Onredelijk, die Franstaligen?


Zo onredelijk zijn de eisen die CDH en MR op tafel hebben gelegd op Hertoginnedal nu ook weer niet, vindt Rolf Falter. Ze zijn wel kortzichtig. Voor de Vlaamse partijen geldt: 'opportunity knocks', als men over de eigen schaduw heen kan springen.


Even samenvatten. Op vraag van de formateur stelden de Vlaamse partijen een reeks voorstellen tot decentralisatie van de Belgische federale overheid op. Een paar, zoals die van de nummerplaten, zullen wel toegevoegd zijn om te kunnen afstaan in onderhandelingen. Maar confederalisme is dit duidelijk niet, wel een zoveelste schijfje staatshervorming met waarschijnlijk veel institutioneel kluwen tot gevolg. De kans op beter bestuur is gering. Daarbovenop heeft Yves Leterme benadrukt dat aan de solidariteit niet wordt geraakt. De transfers blijven zeker nog een tijdje onaangeroerd.

Tracht nu, met wat empathie, in te beelden wat dat aan Franstalige kant gaf. Het behoud van de transfers is mooi. Het bevoegdheidsvoorstel was niet onredelijk. De Luikenaar Didier Reynders - gekneld tussen de Brusselaars Milquet en Maingain - lijkt het meest bereid erover te praten, als het Franstalig België niets kost, het verkocht kan worden als beter bestuur en het de PS buiten de deur houdt. So far, so good.

Maar dan speelt weer - en dat is de ultieme knoop bij deze onderhandelingen - het psychodrama, een irrationaliteit die de Franstalige media domineert: waar is de horizon als federaal België wordt uitgekleed? Bij de armoezaaiers van het Waals Gewest in Namen? In het burgemeestersgewest Brussel? Straks in Frankrijk, zo marginaal als de Doubs, de Morbihan of de Creuse? Als Franstalige ben je in dit land - op de enkelingen die Parijs halen - maar iets als je in Brussel gaat werken. Als Franstalige ben je maar Belg als er Vlamingen bijzitten. Word je straks als Franstalige tweederangsburger in eigen land?

De kramp komt vanuit de rug tegen de muur. Ze is een bekentenis van het failliet van veertig jaar mislukkingen en misleidingen vanwege de Franstalige politieke top, de PS voorop. Het absolute 'non' tegen elke staatshervorming was hetzelfde als toegeven dat Franstalig België bij geen enkele, maar dan ook geen enkele, vorm van decentralisatie voordeel heeft. Zonder Vlaams geld in Belgische verpakking zijn Wallonië en Brussel op dit ogenblik niet leefbaar.

De Vlaamse catalogus, hoe redelijk ook opgesteld, kan over die irrationele barrière niet heen. Hij duwt de Franstaligen, les misérables, nog meer in het defensief. En dus zijn ze gaan zoeken naar iets offensief, om onder dat gepush uit te geraken. Zo kwam de catalogus van Brussel en de periférie op tafel.

Nu is die niet zo onredelijk als de Vlaamse partijen wel beweren. Als je de paritaire federale staat uitkleedt, kan je moeilijk het (sowieso al stukken minder) paritaire Brusselse Gewest ongewijzigd laten, zeker niet met een kleine 12 procent van de stemmen op de Vlaamse lijsten in Brussel op 10 juni. En met de splitsing van BHV kun je de politieke impuls achter de verfransing wat afzwakken, maar je zal de weer versnelde stadsvlucht niet stoppen. Je gaat met andere woorden, als je Halle-Vilvoorde wil in handen krijgen om er het taalgebruik te controleren, iets moeten doen met die Franstaligen daar: ze bejegenen als normale burgers, ze zachtjes integreren (bieden we hen overigens al gratis Nederlandse lessen aan?), ze toelaten in de privé-sfeer Franstalig te blijven als ze dat willen. Of je moet ze afstoten naar Brussel, via een nieuwe grenstrekking. Dat de Franse Gemeenschap bij dit alles betrokken zou moeten worden, is natuurlijk wel onzin.

Bekijk even het alternatief. Stel dat België ontploft en Vlaanderen onafhankelijk wordt. Dan wordt BHV misschien een internationale kwestie. En dan zal het over eentaligheid gaan, maar ook over minderheidsrechten of referenda en eventueel over tijdelijke inschrijvingsrechten. De positie van de Vlamingen in Brussel wordt dan die van een gewone Europese minderheid, gewaarborgd door de rechten van de mens en in het beste geval - via economie en cultuur - met de invloed van de joodse gemeenschap in New York.

Er zit dus enige logica in het Franstalig voorstel. Toch ziet het er op dit moment ook uit als dat van de verdediger die in wanhoop de bal wegtrapt, die pardoes bij de centrale middenvelder van de tegenpartij terechtkomt. De Franstalige catalogus wordt immers maar bespreekbaar als federaal België verregaand wordt uitgekleed en de taalgrens definitief vastgelegd - eed op het communiezieltje van hun kinderen aan Franstalige zijde over dat 'definitieve' incluis.

Dit is de opportuniteit. Laat de crisis nog maar even duren. Laat Kris Peeters dreigen met een vervoegde bijeenroeping van het Vlaams Parlement. Herinner eraan dat de prijs voor een staatshervorming al betaald wordt met het behoud van de transfers. Zeg dan dat het Franstalig pakket bespreekbaar is, op voorwaarde dat we komen tot het echt beter bestuur: een confederaal België van vier deelstaten en een federale hoed, en het definitief vastleggen van de taalgrens. De twee Oostendenaars, Vande Lanotte en Dedecker, zouden dat kunnen steunen.

Vergeet daarbij vooral niet dat je Franstalige gesprekspartners dit als triomf moeten kunnen verkopen. Zweer dat hiermee België gered is en het hoofdstuk staatshervorming wat de Vlamingen betreft afgesloten. Beloof zeker nog tien jaar geld - en de eerste vier jaar zelfs meer dan nu - aan de noodlijdende gewesten. Laat Reynders uitpakken met een nieuw begin voor Wallonië, België, Brussel en zelfs de périférie. Haal Olivier Maingain over de brug met alles wat de politiek een 49-jarige te bieden heeft om zijn succes van 10 juni te verzilveren. En zet Joëlle Milquet voor de historische keuze: meeblazen met het PS-orkest van de Titanic, of eindelijk eens iets vernieuwends doen.

Kiest ze voor het eerste, het zij zo. In Vlaanderen is de noodzaak van twee maanden sukkelen om nog geen begin van een regering te vormen hoe langer hoe minder te verkopen. Separatisme is de minder boeiende keuze, maar niemand hoeft er schrik van te hebben. Zelfs de Slovaken - in 1992 er veel erger aan toe dan Wallonië - zijn van eigen verantwoordelijkheid uiteindelijk beter geworden.

Rolf Falter is freelance journalist


DS, 18-08-2007

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB