Luchtvervuiling vóór geboorte bepaalt gezondheid


De genen van 10.000 meerlingen worden in een Oost-Vlaams register bijgehouden. Het is gekend dat een groene omgeving belangrijk is voor de gezondheid, maar de databank dreigt verloren te gaan door geldzorgen.
In de kelders van het UZ Gent staan rijen diepvriezers. De koudste – gevuld met vloeibaar stikstof – gaan tot 180 graden onder nul. Daarin worden onder meer stukjes placentaweefsel bewaard. Niet van elke baby die in het ziekenhuis ter wereld komt, wel van zowat elke meerling die in een Oost-Vlaams ziekenhuis werd geboren.

Drie maanden geleden werden mama’s Fien Elderweirdt en Judith Bos de trotse ouders van Arthur en Thijmen. De genen van de eeneiige tweeling werden zo de tienduizendste set gegevens van de databank. Die is uniek, want nergens ter wereld worden álle meerlingen uit één regio geregistreerd. De databank is dan ook een goudmijn voor genetisch onderzoek.

‘Iemands eigenschappen kunnen genetisch bepaald zijn, of door de omgeving worden gevormd’, zegt professor moleculaire biologie Catherine Derom. ‘Dat is het eeuwenoude nature-nurteredebat. De genen van een eeneiige tweeling zijn identiek. Daarom zijn hun gegevens uitermate geschikt voor wetenschappelijk onderzoek. Zo kunnen we bijvoorbeeld onderzoeken welke invloed de buitenwereld heeft op iemands intelligentie.’

Maar niet alleen cognitieve vaardigheden worden door omgevingsfactoren bepaald. Studies bij tweelingen illustreren ook goed de gezondheidseffecten van bijvoorbeeld luchtvervuiling.

Laag geboortegewicht
Een doctoraat van eerder dit jaar bevestigde de relatie tussen luchtvervuiling tijdens de zwangerschap en het geboortegewicht. Daarvoor werden de gegevens van 4.760 tweelingen uit de databank gebruikt.

‘Hoe meer blootstelling tijdens de zwangerschap, hoe groter de kans op een te laag geboortegewicht’, zegt Derom. ‘Het risico om geboren te worden met een te laag gewicht, zou met 40 procent kunnen worden verminderd. Hoe? Door de luchtkwaliteit te verbeteren, uiteraard.’

Ook op lange termijn heeft die ongezonde omgeving blijvende gevolgen. Tweelingen die in een minder groene omgeving werden geboren, hadden als volwassenen ’s nachts een hogere bloeddruk. ‘De aanwezigheid van groene ruimte op het geboorteadres heeft dus langdurig gunstige effecten op de bloeddruk’, zegt Derom.

Meer geld
Binnenkort begint een nieuw onderzoek dat de veerkracht wil onderzoeken van kinderen die al op jonge leeftijd een tegenslag moesten verwerken. ‘Iedereen gaat anders om met tegenslagen. We zullen daarom bijvoorbeeld bij eeneiige tweelingen kunnen onderzoeken welke effecten die ervaringen hebben op het DNA.’

Maar als Arthur en Thijmen later willen deelnemen aan onderzoeken, heeft het register – dat al sinds 1964 bestaat – dringend een frisse wind nodig. De databank dreigt immers verloren te gaan door een tekort aan financiële middelen en te weinig mankracht. ‘De voorbije jaren moest het register overleven met amper 40.000 euro’, zegt Derom. ‘Voor grondig wetenschappelijk onderzoek is dat onvoldoende.’

‘Of we zullen deelnemen, laten we zelf ook nog even in het midden’, zeggen mama’s Fien en Judith. ‘Dat zal toch vooral afhangen van het soort onderzoek. En of de jongens dat zelf zien zitten.’

bron: 22/10 de standaard http://www.standaard.be/cnt/dmf20171020_03144076

mening: Persoonlijk vind ik onderzoeken met genetisch materiaal enorm interessant. Ik vind het fascinerend dat wetenschappers gegevens kunnen ontdekken uit zo'n kleine deeltjes. Langs de andere kant vind ik het soms wat vergezocht. Wanneer ze zeggen die personen hebben als volwassene vaker last van hoge bloeddruk, houden de wetenschappers dan rekening met alle informatie. Meerling A kan geboren zijn in een niet zo groene zone terwijl meerling B wel in een groene zone geboren is. Maar misschien heeft meerling A een rustig beroep op de hoek van de straat en staat meerling B elke dag uren in de file en heeft meerling B een enorm zwaar beroep. Hierdoor kan meerling B meer stress krijgen en ook een hogere bloeddruk krijgen.
Ik denk dus dat het enorm moeilijk is om hier exacte resultaten van te geven aangezien misschien niet alle factoren van alle meerlingen gelijk zijn.