De paus is Turkije en de islam aanzienlijk tegemoet gekomen


Tot voor kort liep de islamitische wereld nog letterlijk te hoop tegen paus Benedictus XVI, die de islam een geweldadige godsdienst had genoemd en die eerder al als kardinaal Turkije tegen zich in het harnas had gejaagd omdat dit overwegend islamitische land niet thuis zou horen in het christelijke Europa.


Daarmee vergeleken heeft diezelfde paus de afgelopen dagen tijdens zijn bezoek aan Turkije een klein wonder bewerkstelligd. De Turkse media prezen zijn verzoenende toon en premier Erdogan meende zelfs uit zijn mond te mogen noteren dat de paus wenst dat Turkije lid kan worden van de Europese Unie.

Of dat laatste ook het officiële standpunt is van het Vaticaan valt nog te bezien. Feit is in ieder geval dat de paus en de premier elkaar hebben ontmoet, wat in de gegeven gespannen situatie al heel wat was. Feit is ook premier Erdogan aldus de paus meende te mogen citeren. En feit is ten slotte dat noch de paus noch het Vaticaan zich geroepen voelden om deze mededeling te bevestigen of te ontkennen. Daaruit valt op zijn minst af te leiden dat de paus van zijn oorspronkelijke afwijzing van Turkije is teruggekomen.

Dat is pure winst als we bedenken dat de paus tot voor kort Europa vooral wenste te zien als een bij uitstek christelijke waardengemeenschap. Europa, zo had hij vorig jaar nog tegen de Italiaanse president Ciampi gezegd, dankt zijn grootheid aan de christelijke wortels, die nog altijd eenheid kunnen bevorderen. Hij betreurde dat Europa die wortels vergeten is en pleitte voor herwaardering.

Met dat streven van de paus is op zichzelf niks mis. Er is ook geen enkele reden om het christendom positieve waardering te onthouden. Waar het om gaat is dat je de touwtjes van een waardengemeenschap ook te strak kunt aanhalen, zo strak dat er voor andere waarden en godsdiensten geen ruimte meer bestaat. Een paar eeuwen van bittere godsdienstoorlogen hebben Europa geleerd dat dit niet de manier is om in vrede met anderen samen te leven. Godsdienstvrijheid en tolerantie zijn daarom minstens zulke belangrijke waarden voor Europa.

Uit de verzoenende toon die de paus inmiddels aanslaat leiden we af dat hij tenminste bereid is in Europa iets meer te zien dan een anderen uitsluitende christelijke organisatie. Als gezegd, dat is pure winst. Voor Europa, voor Turkije en voor onze verhouding tot de islam.


Trouw, 30-11-2006

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB