Polen bepalen met Britten Europese top


Het aan de vooravond van de bijeenkomst geproduceerde – formeel nog vertrouwelijke – voorstel van de Duitse bondskanselier en roulerend EU-voorzitter Angela Merkel om de Europese Unie aan een nieuwe bestuurlijke structuur te helpen, is voor beide landen onaanvaardbaar.


De Britten eisen meer eigen bevoegdheden voor zichzelf op. Polen wil met een groter stemgewicht meer invloed kunnen uitoefenen op Europese besluitvorming.

In de strijd worden grote woorden niet geschuwd. De Poolse premier Jaroslaw Kaczynski beriep zich gisteren voor de Poolse eis, op de gevolgen van de Tweede Wereldoorlog. „Zonder de bezetting van 1939 tot 1945 zou Polen nu een grotere bevolking hebben gehad en dus meer stemgewicht”, zei hij in een interview voor de Poolse radio.

Andere landen hebben elk voor zich ook kanttekeningen bij het Duitse voorstel, maar die staan volgens waarnemers een akkoord niet in de weg. Met serieuze Nederlandse obstructie wordt in Brussel geen rekening gehouden.

Een meerderheid van de Tweede Kamer heeft gisteren steun uitgesproken voor het Nederlandse streven een nieuw Europees verdrag te ontdoen van grondwettelijke elementen.

Van Duitse zijde is inmiddels begonnen met het temperen van de verwachtingen en het inspelen op een fiasco. Mocht de top op een mislukking uitdraaien, dan betekent dit volgens Duitse diplomaten nog niet dat daarmee „de wereld ten onder gaat”, zo werd gisteren in Brussel opgemerkt. Delegaties houden rekening met een uitputtingslag die tot zaterdagochtend vroeg kan duren.

In het op grote schaal uitgelekte Duitse voorstel, dat de basis vormt voor de besprekingen van staatshoofden en regeringsleiders van de 27 EU-landen, wordt afscheid genomen van de gestrande Europese Grondwet.

Deze Europese Grondwet werd eind 2004 door alle Europese leiders werd ondertekend, maar later in Frankrijk en Nederland per referendum werd verworpen. Sindsdien zoekt de Unie een uitweg uit de bestuurlijke impasse die daardoor ontstond. Een complicerende factor daarbij is dat achttien landen de Grondwet wel hebben goedgekeurd. De Grondwet was bedoeld om de Unie doelmatiger en democratischer te laten werken.

De Duitsers stellen voor om de noodzakelijke bestuurlijke veranderingen tot stand te brengen door bestaande verdragen te wijzigen. Voor de inhoud maakt dit overigens weinig uit.

In het voorstel van de Duitsers zijn alle termen die rieken naar Europese staatsvorming geschrapt. Zo wordt niet langer gesproken over wetten en kaderwetten, maar blijven de huidige begrippen richtlijnen, verordeningen en besluiten van kracht. De voorgestelde minister van Buitenlandse Zaken krijgt een andere naam, in het voorstel vooralsnog „XXX” genoemd. Ook wordt er niet meer naar een Europese vlag of volkslied verwezen. De Unie krijgt, net als in de Grondwet, één rechtspersoonlijkheid.

Het Handvest van de Grondrechten van de Unie wordt niet in het nieuwe verdrag opgenomen. Er wordt volstaan met een verwijzing zonder dat daarmee afbreuk wordt gedaan aan het bindende karakter ervan. Het verlangen van Nederland om nationale parlementen vetorecht te geven bij Europese besluitvorming is niet ingewilligd. Hetzelfde geldt voor de Nederlandse eis om toetredingscriteria voor kandidaat EU-landen op te nemen.

De Britten willen zeker stellen dat het Grondrechten handvest niet de eigen nationale arbeidswetgeving gaat beïnvloeden. Londen vreest dat Brussel zich gaat inlaten met het Britse stakingsrecht. Ook wil Groot-Brittannië de rol van de voorgestelde Europese buitenlandfunctionaris inperken.


NRC, 21 juni 2007

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

EU-top bereikt akkoord over een nieuw verdrag


BRUSSEL, 23 JUNI. Na een marathonvergadering van meer dan 36 uur zijn de Europese regeringsleiders het vanmorgen om half vijf eens geworden over een akkoord dat in 2009 moet leiden tot een een nieuwe bestuurlijke opzet van de Europese Unie.


Het akkoord vervangt het voorstel voor de omstreden Europese Grondwet. ,,We hebben bereikt wat we wilden bereiken”, aldus de Duitse Bondskanselier en EU-voorzitter Angela Merkel. , ,Het waren zware onderhandelingen maar het uiteindelijke resultaat is positief”, zei de Deense premier Ramussen.

Grootste struikelblok vormden lange tijd de Polen. Op het laatste moment tekenden ook nog de Belgen bezwaren aan tegen een al te verwaterd Verdrag, met volgens hen te beperkte bevoegdheden voor de Unie. Polen eiste een groter stemgewicht in Europese besluitvorming en wilde lange tijd van geen compromis weten. Volgens het voormalige Oostblokland gaat het om het rechtzetten van een historisch onrecht.

Afgesproken is dat het huidige, voor Polen gunstiger stemsysteem langer blijft bestaan. In deze constructie heeft het land nagenoeg hetzelfde stemgewicht als Duitsland.

De Polen stelden zich lange tijd bikkelhard op. Gisteravond laat dreigde de Duitse bondskanselier en roulerend EU-voorzitter Angela Merkel dan ook het komend half jaar zonder de Polen over een nieuw verdrag te onderhandelen. Dan zouden de Polen daarna alsnog ja of nee kunnen zeggen. Dit is in de geschiedenis van de Europese Unie één keer eerder voorgekomen, toen Groot-Brittannië in 1985 buiten onderhandelingen werd gehouden.

Een groot deel van de Nederlandse eisen is min of meer ingewilligd. Er komt een ‘wijzigingsverdrag’, met enkele aanpassing van het verdrag van Nice, maar geen ‘grondwet’. Daarin zullen geen symbolen zoals de Europese vlag en hymne worden genoemd.

Ook het Handvest van grondrechten wordt er niet in opgenomen. Daardoor wordt het nieuwe verdrag verder van zijn grondwettelijke karakter ontdaan, en lijkt een nieuw referendum verder weg.

Overigens komt er wel een verwijzing in het verdrag te staan naar het Handvest waarin dit ‘wettelijk bindend’ wordt verklaard.

De Nederlandse regering wilde ook dat de zogeheten ‘Kopenhagencriteria’ in het nieuwe verdrag worden opgenomen. Dat is een aantal strenge eisen waaraan landen die willen toetreden tot de EU moeten voldoen. In het Duitse voorstel worden de criteria niet opgenomen. Wel wordt gesteld dat bij toekomstige toetredingen „rekening moet worden gehouden” met overeengekomen voorwaarden.

Commissievoorzitter Barroso verklaarde: ,,We kunnen ons nu concentreren op de doelen die voor onze burgers belangrijk zijn, zoals energievoorziening en het klimaat.”

EU-voorzitter Merkel sprak van ,,een belangrijke, significante stap voorwaarts voor de EU, die ons in staat stelt te handelen.”

Barrosa beklonk het akkoord met een bos bloemen voor Angela Merkel.


NRC, 23 juni 2007

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Verhofstadt ziet Europese grondwet grotendeels gered


Tegen het einde van het jaar zal de Europese Unie over een nieuw verdrag beschikken waarin de inhoud van de Europese grondwet grotendeels behouden blijft. Die conclusie heeft premier Guy Verhofstadt zaterdagochtend getrokken na afloop van de Europese top in Brussel. Maar door de opeenstapeling van protocollen, verklaringen en vrijstellingen in het nieuwe verdrag is de werking van de EU allerminst eenvoudiger en transparanter geworden.


"Ons opzet was de inhoud van de grondwet redden, en dat is in grote mate gelukt", zo verklaarde Verhofstadt. De Europese grondwet heeft weliswaar zijn constitutionele allures verloren, maar volgens de Belgische delegatie beschikt Europa met dit verdrag niettemin over voldoende middelen om efficiënt te functioneren. "Als je de grondwet vergelijkt met dit verdrag, dan zal er in de praktijk weinig verschil zijn", oordeelde minister van Buitenlandse Zaken Karel De Gucht.

Premier Verhofstadt erkende evenwel dat één van de doelstellingen van de grondwet -het vereenvoudigen van de Europese verdragen- niet is bereikt. Hier en daar werd het nieuwe verdrag schamper omgedoopt tot "het protocollenverdrag". "De grondwet had de bedoeling leesbaar te zijn. Dit verdrag had de bedoeling onleesbaar te zijn en dat is zeker gelukt", beaamde De Gucht.


Poolse bezwaren

Het voorbeeld bij uitstek is het complexe compromis dat met Polen is gesloten over de besluitvormingsprocedures en de stemmenweging in de raad van ministers. Tot 2014 blijft het voor Warschau lucratieve systeem van Nice van kracht. Nadien volgt een overgangsperiode van drie jaar waarin de lidstaten op basis van een berekening uitgaande van de vierkantswortel van de bevolking een beslissing makkelijker kunnen blokkeren. In 2017 wordt automatisch overgeschakeld op het systeem van de dubbele meerderheid van lidstaten en bevolking.

Nadat de Poolse bezwaren over de besluitvorming onder impuls van de Britse premier Tony Blair en de Franse president Nicolas Sarkozy waren weggewerkt, legde het Duitse EU-voorzitterschap een compromis op tafel dat voor België onaanvaardbaar was. "Op een bepaald moment hadden we een tekst die veel rekening hield met degenen die bezwaar hadden tegen de grondwet, maar die veel te weinig rekening hield met zij die de grondwet geratificeerd hebben", zei Verhofstadt. Hij vond naar eigen zeggen steun bij landen als Spanje, Italië, Griekenland, Luxemburg, Malta, Hongarije en Oostenrijk. "We hebben het Europese belang verdedigd. Soms voelden we ons daarbij toch heel alleen", voegde De Gucht eraan toe.


Nederland en Groot-Brittannië halen slag thuis

Toch haalden Nederland en Groot-Brittannië hun slag grotendeels thuis. Nederland vroeg een versterking van de rol van de nationale parlementen. Uiteindelijk staat in de tekst dat een meerderheid van de parlementen aan de alarmbel kan trekken indien ze vindt dat de Europese Commissie met een bepaald voorstel buiten haar bevoegdheden treedt. Indien dat standpunt wordt bevestigd door 55 procent van de lidstaten en een meerderheid van het Europese Parlement, verdwijnt het voorstel in de prullenmand.

De Britten haalden dan weer een vrijstelling (opt out) voor het handvest van de grondrechten binnen. Verhofstadt beklemtoonde wel dat het handvest juridisch bindend wordt voor de Europese instellingen en de andere lidstaten. Ook toonde hij zich tevreden over het feit dat een passus geschrapt werd die Polen een Europese vrijgeleide zou bieden om binnenlandse wetgeving goed te keuren op het vlak van "publieke moraal" en "familierecht".

Verhofstadt nam ook genoegdoening met een verklaring waarin de primauteit van het Europese recht op de nationale wetgeving wordt bevestigd. Hij putte voorts tevredenheid uit de versoepeling van de regels over versterkte samenwerking. Ook na de toetreding van nieuwe lidstaten zullen er slechts negen lidstaten nodig zijn om via een versterkte samenwerking de Europese integratie vooruit te duwen.

De premier beklemtoonde ook de vooruitgang op het vlak van het buitenlands beleid. De 'Europese minister van Buitenlandse Zaken' zal weliswaar slechts als 'Hoge Vertegenwoordiger van de Unie voor het Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid' door het leven gaan, maar hij behoudt zijn dubbele hoed: voorzitter van de raad van ministers van Buitenlandse Zaken én vicevoorzitter van de Europese Commissie én baas van de toekomstige Europese diplomatieke dienst.

De consensus die de staatshoofden en regeringsleiders zaterdag bereikten, moet nu de volgende maanden in concrete verdragsartikelen worden gegoten door nationale experts. Die artikelen worden ingepast in het verdrag van Maastricht uit 1992 en het verdrag van Rome uit 1957, dat omgedoopt wordt tot "verdrag over de werking van de Unie". Gehoopt wordt dat het verdrag in de loop van volgend jaar in alle lidstaten geratificeerd kan worden. Sarkozy, Blair en de Nederlandse premier Jan Peter Balkenende hebben alvast argumenten op zak om een referendum te vermijden. Indien het ratificatieproces vlot verloopt, zou de Unie tegen de Europese verkiezingen van 2009 over nieuwe fundamenten moeten beschikken. (belga/dm)


Blog DM, 23/06/2007

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Als er maar geen referendum komt


Het was - allicht - de laatste Europese top van Guy Verhofstadt. De aftredende Belgische premier heeft zich de jongste jaren tenminste Europees onsterfelijk gemaakt. Zijn naam wordt in Europese kring geassocieerd met de verontwaardiging die hij toonde op de Europese top in Nice, met de Verklaring van Laken waarmee hij heel Europa overtuigde om een Conventie te houden die een Europese grondwet zou opstellen, met zijn pralinetop over de Europese defensie waarmee hij Washington in de gordijnen joeg, met zijn kandidatuur voor het voorzitterschap van de Europese Commissie en zijn Manifest voor de Verenigde Staten van Europa, met een pleidooi voor de omvorming van de groep eurolanden tot een federale kern die de rest van de Europese lidstaten meetrekt.


Behalve Tony Blair en Jean-Claude Juncker zijn er in de scheidende generatie Europese leiders niet veel die 'het Europese gebeuren' in die mate bepaald hebben.

Maar welke sporen laat dat na?

In zijn Verklaring van Laken lazen we dat de Europese leiders zouden zoeken naar een Unie die 'democratischer, transparanter en efficiënter' zou zijn.

Met het ontwerp van Europees Verdrag 'tot vaststelling van een Grondwet voor Europa', dat alle staatshoofden en regeringsleiders en al hun ministers van Buitenlandse Zaken ondertekend hebben, was de Unie een eind opgeschoven in die richting. Maar de goedkeuring van dat verdrag is zoals bekend volledig mismeesterd. Meer en meer wordt duidelijk door wie: niet de burgers die alles van op afstand en meestal onbegrijpend gade sloegen.

Waarom is de uitbreiding van de Unie kunnen doorgaan zonder dat de publieke opinie werd geïnformeerd over en gemotiveerd voor het grote politieke belang daarvan? En zonder aanpassing van de instellingen? Waarom is er zo weinig zorg besteed aan de sociale angst die ze meebracht, bovenop de globalisering.

Waarom moest de voormalige Nederlandse minister van Financiën, Gerrit Zalm, in volle campagne voor het Nederlandse referendum, zo nadrukkelijk de 'hoge kostprijs' van Europa voor Nederland onderstrepen terwijl hij niets zei over wat het land terugkrijgt: 70 miljard euro per jaar, zegt de huidige staatssecretaris voor Europese Zaken Frans Timmermans nu.

Waarom weigerde de huidige Commissievoorzitter, José Manuel Barroso, in volle referendumcampagne, mordicus die dienstenrichtlijn in te trekken die niemand wilde en nadien toch volledig werd herschreven omdat elke blinde kon zien welke desastreuze gevolgen ze had voor het Franse referendum?

Helaas zijn het vragen voor de geschiedenisboeken. De feiten zijn dat het ontwerp van grondwet - destijds als minimum-minimorum-compromis aanvaard - nu herleid wordt tot studieobject. In de betere, gespecialiseerde boekhandel, was die grondwet afgelopen week nog te koop voor een kleine 25 euro. Straks wordt hij gratis opgehaald.

De staatshoofden en regeringsleiders willen dat verdrag waarmee de Unie transparant en democratischer zou worden zodanig herwerken dat het nergens nog aan een referendum moet onderworpen worden. Frankrijk en Nederland hebben dat gevraagd.

Alleen daarom wordt de naam veranderd in 'Hervormingsverdrag' en worden de symbolen als hymne, vlag, de 'dag van Europa' en het devies - 'In verscheidenheid verenigd' - geschrapt. Meer nog, het Charter van de Grondrechten - een opsomming van de fundamentele rechten en waarden waarmee Europa en de VS zo graag uitpakken in de wereld - mag niet in het verdrag. Omdat dit daardoor weer op een 'grondwet' zou gelijken en een referendum uitlokt. Dat het verdrag 'in naam van de burger' totaal onleesbaar wordt, zelfs voor schriftgeleerden, is bijkomstig.

De staatshoofden en regeringsleiders van de Unie wilden dus in naam van de burger een verdrag maken waar die burger niet wijs uit geraakt en waaruit zijn grondrechten zijn geschrapt, precies om te vermijden dat diezelfde burger zich nog eens tégen dat verdrag uitspreekt. Il faut le faire.

Misschien moeten we hopen dat er in die vele parlementen die de tekst nu moeten goedkeuren, toch ergens iemand is die het van het goede te veel vindt.

Guy Verhofstadt gebruikte donderdagnacht een mooi beeld. We hebben een hond, zei hij. Maar niemand wil het nog een hond noemen. Daarom wordt de staart afgesneden, worden poten en oren verplaatst en de snoet bijgewerkt. En als er iemand roept dat het beest nog blaft, zeggen we dat het niet waar is.

Maar allicht kan die chirurgie later nog gecorrigeerd worden, zoals met de vorige verdragen gebeurde. De Unie functioneert dagelijks op basis van 'geconsolideerde' teksten die in bruikbare boeken staan die niemand goedkeurde.

Veel belangrijker is dat we met het verdrag nog maar eens geleerd hebben dat de huidige Unie met straks dertig en meer lidstaten, die allemaal hun vetorecht behouden, zich niet snel genoeg kan aanpassen.

Daarom was dit - hoe het ook zou aflopen - een 'historische' top.

De voorbije tien jaar hebben bewezen dat deze rigiditeit Europa in de snel veranderende en geglobaliseerde wereld onder een verlammende spanning brengt die haar onbruikbaar maakt in de huidige vorm.


DS, 23-06-2007

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB