De Notionele Bank van Belgie


De notionele intrest wil het competitief nadeel gedeeltelijk compenseren van het Belgische bedrijfsklimaat. Immers, bedrijven lokken naar een land gekenmerkt door de hoogste onderzoekskosten, de hoogste arbeidskosten, de (bijna) hoogste vennootschapsbelasting en één van de meest inefficiënte overheidsadministraties is een huzarenstukje.


Gelukkig dat wij in deze context een speciaal Belgisch recept kunnen aanbieden, de notionele intrest. In het land van Margritte en Delvaux kunnen fictieve intresten afgetrokken worden, berekend op het eigen vermogen alsof het eigen vermogen vreemd vermogen zou zijn. Deze intresten dienen niet te worden betaald, maar leiden er wel toe dat minder belastingen moeten worden betaald.

De kostprijs van deze fiscale engineering werd geraamd op 500 miljoen, maar zal bij benadering vijf keer zoveel kosten. De Nationale Bank steekt een waarschuwende vinger in de lucht en wijst op de ontsporing van de begroting. Ondanks het vooropgestelde overheidsoverschot zijn er in 2007 zeven miljard euro publieke schulden bijgekomen. De overheid heeft onvoldoende van de goede conjunctuur geprofiteerd om haar schulden drastisch af te bouwen, besluit de Nationale Bank. Ze zal ook mogelijke misbruiken inzake het gebruik van de notionele intrest onderzoeken.

Maar terwijl de Nationale Bank in de meeste landen een overheidsinstelling is, is dat in het land van Magritte een beursgenoteerde onderneming. Daardoor staat de Nationale Bank in een permanente grote spreidstand. Als Nationale Bank moet zij het algemeen belang dienen en het monetaire en budgettair beleid in de gaten houden. Maar als NV moet zij voor haar aandeelhouders zorgen, in het bijzonder haar kleine aandeelhouders die zich in een belangencoöperatieve hebben verenigd.

Vanuit deze laatste hoedanigheid wendt zij technieken aan om minder belastingen te betalen, en dus de begroting nog wat meer in het rood te duwen, ten voordele van haar aandeelhouders. Op die manier betaalt zij 15 miljoen euro per jaar minder aan belastingen door een beroep te doen op de techniek van de notionele intrest. Is dat misbruik? Nee, natuurlijk niet, dat kun je maximaal oneigenlijk gebruik noemen want in tegenstelling tot de geest van de wet, creëert de Nationale Bank geen werkgelegenheid, integendeel. Een groot aantal van haar activiteiten werden Europees overgenomen maar, om sociale en vooral politieke redenen, gebeurt de afbouw van het personeel, en vooral van het politiek benoemde kader, trager dan vanuit efficiëntieperspectief wenselijk zou zijn. En daar zal de bijkomende belastingsinjectie weinig aan veranderen. Gevaar op delokalisatie of onderkapitalisatie is er overigens ook niet.

Maar de Nationale Bank is in deze geen geïsoleerd geval: de Post doet het, de NMBS doet het en zelfs de Nationale Loterij doet het. Stuk voor stuk publieke bedrijven die leven van overheidsdotaties of van monopolierechten op kansspelen en die allen last hebben van obesitas en dus moeten afslanken.

Dit is wat academici noemen free rider gedrag. Omdat het systeem bestaat, laat ons maar mee aanschuiven aan de dis, zelfs als de impact op tewerkstelling nihil is. Daardoor zijn er minder ontvangsten van de overheid en die gederfde inkomsten ressorteren geen enkel effect. Het enige wat zij provoceren is dat dit broodnodige systeem om investeringen aan te trekken, zolang onze vennootschapsbelasting tot de hoogste van Europa behoort, onbetaalbaar dreigt te maken. Net zoals heel wat subsidies ook geen enkel ander effect hebben dan de concurrentie te vervalsen tussen bedrijven die de weg kennen en zij die zich met hun bedrijf bezig houden. Zouden we niet beter drastisch de belastingen verlagen en knippen in aftrekposten en subsidies? De enigen die er zouden bij inboeten zijn fiscale- en subsidieconsulenten en lintdoorknippende ministers.

Une histoire à la Belge, zou ik zeggen. Ironisch genoeg was het de PS die van leer trok tegen de misbruiken van de wet en het is de zusterpartij SP.A, die destijds haar vroegere minister Norbert De Baetselier in de voorzitterstoel van de 'notionele bank' katapulteerde, die het verhaal naar buiten brengt. Maar ook dat maakt deel uit van de lokale folklore. De SP.A voert immers oppositie en de PS zit in de federale regering. Maar ook dat is tijdelijk.

Rudy Aernoudt is ex-kabinetschef op Waals federaal en Vlaams niveau


DS, 07-03-2008

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB