden gehouden. Te vol, zeiden Clinton-beveiligers. Maar de zaal was voor hooguit driekwart gevuld. En hiernaast, legde hij uit, stond een aula leeg waar tweemaal zoveel mensen in konden.

De campagne van Clinton misleidde de wachtende bezoekers, zei een bozige Harman, om grotere belangstelling te suggereren dan er in werkelijkheid was. Dat dat in alle campagnes gebeurt, imponeert hem niet. „Een lage streek.”

Het is maar één voorbeeld waaruit blijkt hoe de campagne van Hillary Clinton dezer dagen tobt met de negatieve spiraal waarin zij terecht is gekomen. Het aureool van onfeilbaarheid, dat haar campagnestaf zo zorgvuldig koesterde, is verdwenen sinds Hillary vorige week derde werd in Iowa en, afgaande op de peilingen, vandaag opnieuw een dreun krijgt in New Hampshire.

Met zijn kritiek op de gepolariseerde politieke cultuur van Washington is Barack Obama erin geslaagd de Clintons op één lijn te stellen met de Bushes. De families vertegenwoordigen in Obama’s redenering een cynische generatie die liever angst verspreidt dan hoop biedt. Samen tekenden ze voor de catastrofale oorlog in Irak, beiden zijn liever met hun onderlinge gevechtjes bezig dan met de bevolking, aldus Obama.

De Clintons zijn daarmee, tot hun eigen verrassing, ineens uitgegroeid tot symbolen van een voorbij tijdperk. In dit land van winnaars behoren zij nu tot de losers. En hoewel de race om het presidentschap nog lang niet is gelopen – Hillary heeft het geld en de energie om de strijd tot de zomer voort te zetten, zegt ze – ontstaan ook in hun partij nieuwe realiteiten die de Clintons in geen vijftien jaar meer meegemaakt hebben.

Zo vertelde partijactivist Michael Mirenda gisteravond op een drukbezochte bijeenkomst met Hillary in Salem dat hij, na maanden vrijwilligerswerk voor de campagne van Clinton, toch had besloten op Obama te gaan stemmen. Al maande sluimerde bij hem de overtuiging dat Obama „een nieuwe Lincoln” is.

Pas na de uitslag in Iowa durfde activist Mirenda zijn voorkeur bij Clintons campagnestaf op te biechten.

Vergeet niet, legt hij uit, dat de Clintons, buiten een korte onderbreking met de beklaagde Gore, al sinds 1992 de dominante factor bij de Democraten zijn. Partijdiscipline zoals in Europa bestaat in de VS niet, maar de Clintons hadden sinds 1992 onbetwist de grootste machtsbasis, zegt hij. „Iedereen kijkt eerst wat zij doen.” Dat is nog niet verdwenen, maar de partij zoekt een nieuwe machtsbalans, en het voelt, zegt Mirenda, alsof hun greep aan het verdwijnen is. „Bevrijdend. We zijn niet meer afhankelijk van Bill en Hillary.”

De media reageren intussen met nauwelijks verholen leedvermaak. Hillary Clinton was nooit erg populair onder politieke verslaggevers, en dat komt er nu volledig uit. She is so yesterday, schreef The Boston Herald. The New York Times rapporteerde met merkbaar plezier op de voorpagina dat ook Bill Clinton nu voor halflege gymnastiekzaaltjes spreekt in de staat die hem in 1992 nog de bijnaam ‘comeback kid’ opleverde. „Fired up and ready to go!” is een van Clintons campagneslogans. „Fired up and ready to bore”, maakte The Washington Post ervan.

Hillary Clinton zelf leek gisteren een moment onder de druk te bezwijken. Toen een kiezer haar voorhield hoe ze eigenlijk in staat is onder deze omstandigheden haar moordende schema elke dag weer te volbrengen, leek ze een seconde te breken. Met een traan in de ooghoeken zei ze dat het haar „niet makkelijk” valt. Peilingen – alles wordt hier dezer dagen gepeild – leerden overigens dat de meeste kiezers na het zien van de beelden positiever over Clinton gingen denken.

Intussen zette Clinton de afgelopen dagen met tomeloze energie haar campagnetocht door New Hampshire voort. Hoewel haar publiek in omvang en passie de concurrentie met dat van Obama lang niet aankan, beschikt Clinton nog altijd over een grote en trouwe aanhang, waarin oudere vrouwen oververtegenwoordigd zijn.

Voor hen is niets zo belangrijk als doorbreking van het glazen plafond. Gisteren in Salem stonden plotseling twee mannen met een oranje bord op – „Strijk mijn overhemden” – waarop Clinton minzaam opmerkte dat „de krachten van het seksisme” nog springlevend zijn. Het leverde haar het hartstochtelijkste applaus van de avond op.

In vergelijking met Iowa, waar ze zich nog als onbetwist koploper presenteerde, heeft Clinton sinds een paar dagen een lossere stijl. Waren in Iowa vragen uit den boze, nu staat ze vaak onbeperkt vragen toe. Bij Obama is het andersom: de vragenronde is in New Hampshire uit het programma geschrapt.

In al haar optredens spoort Clinton de media aan eenzelfde diepgaand onderzoek naar Obama’s verleden te doen als ze eerder naar haar deden. Ze smaalt over de inconsistentie tussen zijn hoopvolle boodschap en zijn pragmatische stemgedrag in de Senaat. Ze zegt dat je pas „verandering” kan brengen als je ervaring hebt. „Ik doe dit al 35 jaar.”

Maar ook haar staf geeft aan dat die boodschap in New Hampshire waarschijnlijk onvoldoende aanslaat. Ze gaan er vanuit dat Clinton na de gevreesde nederlaag van vandaag de underdog in de campagne wordt, net als haar man in 1992. En dan hopen dat ze het etiket ‘oude politiek’ weer kan verliezen.

Het is haar achilleshiel, zegt partijactivist Mirenda. Geen misverstand: hij vindt Hillary geweldig, hij heeft haar campagne niet voor niets zolang geholpen. Maar Obama is iets begonnen, zegt hij, dat niet meer is te stoppen. „Hij wint met een landslide.”

Als hij vlak voor Hillary’s toespraak in de prijzen valt bij de verdeling van originele ‘Hillary 2008’ T-shirts, kijkt hij even bedremmeld. Hij fluistert: „Die ga ik maar gauw dragen. Ik ben bang dat die dingen héél snel uit de mode zijn.”


NRC, 08-01-2008

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB