Snel ingrijpen scheelt kwart griepdoden


Het sluiten van scholen tijdens een grote influenzapandemie, het verbieden van massabijeenkomsten, en het apart verplegen van patiënten, kunnen de ernst van een griepepidemie sterk verminderen. Dat blijkt uit Amerikaans onderzoek naar de Spaanse griep van 1918.


Lokale overheden die ingrijpen op het moment dat de sterfte gaat stijgen, en die de maatregelen volhouden tijdens de ziektepiek, hebben in hun gebied gemiddeld ongeveer een kwart minder sterfte dan overheden die laat reageren. Zo was het tenminste eind 1918 tijdens de uitbraak van de Spaanse griep in de Verenigde Staten. Dat blijkt uit onderzoek van het Amerikaanse Centers for Disease Control (CDC) in Atlanta en van de afdeling geschiedenis van de geneeskunde van de University of Michigan, vandaag gepubliceerd in The New England Journal of Medicine.

‘Onze bevindingen staan in schril contrast met de volkswijsheid dat de pandemie van 1918 snel over iedere gemeenschap heen golfde en iedereen op zijn pad doodde’, schrijven de onderzoekers. Ze raadpleegden overlijdensstatistieken en ruim 1100 oude kranten en documenten.

New York isoleerde meteen nadat de eerste grieppatiënten in de stad opdoken alle zieken in ziekenhuizen en noodhospitaals. Mensen die nog niet ziek waren, maar wel contact met patiënten hadden gehad moesten thuis blijven. Er kwam een waarschuwingsbord op hun deur te hangen.

De stad Pittsburgh in de staat Pennsylvania was traag. Een wet tegen massabijeenkomsten die in de staat op 4 oktober 1918 van kracht werd, toen de sterftepiek net op kwam, werd pas op 24 oktober in de stad van kracht verklaard, toen de sterftegolf al halverwege zijn hoogtepunt was. In Pittsburgh kwam de extra sterfte uit op 807 mensen per 100.000 inwoners; in New York bleef de oversterfte op 452 per 100.000 staan.

De spreiding in de sterfte per 100.000 inwoners was overigens groot, ten tijde van de Spaanse griep, maar de helft van de steden die het best reageerde had een beduidend lagere sterfte dan de helft die trager was en minder maatregelen trof.

In Nederland liggen draaiboeken voor een nieuwe influenzapandemie klaar, maar de beslismomenten zijn daarin niet duidelijk beschreven in relatie tot het aantal ziektegevallen in een gebied. De burgemeester besluit of er vrijheidsbeperkende maatregelen worden opgelegd, maar hij is niet vrij in zijn beslissing. In 2004 is de Infectieziektewet zo gewijzigd dat de minister van Volksgezondheid de eerste burger kan dwingen om maatregelen te treffen.


NRC, 9 augustus 2007

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB