Zeg niet zomaar 'bejaarde' tegen een gepensioneerde


BRUSSEL - De vijftigers en de jonge zestigers zijn de architecten van de massaproductie en dus van de consumptiemaatschappij. Geld laten rollen is hun tweede natuur, en niets wijst erop dat hun pensionering daar iets zal aan veranderen. Pech voor de volgende generatie.


Ze zijn met een kleine twee miljoen en ze beschikken over 40 procent van het besteedbaar vermogen in dit land. Een groep om serieus rekening mee te houden, zoveel is zeker. Tegen 2020, het jaar waarin tegenover elke gepensioneerde in dit land voor het eerst minder dan twee werkenden zullen staan, zijn ze allemaal toegetreden tot het gild van de levensgenieters.

Want denk niet, zegt trendwatcher Herman Konings, dat die jonge senioren hun oude dag zullen slijten aan de haard. Het contrast met de spaarzame generatie van hun ouders - vooral de huidige tachtigers - kan moeilijk groter zijn. 'Neen, ze zullen blijven doorgaan met consumeren.' Ze voelen zich ook hoegenaamd niet bejaard. Voor nauwelijks één Belg op de zeven van die generatie is met pensioen gaan synoniem voor oud worden, ziekte of aftakeling. Uit onderzoek blijkt dat ze het veeleer zien als een periode van genieten en tijd voor jezelf. 'Ze willen allemaal jong sterven, maar wel zo laat mogelijk'.

'Dit zijn de architecten van de massaproductie en dus van de consumptiemaatschappij. Vóór hen bestond er geen consumententechnologie.' Tijdens hun jeugd deden hun moeders de was met de hand, net als de afwas. Ze poetsten zelf hun huizen, onderhielden zelf hun (moes)tuin en maakten groenten schoon met de hand. Confituren bereiden en groenten opleggen, daar vulden ze hun dagen mee. Diepvriesmaaltijden bestonden niet, voedsel in blik was een noodoplossing. Uit eten gaan was een zeldzame luxe, enkel weggelegd voor belangrijke momenten in het leven, en dan nog.

Deze generatie werd op het einde van de Tweede Wereldoorlog niet enkel letterlijk, maar ook figuurlijk bevrijd.

Trendwatcher Konings: 'Ze zijn daardoor meer kinderen van hun generatie dan van hun ouders, die zijn opgegroeid tijdens de crisis van de jaren dertig en gedurende de oorlogsjaren hebben ondervonden hoe relatief welvaart wordt als zelfs verwarming, eten en kledij niet meer vanzelfsprekend zijn. Die noodzakelijke soberheid is bij velen onder hen een levenshouding geworden. 'Wij hebben de wereld in bruikleen van onze kinderen.'

De babyboomers zijn een verwende generatie. Terwijl hun ouders nog meestal op de leeftijd van 16 jaar uit werken gingen, kregen zij de kans om te studeren. 'Dat schept andere verwachtingen ten aanzien van het leven dat je wil leiden.' Hun welvaart is er met sprongen op vooruitgegaan, net als hun levensverwachting. De jongste twintig jaar verdrievoudigde het vermogen dat zij kunnen besteden.

En besteden zullen ze blijven doen. De gemiddelde jonge senior - marketingmensen hebben het liever over een 'medior' - is nu 58,5 jaar oud. Hij heeft nog een levensverwachting van 24 jaar en die neemt nog elk jaar met twee tot drie maanden toe. Het zijn individualisten, zegt Konings, maar sociaal tolerant. Optimisten ook, veel meer dan de generaties voor en na hen. En bovenal zijn ze niet van plan zich aan te passen aan de stereotypen van hun leeftijd.

Toch kan je niet zegen dat die jonge senioren een homogene groep zijn. 'De babyboomers hebben iets schizofreens,' vindt Konings. 'Enerzijds zijn ze gulzige consumenten van technologie en elektronica en springen velen op elke hype die hun pad kruist, maar anderzijds is er een groeiende groep die ervan wegloopt en een bed & breakfast begint, druipkaarsen gaat maken, leert beeldhouwen of stapschoenen aantrekt en een nordic walker wordt'.

Wat ze wel gemeen hebben, is dat ze niet van plan zijn hun levensstijl na hun pensionering drastisch te veranderen, lees versoberen. Plots krijgen ze er 45 uren maal 45 weken tijd bij. En die gaan ze voor zichzelf opeisen. Kleinkinderen zijn leuk, maar niet om er elke dag voor te zorgen. Ze willen reizen, genieten, uit eten gaan, aan sport doen,...

Voor de financiering van dat alles zullen ze onder meer kunnen terugvallen op de erfenis van hun ouders die er nu stilaan aankomt, maar van hun kant zullen ze niet aarzelen het erfgeld van hun kinderen aan te spreken als de gewone middelen niet meer volstaan.

Hun ouders vind je terug aan de haard of op een kaartnamiddag met vrienden. Vergeet niet, zegt Konings, dat die vaak hun leven lang in hetzelfde bedrijf gewerkt hebben, vlakbij hun woonplaats. Hun kaartpartners zijn de mensen waarmee ze hun leven lang gewerkt hebben en die ze vaak al kennen van op de kleuterschool.

Een bejaarde is volgens Van Dale nog steeds iemand die ouder is dan 65 jaar. Een totaal achterhaalde definitie, vindt Herman Konings. 'Zelfs op hun 85ste zal de huidige generatie jonge senioren zich niet oud voelen. Vergeet niet, zegt Konings, dat de Belg nu gemiddeld zowat 30 jaar ouder wordt dan pakweg een eeuw geleden. Een niet-rokende mannelijke veertiger heeft statistisch nog zowat 41 jaar voor de boeg. Bij een vrouw is dat zelfs 44 jaar.

In de psychogeriatrie behoren mannen en vrouwen tussen hun zestigste en hun tachtigste tot de late middenleeftijd. Wie ouder is, kan je bejaard beginnen noemen, en pas bij eeuwelingen is de term hoogbejaard op zijn plaats.

'Wat doet de naam ertoe', zou Shakespeare gezegd hebben. De senioren zijn al lang geen vegeterende groep meer die aftelt hoeveel jaren het leven nog te bieden heeft. Ze willen de jaren die hun nog resten vooral meer leven geven.

Meer dan de helft van de zeventigjarigen heeft een gsm op zak, ruim een kwart beschikt over een dvd-speler en een computer, ruim één op de zes legt de capriolen van de kleinkinderen vast met een videocamera.

Om zich al dat moois te kunnen veroorloven volstaat het pensioen niet - dat beseft de helft van de actieven en stelt 69 procent van de (brug)gepensioneerden nu al maandelijks vast. Uit enquêtes blijkt dat gepensioneerden nu gemiddeld zo'n 1.500 euro per maand uitgeven en maar goed 860 euro pensioen ontvangen. Als Herman Konings en zijn collega's het bij het rechte eind hebben, laat alles vermoeden dat de gemiddelde uitgaven de komende jaren een stuk sneller zullen toenemen dan het wettelijk pensioen. De kloof tussen behoeften en financiële middelen groeit dus, en die kan enkel gedicht worden met spaargeld.


DS, 22-10-2007

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB