Tipsy? Like! Dronken? Like!

Twee op de drie jongeren posten weleens iets over alcoholgebruik op Facebook. Dat kan, onder meer door de likes, het drinken aanmoedigen.

‘Daar drinken we op!’ of ‘Vette party’: ook op sociale media is alcohol een wezenlijk onderdeel van de jongerencultuur. 68 procent van de jongeren post minstens één keer per jaar iets over alcohol. Dertien procent doet het enkele keren per maand, twee procent minstens één keer per week. Eén op de drie postte het afgelopen jaar minstens een bericht in dronken toestand. Dat blijkt uit onderzoek van Femke Geusens en haar promotor, Kathleen Beullens, van de KU Leuven, dat binnenkort in twee vakbladen verschijnt.

‘Alcohol is een groepsfenomeen, en posten over alcohol is dat ook’, zegt Femke Geusens, die een ruime 3.000 middelbare scholieren tussen de 16 en de 20 jaar oud bevroeg. Of en hoeveel ze posten hangt af van hun drinkgedrag én van het postgedrag van vrienden. Jongeren die veel vrienden hebben die posten over alcohol, gaan het zelf ook vaker doen.

Meisjes en jongens verwijzen ongeveer even vaak naar alcohol – zij het dat meisjes het vaker in de context van uitgaan doen, en dat jongens het vaker over het drinken an sich hebben.

Wie post, drinkt

Zowel bij jongens als bij meisjes is het meer dan een imagokwestie: wie post over drinken, drinkt ook effectief. ‘Het is niet zo dat Facebook rechtstreeks aanzet tot drinken’, zegt Kathleen Beullens. ‘Het is wel zo dat door de berichten op sociale media, de sociale normen rond alcohol mee gevormd worden. Jongeren die hun Facebookvrienden zien drinken, overschatten de hoeveelheid die er gedronken wordt, en vinden drinken ook heel normaal. Het is niet zo dat ze daardoor per se met drinken beginnen, wel dat ze hun eigen gedrag ook weerspiegeld en gerelativeerd zien.’

In die zin lijken alcoholberichten op Facebook op de dronkemansverhalen die vrienden ook in het analoge tijdperk graag aan elkaar vertelden. Alleen is de impact allicht groter. ‘Je bereikt meer mensen via Facebook’, zegt Geusens. ‘De kans dat je op Facebook aan alcohol wordt blootgesteld, is groter dan in het echte leven. Het gebeurt ook vaker: de meeste jongeren checken de sociale media meerdere keren per dag.’

Bovendien krijg je op de sociale media alleen de zonnige kant van het drinken mee. Waar je in het echte leven nog wel eens een vriendin ziet kotsen of een vriend over een kater hoort klagen, tonen de sociale media alleen de uitgelatenheid en de camaraderie. Dat is in de reclame niet anders, maar de impact van Facebookberichten is veel directer. ‘Het zijn je vrienden die over alcohol posten’, zegt Geusens. ‘Voor adolescenten is dat een groep mensen die heel belangrijk is in hun leven. En vrienden spelen een belangrijke rol in risicogedrag.’

‘Dat is hoe Facebook werkt: alles is positief. Maar het beeld dat de realiteit geeft, is heel anders’, zegt Marijs Geirnaert van het Vlaams expertisecentrum voor Alcohol en Drugsgebruik. ‘Vijftig procent van de middelbare scholieren heeft minstens één negatieve ervaring met alcohol. Dat kan een kater zijn, of een dronken ruzie, of schaamtegevoelens, of seks waar ze nadien spijt van hebben. Dat zet je natuurlijk niet op Facebook, dat levert geen likes op.’

Weg van Facebook

Op alcoholposts komen bovendien vooral positieve reacties. Geen reactie krijgen is het meest afkeurende, en waarschijnlijk is dat niet voldoende om jongeren te laten nadenken over hun alcoholgebruik. ‘In het vervolgonderzoek willen we uitmaken of er types jongeren zijn die extra kwetsbaar zijn voor de versterkende effecten en die we best in de gaten houden’, zegt Beullens.

Al kan dat in de gaten houden als ouders en opvoeders weleens wishful thinking blijven. Meer en meer wijken jongeren uit naar meer private vormen van sociale media, zoals een besloten Facebookgroep, een groep op WhatsApp of Snapchat.

Bron: De Standaard http://www.standaard.be/cnt/dmf20161116_02575730
Datum: 17/11/2016

Mening: Ik ben geschrokken van het hoge aantal jongeren dat over alcohol post. Wat ik wel hoop voor deze jongeren is dat ze beseffen dat alles wat je op het internet zet er voor altijd op blijft. En ik hoop ook dat ze hun instellingen van hun social media zodanig hebben ingesteld dat alleen vrienden deze berichten kunnen lezen, anders zou dit voor problemen kunnen zorgen. Denk aan een werkgever die eerst een backgroundcheck doet van werknemers voor ze worden aangenomen. Het is normaal dat jongeren op deze leeftijd (16j-20j) in contact komen met alcohol en hier ook mee experimenteren. Ik hoop dat deze jongeren niet meer drinken dan hun grens. Ik ben ook geïnteresseerd in het onderzoek dat men als vervolg op dit onderzoek gaat voeren.