Wettelijk pensioen doorgaans overschat


BRUSSEL - De Belgische pensioenen zijn laag. Voor de meeste gepensioneerden valt het wettelijk pensioen lager uit dan ze dachten. Eén op de vijf 65-plussers leeft zelfs onder de armoedegrens.


De meeste mensen die hun pensioen ramen via de website van de officiële pensioendiensten worden prompt voorstander van aanvullende pensioenen. Dat erkende minister van Pensioenen Bruno Tobback kort nadat hij die website boven de doopvont hield.

De meeste werkenden overschatten hun later wettelijk pensioen. Een gemiddeld pensioen bedraagt vandaag maar 992 euro per maand. Een enquête van verzekeraar Swiss Life leerde dat amper 22procent van onze bevolking een wettelijk pensioen verwacht van minder dan 1.000 euro. 61procent van de nu uitbetaalde pensioenen ligt lager.

Eén op de vijf 65-plussers (20,6 procent) heeft zelfs een inkomen dat onder de armoedegrens ligt. Dat is meer dan bij de rest van de bevolking. Bij vrouwelijke 65-plussers komt dat nog meer voor (21,5 procent). Bij de 75-plussers nog meer, 24,6 procent of één op de vier.

Alleen voor werklozen is de toestand nog slechter.

De armoede onder de bejaarden in België daalt bovendien niet terwijl dat wel het geval is in haast alle vergelijkbare landen.

In de jaren tachtig was België bij de beste leerlingen voor de armoedebestrijding onder zijn bejaarden. Sindsdien verbeterden alle landen de situatie van hun bejaarden. In België bleef de toestand ongewijzigd, vooral door het niet-welvaartsvast maken van de pensioenen. Nu doen haast alle landen beter en zit ons land op de laatste bank.

De verklaring daarvoor zit volgens professor Bea Cantillon (Universiteit Antwerpen) in de hoge staatsschuld enerzijds en de lage activiteitsgraad van de bevolking anderzijds. Heel veel mensen leven hier van een uitkering en heel weinig mensen werken -de activiteitsgraad in ons land bedraagt 60procent- zodat het onmogelijk is geworden hogere uitkeringen te betalen.

In het algemeen zijn de pensioenen laag, maar dat geldt niet voor alle pensioenen. De ambtenaar heeft gemiddeld dubbel zoveel als de werknemers uit de privésector (het ambtenarenpensioen wordt wel fiscaal anders behandeld). Het werknemerspensioen is op zijn beurt bijna het dubbele van het gemiddelde zelfstandigenpensioen.

Het gemiddeld rustpensioen van een mannelijk ambtenaar bedraagt 2.262 euro per maand, dat van een mannelijke werknemer 1.177 euro. Het pensioen van de zelfstandige bedraagt gemiddeld 658 euro per maand, amper 30procent van wat de ambtenaar krijgt. In weinig landen zijn die verschillen naargelang het arbeidsstatuut nog zo groot. Het maximumpensioen in de privésector -1.600 euro voor een alleenstaande, 2.000 voor een gezin- is lager dan het gemiddeld pensioen van de ambtenaar.

De vervangingsratio van de niet-ambtenarenpensioenen -de verhouding tussen van het pensioen tot het laatst verdiende loon- is in ons land bij de laagste in Europa.

De niet-ambtenarenpensioenen tenderen in de richting van een minimumbasispensioen, zegt professor Jos Berghman van de KULeuven. Het Belgisch pensioenstelsel wil twee dingen tegelijk doen: iedere bejaarde uit de armoede houden, en de mensen in staat stellen hun vroegere levensstandaard min of meer te behouden. Geen van beide doelstellingen wordt nog gerealiseerd.

In Nederland heeft men dat anders aangepakt. Daar zijn die twee functies opgesplitst. Het overheidspensioen (AOW) biedt iedere 65-plusser -of hij gewerkt heeft of niet- een minimaal basisinkomen. Wie werkt, spaart daarbovenop via zijn bedrijf voor een aanvullend pensioen.

Wie gewerkt heeft, krijgt daar altijd een hoger pensioen dan wie niet gewerkt heeft. In België is dat niet zo. Mensen die lange jaren deeltijds gewerkt hebben, krijgen vaak een lager pensioen dat wie nooit werkte maar bijvoorbeeld een weduwenpensioen krijgt.

De sterke werknemers uit de sterke bedrijven hebben de lage pensioenen al lang gecompenseerd door van hun werkgever een aanvullend pensioen af te dwingen. De WAP, de wet op aanvullende pensioenen, poogt die aanvullende bedrijfspensioenen te veralgemenen. Een groeiend deel van de 'gewone' werknemers bouwt nu ook een aanvullend pensioen op. (gteg)

www.kenuwpensioen.be


DS, 24-10-2007

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB