Stappen in de staatshervorming


België is bij uitstek het land van de staatshervormingen. De eerste gebeurde in 1970.


1963: definitieve vastlegging van de taalgrens, waardoor België vier homogene taalgebieden krijgt: het Nederlandse, het Franse, het Duitse en het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad (met de 19 gemeenten van de Brusselse agglomeratie).

1970: de eerste staatshervorming, met de oprichting van de cultuurgemeenschappen, exclusief bevoegd voor cultuur en - in beperkte mate nog - voor onderwijs en taalwetgeving. De parlementen van de cultuurgemeenschappen, de cultuurraden, bestaan uit de taalgroepen in het nationale parlement en beslissen via 'decreten'.

1980: de tweede staatshervorming. Omvorming van de cultuurgemeenschappen tot volwaardige deelstaten - 'gemeenschappen' - en uitbreiding van hun bevoegdheden tot alle persoonsgebonden aangelegenheden (zoals gezondheidszorg, jeugdbeleid, sport). Oprichting ook van twee gewesten, het Vlaamse en het Waalse, die in een volgende fase bevoegd worden voor plaatsgebonden aangelegenheden, vooral in de sociaal-economische sfeer: economie, werkgelegenheid, ruimtelijke ordening, leefmilieu en huisvesting.

De gemeenschappen krijgen een eigen regering, 'executieve' genoemd, los van de nationale regering. Oprichting ook - voorlopig op papier - van het Arbitragehof, dat conflicten tussen de deelstaten zal oplossen.

1988-1989: de derde staatshervorming. De gemeenschappen (Nederlandstalige en Franstalige) worden volledig bevoegd voor onderwijs. Oprichting ook van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest, als derde gewest. De bevoegdheden van het Arbitragehof worden uitgebreid.

1993: de vierde staatshervorming. Met het Sint-Michielsakkoord wordt België een federale staat. De bevoegdheden van de gemeenschappen en gewesten worden voort uitgebreid, onder meer met de bevoegdheid om internationale verdragen te sluiten. Rechtstreekse verkiezing van de gemeenschaps- en gewestraden, en afschaffing ook van het 'dubbelmandaat' waarbij parlementsleden zowel in het nationale als in het deelstaatparlement zitting hadden. Splitsing van de provincie Brabant in Vlaams- en Waals-Brabant.

2001-2003: de vijfde staatshervorming (Lambermont-akkoord). De gewesten krijgen bevoegdheid over buitenlandse handel, landbouw en administratief toezicht op de provincie- en gemeentebesturen. De gemeenschappen en gewesten krijgen ook meer federaal geld en fiscale bevoegdheden. Het Arbitragehof wordt omgevormd tot een volwaardig Grondwettelijk Hof.

2007: zesde staatshervorming, met de splitsing van het arrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde en de overheveling van meer bevoegdheden naar de deelstaten? Of het einde van de federale staat België? (fvg)


Blog DS, 08-11-2007 (fvg)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB