Waarom kleine misdrijven seponeren niet hetzelfde is als een oogje dichtknijpen


De reacties op het initiatief van de procureur van Oudenaarde, Herman Daens (,,Geen energie in kleine misdrijven'', DS 13 april ), waren eigenlijk te voorspellen, omdat er een zweem van straffeloosheid omheen hangt. Het parket dat van tevoren zegt welke misdrijven niet meer vervolgd zullen worden? Het komt bij de publieke opinie over alsof de overheid al bij voorbaat de handdoek in de ring gooit.


De procureur wil dat politieagenten zich niet langer administratief bezighouden met zaken die de moeite niet waard zijn om vervolgd te worden of waarvan het parket toch al weet dat verder onderzoek en eventuele vervolging gedoemd zijn om te mislukken. Door duidelijk tegen de politie te zeggen op welke terreinen ze zich niet meer hoeven uit te putten in het opmaken van lange processen-verbaal, neemt hij ook bij de agenten een zekere frustratie weg. Zij klagen er immers over dat ze ellenlange verhoren moeten afnemen terwijl ze - weliswaar niet officieel - goed weten dat het parket de zaak toch seponeert. Jaarlijks seponeren de gerechtelijke instanties op die manier duizenden dossiers, waar altijd veel veldwerk van agenten voor nodig was.

De procureur zegt ook dat hij die lijst maakte met het oog op de prioriteiten in zijn gerechtelijk arrondissement. Die prioriteiten worden vastgelegd in het zonaal veiligheidsoverleg, waarin ook de korpschefs van de politie en de burgemeesters zitting hebben. Zij weten dus perfect wat een prioriteit is en wat niet - prioriteiten die herzien kunnen worden en die, volgens Herman Daens, dus ook best van het ene gerechtelijke arrondissement tot het andere kunnen verschillen. Het is niet omdat in Oudenaarde een winkeldiefstal wordt geseponeerd dat dat ook in de hoofdstad hoeft te gebeuren.

De boodschap van de procureur, iets waarvoor trouwens nog andere procureurs vragende partij zijn, raakte volledig ondergesneeuwd door de golf van verontwaardiging die opstak omdat net ook de winkeldiefstallen in die lijst zijn opgenomen. Het gaat daarbij niet om drieste ramkraken of diefstallen van georganiseerde bendes, maar om iemand die in pakweg een parfumerieketen betrapt wordt op het stelen van een shampoo. In een nog niet zo ver verleden moest de politie in dat geval een verhoor afnemen van de dader, de winkelgerante en in veel gevallen ook nog de centrale directie in Brussel. Dat leidde tot een proces-verbaal, dat richting parket ging, waar het dan in een feitelijk niemandsland belandde. Oudenaarde verwacht nu dat de agent voortaan wel nog de feiten noteert en doorgeeft, maar verkiest dat hij zich bezighoudt met het vermanen en berispen van de betrokkene en het in der minne regelen van de zaak. Hoe dan ook blijft van de diefstal toch een spoor achter: hij staat in het dossier. Dus bij recidivisme komt de dader er niet zo makkelijk mee weg.

Maar de winkeldiefstallen zijn een heikel punt. Eind februari omschreef de middenstandsorganisatie Unizo ze nog als een ongelooflijke plaag met een schade van naar schatting een miljard euro per jaar. Volgens Unizo melden de meeste winkeliers diefstallen niet omdat dat te veel administratieve rompslomp veroorzaakt. In haar boosheid reikte Unizo zelfs voorbeelden aan van vaak gedupeerde winkeliers.

Met die reactie dreef ze de - nochtans voor het Oudenaardse project gewonnen - minister van Binnenlandse Zaken, Patrick Dewael (VLD), in het nauw. Omdat middenstanders nu eenmaal tot de liberale achterban worden gerekend, maar ook omdat de minister vanuit zijn mandaat de voorbije jaren veel aandacht heeft besteed aan hun beveiliging. Wie in beveiliging investeert, krijgt zelfs een fiscale beloning. Aan de ene kant beveiliging sterk promoten en aan de andere kant moeten vaststellen dat een procureur winkeldiefstal op een lijst van te seponeren dossiers zet, het is niet prettig. Het dreef Dewael tot een verklaring dat het niet om 'straffeloosheid' mag gaan.

De minister weet nochtans ook dat seponeren door het gerecht helemaal niet hetzelfde betekent als 'niet bestraffen'. De overheid werkte de voorbije jaren een heel assortiment van alternatieve straffen en bemiddelingsinitiatieven uit, om de dader zijn fout te doen inzien of om schade te laten vergoeden. Het allernieuwste instrument, de gemeentelijke administratieve sanctie (GAS), blijkt zelfs bijzonder goed te werken. Het parket komt voor overtredingen op die lijst zelfs niet meer in beeld.

Brice De Ruyver, de voorzitter van de begeleidingscommissie voor de lokale politie, noemde het initiatief van de Oudenaardse procureur donderdag zonder meer een schoolvoorbeeld. ,,Al jaren smeken we de procureurs des konings om een beleid. En een beleid, dat is prioriteiten vastleggen. Al tientallen jaren stellen we vast dat dure politiecapaciteit verloren gaat aan soms banale twisten. We kunnen niet alle misdrijven gerechtelijk sanctioneren, want dan zouden we het justitieapparaat tien tot twintig keer zwaarder moeten maken. Als een procureur prioriteiten stelt, is het evident dat die betwist kunnen worden. Maar hij zit wel binnen de hiërarchie van het strafrechtelijk beleid dat door de minister van Justitie en het college van procureurs-generaal is uitgetekend. Ik zie agenten liever op straat dan achter hun bureau,voor de afwerking van een proces-verbaal waarvan ze weten dat er geen vervolging van komt. Overigens, waren we het er niet allemaal over eens dat de agent meer moet zijn dan iemand die alleen misdrijven vaststelt en daarvan rapportjes maakt? Roepen we niet allemaal dat de agent meer een bemiddelaar moet zijn?''

Guy Fransen is redacteur binnenland


DS, 14-04-2006

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB