Chávez overspeelt zijn hand


De Venezolaanse kiezers hebben de linkse president Hugo Chávez gisteren een pijnlijk verlies toegebracht. Het is zijn eerste electorale nederlaag in de negen jaar dat hij president is.


Caracas, 3 dec. Bij de afsluiting van zijn campagne voor een wijziging van de grondwet, die zijn macht aanzienlijk had moeten uitbreiden, zei Hugo Chávez vrijdag nog dat hij Venezuela wel tot 2050 zou willen regeren. De president zou dan 95 jaar zijn. Maar vannacht bleek dat Chávez met deze bluf zijn hand had overspeeld. Voor het eerst in zijn negenjarig presidentschap leed de links-nationalistische leider gisteren een nederlaag bij de stembus.

Door zich in een referendum af te keren van de grondwetswijziging, gaf een nipte meerderheid (51 procent) van de kiezers gisteren aan niets te voelen voor de drastische machtsuitbreiding waarmee hij van Venezuela een socialistische staat wil maken. Als Chávez’ voorstel was aangenomen had hij zich onbeperkt herkiesbaar kunnen stellen. Nu is zijn huidige termijn, die afloopt in 2012, zijn laatste.

De afgelopen weken bleek al uit peilingen dat Chávez het misschien niet zou redden. Hierop bond de president evenwel niet in, hij voerde de inzet van de volksraadpleging juist op. Hij maakte haar tot een toetsing van zijn hele presidentschap.

Daardoor was hij vannacht, na de erkenning van zijn nederlaag, meteen gedwongen om aan damage control te doen. Op voor hem ongebruikelijk kalme en korte wijze sprak Chávez de tv-kijker toe. „Ik zal luisteren naar de stem van het volk, zoals ik daar altijd naar heb geluisterd. Het is hier geen dictatuur.” Hij noemde de uitslag ‘een fotofinish’, maar riep op tot kalmte en feliciteerde zijn tegenstanders – die hij nog maar kort geleden had uitgemaakt voor verraders van het vaderland.

De oppositie in Venezuela, die de president al jaren met alle mogelijke middelen bestrijdt, claimde Chávez’ stembusnederlaag vannacht als ‘haar’ succes. Maar de winst van ‘nee’ komt vooral op het conto van een geheel nieuwe maatschappelijk oppositiegroep: protesterende studenten. Alleen zij wisten het verzet tegen de grondwetswijziging de afgelopen maanden een geloofwaardig gezicht te geven.

In een land waar het grootste deel van de bevolking – ondanks negen jaar Bolivariaanse revolutie – nog steeds in armoede leeft, zijn het opvallend genoeg jongeren uit de middenklasse geweest die Chávez een nederlaag hebben bezorgd. Zij wisten voor het eerst een tegengeluid te laten horen dat ook enige ingang vond bij de arme achterban van Chávez.

Dit in tegenstelling tot de ‘oude’ oppositie. Die combineerde de afgelopen negen jaar een groot gebrek aan strategisch inzicht met een teveel aan rancune. In april 2002 zette ze Chávez af in een coup – die maar 48 uur duurde. Na die mislukking legde ze hetzelfde jaar de olie-industrie twee maanden lang plat met een staking.


NRC, 03-12-2007

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB