Taal is alles wat we hebben, alles wat we zijn

Naar aanleiding van de 27ste aflevering van het Groot Dictee der Nederlandse Taal, waar zij in 2009 overigens succesvol aan deelnam, noemde schrijfster Saskia de Coster in De Morgen spelling 'niet belangrijk', 'niet de essentie, eerder een vernislaag of hinderlijke bijkomstigheid'. Nu kennen we Saskia natuurlijk inmiddels een beetje, na talloze columns en televisieoptredens, maar het erge is, helaas, dat zij niet alleen blijkt te staan. Hans Bennis, directeur der Nederlandse Taalunie, haast zich in elk geval haar bij te treden en doet er zelfs nog een schepje bovenop: "Als taalkundige zou ik durven te stellen dat het niet slecht zou zijn om spellingregels gewoon af te schaffen." Dat is zijn mening dus. Mijn mening is dat die minkukel op staande voet, om de dringendst mogelijke redenen, dient te worden ontslagen, en ik bedoel daarmee dus: vandaag nog.

Terug naar Saskia dan maar. Spelling zou niet essentieel zijn. Maar wat is geschreven taal ánders dan spelling? Wat is een geschreven woord anders dan een in een specifieke, vaste volgorde gerangschikte verzameling letters? En wat houd je over als je die zogeheten 'vernislaag' van het gespelde woord wegkrabt? Klank?

Inderdaad is het dat wat zelfverklaarde tegenstanders van spelling, die 'zwaar overschat' wordt volgens Ann De Craemer, ook al een schrijfster, uiteindelijk voorstaan: een schrijfwijze, om eens een door Van Dale geopperd synoniem voor spelling te gebruiken, die op de fonologie gebaseerd is. Anders gezegd: 'We schrijven het zoals we het zeggen.'

De taal, ook en vooral de geschreven taal, verdient onze volle eerbied
Het is ongelooflijk, eigenlijk, dat ik dit in het jaar 2016 in alle ernst moet uitleggen, maar goed, het is niet anders, het blijkt nu eenmaal zo te zijn, de nood is daar, de nood is hoog, en dus schraap ik al mijn geduld bij elkaar en haal ik diep adem en vraag ik nu ook de aandacht van de mensen die daar op de achterste rij geeuwend hun nagels zitten te vernissen. Een fonologische spelling, niet in haar bedding gehouden door - min of meer - vaststaande regels, zou een complete ramp zijn. Niet alleen omdat er een, jazeker, essentieel verschil bestaat tussen pakweg 'speld' en 'spelt', 'bod' en 'bot', 'verassen' en 'verrassen', 'vergaste' en 'vergastte', 'raid' en 'reet' et cetera, maar ook omdat een dergelijke spelling zou vereisen dat elkeen, jong en oud, West-Vlaming en Antwerpenaar, allochtoon en autochtoon, directeur van de Nederlandse Taalunie en slimmerd, het perfectst denkbare Nederlands spreekt, accentloos en zonder gebreken van welke aard ook. Ik geef het ons te doen.

Gezwegen nog over anderstalige woorden. Hoe schrijven De Coster, De Craemer en Bennis strakjes, in hun ideale wereld, het Engelse woord 'involuntarily', dat immers op twee manieren mag worden uitgesproken? Maar je hoeft het niet eens zo ver te gaan zoeken: als de sopraan straks 'zingt', luisteren wij dan met in genot geloken ogen, of gooien wij voor alle zekerheid haar toch maar een reddingsboei toe? Kijk, dát lijken mij nu 'hinderlijke bijkomstigheden' te wezen, lieve Saskia.

Heb ik hiermee gezegd dat alle spellingregels logisch zijn? Dat de laatste spellinghervormingen een groot succes waren? Dat goed kunnen spellen hetzelfde is als goed kunnen schrijven? Geenszins. Wel zeg ik dit, en ik zeg het in tijden van de grootste samenlevingsproblemen: de taal, ook en vooral de geschreven taal, verdient onze volle eerbied. Zij is alles wat we hebben. Zij is alles wat we zijn. Tsjiers!

Bron 19/12/2016, De Morgen, http://www.demorgen.be/opinie/taal-...-zijn-bfb5c662/

Eigen mening
De leerkracht Nederlands in mijn droomt van een man die zegt: "De taal, ook en vooral de geschreven taal, verdient onze volle eerbied. Zij is alles wat we hebben. Zij is alles wat we zijn." Hoewel ik zeker ook van mening ben dat niet alle regels van de Nederlandse taal even zinvol zijn, ben ik toch meer geneigd om meneer Vekeman te steunen in zijn pleidooi voor de pracht van ons Nederlands. Want inderdaad, wat is taal zonder die spellingsregels? Hoe zou men beginnen schrijven als je geen structuur hebt of geen kapstok hebt om iets aan op te hangen. Fonologisch schrijven? Onmogelijk met alle (prachtige) dialecten in Vlaanderen en Nederland.
Dat taalkunstenaars als Saskia de Coster het niet erg vinden moesten de spellingsregels geschrapt worden, kan ik vanuit een bepaald perspectief ook wel begrijpen. Zij zijn meesters van de taal, ze kunnen ermee spelen, ze kunnen er allerlei dingen mee doen die een gewone man niet kan. Zij zijn kunstenaars, en in de kunsten wordt het niet altijd erg nauw genomen met de regels (wat ik overigens niet tegenspreek, want dat is een van de doelen van kunst om aan te tonen dat de regels niet altijd werken zoals wij denken). Zij kunnen spelen met de taal, zij kunnen de regels ombuigen naar hun wil, zij hebben dat speciale fingerspitzengefühl dat de gewone mensen mankeren. Maar anderzijds, zijn al die regeltjes, ook de meest nutteloze, niet de schoonheid en de eigenheid van onze taal? We hebben ooit ook allemaal gevloekt op de vervoegingen van de onregelmatige Franse werkwoorden, maar achteraf bekeken, is dat toch de persoonlijke touch die de Franse taal eigen maakt? Zo zie ik dat ook met de spelling in het Nederlands.
Begrijp me niet verkeerd, ik ben dus voor de spellingsregels, hoe absurd dan ook, hoewel ik me ook wel kan vinden in het "buiten de lijntjes kleuren" in sommige gevallen. Maar zoals meneer Vekeman al zei, onze taal verdient onze volle eerbied.