Seksuele moraal bij jongeren


IN zijn eindverhandeling ,,Prille Liefde" onderzoekt Bram Herbots de relationele en seksuele leefwereld van jongeren uit het laatste jaar van het middelbaar onderwijs. Herbots werkte een typologie uit volgens de manier waarop jongeren zelf hun houdingen en ervaringen rond relaties en seksualiteit beschrijven. Drie parameters blijken bepalend te zijn voor de visie van jongeren op relaties en seksualiteit:

Traditie: de mate waarin jongeren traditionele waarden aanhalen en traditionele denk- en handelingspatronen verdedigen.

Liefdesidealen: Wanneer jongeren een sterk liefdesideaal koesteren, hebben ze een duidelijk beeld van hoe een goede relatie moet verlopen. Een sterk liefdesideaal is in feite een blauwdruk van een relatie. Het verlangen om een relatie op deze manier te beleven is groot.

Ervaring: De mate waarin jongeren reeds ervaringen hebben opgedaan op relationeel en seksueel gebied. Het gaat zowel om de eigen ervaringen als de ervaringen in de directe omgeving.

Op basis van die parameters kwam Herbots tot vier types van jongeren: het klassieke, het naïeve, het tolerante en het permissieve type:

Klassieke type

De jongeren die tot het klassieke type gerekend worden, kwamen allemaal uit het ASO. Deze jongeren hebben strikte traditionele principes en komen ook traditioneel uit de hoek op relationeel en seksueel gebied. Ze kiezen in een relatie resoluut voor traditionele waarden zoals duurzaamheid en verbondenheid. De communicatie met hun omgeving over die waarden verloopt dikwijls stroef.

Het klassieke type koestert een sterk liefdesideaal, en heeft dus een welomlijnd beeld hoe een goede relatie voor hen moet zijn. Dat resulteert in concrete en duidelijke principes over relaties. Omdat christelijke moraal belangrijk voor hen is, nemen ze vaak een intolerante houding aan tegenover andere opvattingen.

Hoewel hun moraal klassiek en traditioneel genoemd kan worden, zijn hun waarden toch aangepast aan de moderne tijden. Met het strikte relatiepatroon van vroeger - eerst een relatie, dan verloven, trouwen, samenwonen en kindjes krijgen - wordt veel losser omgesprongen. Een paar moet naar eigen goeddunken zelf de timing kunnen bepalen van de verschillende stappen binnen een relatie. Terwijl in de strikte klassieke opvatting seks alleen voor getrouwde koppels weggelegd is, vinden de klassieke jongeren seks voor het huwelijk wel de normaalste zaak van de wereld. De jongeren denken niet dat ze hun klassieke roots verloochenen, maar vinden dat ze de klassieke waarden op een frisse en hedendaagse manier interpreteren.

Naïeve type

Het naïeve type wordt zowel in het ASO als in het BSO gevonden. De rode lijn in het verhaal van de naïeve jongeren is dat van het abstracte liefdesideaal. Het ideaal van deze jongeren is sterk gebaseerd op verlangens, die hun houding en gedrag op relationeel en seksueel gebied bepalen. Omdat ze beperkte of geen ervaring hebben met relaties en seks, hebben deze jongeren een geïdealiseerd beeld van relaties.

Het belang van openheid, verbondenheid, eerlijkheid, het tonen van affectie, het beleven van een seksuele relatie, het wordt allemaal ingevuld vanuit het abstracte liefdesideaal. Dit heeft tot gevolg dat naïeve jongeren een verbloemde realiteit voor ogen hebben. Wanneer naïeve jongeren dan toch een relatie aangaan, botst hun geïdealiseerd verwachtingspatroon met de realiteit. Ze willen kost wat kost de geïdealiseerde verbondenheid en intieme relatie als ultieme beleving van mekaars liefde verwezenlijken. Ze willen hun aandacht en tijd perfect verdelen tussen het lief en de vrienden, communiceren zonder geheimen voor elkaar te hebben en eeuwig trouw zijn aan hun partner tot ze geconfronteerd worden met de realiteit.

Op het moment dat de naïeve jongere ervaring opdoet, beseft hij dat de geïdealiseerde realiteit niet strikt en feilloos in de praktijk kan worden omgezet. Hij kan niet langer afhankelijk zijn van een verbloemde realiteit waarin alles vanzelfsprekend is. Het is voor naïeve jongeren een ,,self-destroying prophecy" wanneer ze hun principes toepassen.

Permissieve type

Het permissieve type vond Herbots voornamelijk in het beroepsonderwijs. De jongeren die tot de permissieve groep behoren, baseren zich amper op traditionele opvattingen. Permissieve jongeren verwerpen elke vorm van traditioneel of klassiek denken of handelen. Daardoor hebben ze een zwak en weinig concreet liefdesideaal. Dat houdt in dat ze nauwelijks een concreet beeld hebben van een goede relatie.

Wanneer deze jongeren kiezen voor losse relaties, willen ze vooral hun eigen behoeften bevredigen. Het permissieve type is daarom minder gericht op de noden en behoeften van de partner. In vergelijking met de andere types houdt dit type er heel andere waarden op na. Ze leggen meer nadruk op het uiterlijk, en hechten minder belang aan waarden als duurzaamheid, verbondenheid, eerlijkheid en openheid.

Van alle types staan permissieve jongeren het meest open voor verschillende soorten relaties. Permissieve jongeren blijken dan ook het meeste ervaring te hebben. Hun openheid volgt uit de heilige overtuiging dat elk individu voor zichzelf moet bepalen wat kan en wat niet op het gebied van relaties en seks. Alle benaderingen van relaties zijn voor permissieve jongeren evenwaardig, meer zelfs, het kan hen geen barst schelen als iemand een andere overtuiging heeft over relaties. Ze staan zowel open voor one-night-stands, LAT-relaties, vaste relaties, als seksuele relaties met vrienden en exen, als het maar de eigen keuze is en die keuze voortkomt uit de eigen verlangens.

Tolerante type

Het tolerante type wordt vooral in het ASO gevonden. Net zoals het klassieke type baseert ook het tolerante type zich op een sterke traditie. Toch staan deze jongeren open voor alternatieve opvattingen over relaties en seksualiteit. Ze zijn klassiek voor zichzelf, maar tolerant voor anderen.

Het tolerante type hecht veel belang aan ervaring, maar ervaring is geen doel op zich zoals bij permissieve jongeren. Het tolerante type confronteert zijn klassieke opvattingen met persoonlijke ervaringen en stelt die klassieke moraal daarna zo nodig bij.

Terwijl klassieke jongeren de klassieke waarden op een hedendaagse manier interpreteren, gaan tolerante jongeren nog een stapje verder. Deze jongeren hebben meestal al geëxperimenteerd en dus heel wat ervaringen opgedaan, die hen geleerd hebben wat ze wel willen en wat niet.

Hun bewuste keuze voor klassieke waarden brengt hen uiteindelijk bij een keuze voor een duurzame relatie. Net zoals klassieke jongeren vinden ze waarden als verbondenheid en duurzaamheid erg belangrijk in een relatie. De communicatie daarover verloopt echter vlotter en richt zich meer op openheid binnen de relatie.

Jongeren die andere ideeën hebben over relaties en seksualiteit worden niet afgekeurd zoals bij het klassieke type. Tolerante jongeren vinden dat ze bijna de morele verplichting hebben om ook anderen te respecteren en het recht te gunnen om een eigen seksuele moraal uit te bouwen.


15/07/2004

©Copyright De Standaard

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB