Help, de docent verzuipt


BRUSSEL - Het hoger onderwijs is het slachtoffer van zijn eigen succes. De docenten hebben hun handen meer dan vol met al die studenten. 'Vooral jonge proffen haken af.'


Steeds meer studenten, maar niet meer profs. Dat betekent meer werk voor die laatste. 'Een lesopdracht zou maximaal zes tot zeven uur per week mogen bedragen, vele mensen zitten aan elf, twaalf uur', zegt de rector van de Universiteit Gent, Paul Van Cauwenberge, 'en daar zijn de voorbereidingen en de praktijkuren niet in begrepen.'

'Je hebt als prof minder tijd voor wetenschappelijk onderzoek, terwijl je daar op afgerekend wordt. Het zijn vooral de jonge profs die het er moeilijk mee hebben en die afhaken. De oudere hebben ermee leren leven. Die jongeren zijn gefrustreerd dat ze hun onderzoeksambities niet waar kunnen maken. En dus wijken ze uit naar het bedrijfsleven.'

De universiteiten blussen de branden met tijdelijk personeel, bijzondere onderzoeksfondsen, sponsoring, door doctoraalstudenten in te schakelen.

De Leuvense rector Mark Waer is daar niet gelukkig mee. 'Tijdelijke krachten lossen niet alles op. We zitten aan een verhouding van een vaste tegen vier tot vijf tijdelijke personeelsleden. Dat zou maximaal een tegen twee mogen zijn.'

Waer is voorstander van de creatie van een middenkader. 'Vroeger hadden we de werkleiders maar dat was geen aantrekkelijk statuut. Misschien moeten we dat opnieuw, in een betere versie, invoeren.'

Een magere troost voor de Vlaamse rectoren: in onze buurlanden slaat het geldgebrek nog erger toe. In Duitsland, Nederland en Groot-Brittannië gaat het inschrijvingsgeld fors omhoog, komen er torenhoge boetes voor studenten die te lang over hun studies doen en voor hun instellingen. In de kleinere universiteiten (Brussel, Antwerpen, Hasselt) is het probleem iets minder dramatisch. 'We kunnen onze studenten nog degelijk begeleiden', zegt rector Alain Verschoren. 'maar extra professoren zijn bij ons ook welkom. In zeven jaar tijd groeide het aantal studenten van 8.000 naar 13.500.'

Ook aan de Universiteit van Hasselt stijgt de werkdruk, zegt rector Luc De Schepper. 'Wij weigeren ons model, lesgeven aan kleine groepen, op te geven. Maar dat is eindig, natuurlijk.'

Ook in de hogescholen staat het water de docenten aan de lippen. 'Het plafond is bereikt', meent departementshoofd Gertjan Desmet van de Oost-Vlaamse Katholieke Hogeschool Sint-Lieven. Dat is een van de hogescholen die het sterkst gegroeid is de jongste jaren. 'We hebben 500 docenten, daar zouden er zeker 20 bij mogen. We proberen de kwaliteit te vrijwaren maar dat is niet evident. Soms splitsen we overvolle klassen, maar dat betekent weer meer werk voor de docent. We zoeken synergieën, proberen het werk te verdelen, testen andere evaluatievormen. Met de nodige begeleiding zetten we de studenten aan tot zelfevaluatie.'

Waarom blijft de personeelsomkadering zo achter op die explosieve studententoename? De financiering van het hoger onderwijs wordt berekend op een gemiddelde populatie over vijf jaar waardoor de aanpassingen traag gebeuren. Dat is een voordeel wanneer de studentenaantallen dalen maar nefast als ze snel stijgen, zoals de jongste jaren.

Johan Rottiers van de onderwijsvakbond COC is niet verbaasd over de problemen. 'Wij hebben als enige vakbond de financiering niet goedgekeurd. Er zitten perverse kantjes aan het mechanisme. Hogescholen die groeien, maar minder sterk dan de anderen, zijn de pineut. Die krijgen minder middelen omdat de pot even groot blijft en het marktaandeel bepalend is voor de verdeling.'

'Tegelijk blijven de hogescholen proberen meer studenten te lokken', vult vakbondsman Johan Rottiers aan, 'ze bouwen extra aanbod uit, zoals avond- of zaterdaglessen. Dat allemaal op de rug van de docenten en het administratief personeel. Zo kan het niet verder. Er heerst gelatenheid maar ik voel dat de actiebereidheid groeit.'


DS, 07-12-2010 (Tom Ysebaert)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB