Bye bye Belgium revisited


Het einde van België: plots lijken verschillende Franstalige politici het idee ernstig te nemen. LUCKAS VANDER TAELEN keek naar de RTBF en de VRT en kon zijn ogen niet geloven.


Toen vrijdagavond Elio Di Rupo aankondigde dat hij om half zeven een persconferentie zou geven, onderbrak de RTBF-televisie meteen haar normale programma's om plaats te maken voor een édition spéciale van het tv-journaal dat normaal pas om half acht begint. Van iets na zessen begonnen journalisten en specialisten commentaar te leveren op de gebeurtenissen en werd er rechtstreeks verslag uitgebracht van voor de poorten van het paleis in Laken en vanuit de zaal waar de preformateur werd verwacht.

De sfeer van dit extra journaal deed me denken aan het beruchte Bye bye Belgium, de televisuele farce die in 2006 de Franstalige kijkers wou doen geloven dat Vlaanderen eenzijdig zijn onafhankelijkheid had uitgeroepen. Ook nu leek de ankerman constant buiten adem van opwinding, als voelde hij zich de bevoorrechte getuige van een historische gebeurtenis.

Veel Franstalige landgenoten hadden indertijd de grap van Bye bye Belgium voor echt genomen en telefoneerden die avond in paniek naar de RTBF. Geen van die kijkers had de moeite gedaan om even over te schakelen naar een Vlaamse zender. Ze zouden dan meteen gezien hebben dat het zo een vaart niet zou lopen: op de VRT liep op dat ogenblik een spelprogramma.


Déjà vu

Het merkwaardige was dat toen ik vrijdag in de vooravond van de RTBF wegzapte naar de VRT ik niet in een extra nieuwsuitzending terechtkwam, maar wel tussen de Blokken van Ben Crabbé. Ik kon mijn ogen moeilijk geloven en ging terug naar de RTBF waar op dat moment Elio Di Rupo net begonnen was met zijn persconferentie. Ik werd overvallen door een déjà vu: was ik het slachtoffer van een nieuwe Bye bye Belgium en was er eigenlijk niets aan de hand in dit land?

Toen Di Rupo na 20 minuten aan zijn tekst in het Nederlands begon, schakelde ik weer over naar de VRT.Het contrast tussen de dramatische toon van de RTBF en de bijna onverschillige teneur van de VRT-berichtgeving was bepaald fascinerend. Bij de VRT was er blijkbaar zelfs niet aan gedacht om het programmaschema van Eén overhoop te gooien en kwam slechts aan het einde van het nieuws een korte samenvatting van de persconferentie van Di Rupo; bij de RTBF leek alles te moeten wijken voor de politieke gebeurtenissen en werd er nog een eind doorgegaan op het 'fin de la Belgique'-elan. Voor wie naar de RTBF keek, leek het wel oorlog in België; voor vrede tussen Israël en Palestina was daar dan ook nauwelijks aandacht.


Verlatenheid

De meeste Vlamingen geloven vaak hun ogen en oren niet als ze met de Franstalige media van dit land te maken krijgen. De toon en de benadering van de huidige politieke gebeurtenissen zijn totaal verschillend van de manier waarop er in Vlaanderen tegenaan gekeken wordt. De in onze ogen overdreven dramatisering en de vaak emotionele en militant-partijdige reacties van journalisten lokken in Vlaanderen voornamelijk reacties van onbegrip uit.

Maar we houden er te weinig rekening mee dat voor Franstaligen deze politieke crisis een existentieel trekje heeft: hun identificatie met het land België is totaal. Het gevoel van verlatenheid als dit land in zijn huidige vorm zou ophouden te bestaan, is voor veel Franstalige landgenoten zeer acuut.

Het is niet omdat Vlamingen veel minder last hebben van irrationele verlatingsangst dat we dat gevoel van onze anderstalige landgenoten moeten onderschatten of, erger nog, ridiculiseren vanuit een rancune over een onverwerkt verleden. Het zou geen kwaad kunnen als men aan Vlaamse kant een inspanning zou doen om dat soort Franstalige reacties op de politieke crisis te doorgronden. Door zich te verplaatsen in de emotionele leefwereld van politieke tegenstanders, door te proberen te begrijpen wat hen bezielt en drijft, versterkt men zijn eigen positie in onderhandelingen veel meer dan door zich vast te bijten in zijn eigen standpunten. Empathisch vermogen is op dat moment van goudwaarde.

Te vrezen valt dat bij de N-VA het vermogen en de wil om zich in te leven in het hoofd van de tegenstander ongeveer onbestaande is. Het is niet omdat men weken met elkaar onderhandelt, dat men elkaar begrijpt. Daarvoor zijn de Franstalige contacten van de N-VA en ook de CD&V te gering.

Dat was in de tijd dat Hugo Schiltz het Egmontpact onderhandelde helemaal anders. Schiltz kende zijn Franstalige pappenheimers. Hij kende de cultuur en mentaliteit van zijn tegenstanders en had met hen een relatie van wederzijds respect opgebouwd. Daardoor kon hij tot een voor alle partijen aanvaardbaar akkoord komen. Als overtuigd Vlaams-nationalist besefte hij dat het geen zin heeft om onderhandelingen tot een krachtmeting te laten degraderen en dan met lege handen het grote gelijk te gaan uitbazuinen. Hij geloofde in een stapsgewijze strategie om zijn doel te bereiken.

Veel Franstaligen weten het nu ook niet meer. Ze hebben het gevoel dat het nooit genoeg zal zijn voor de N-VA en de CD&V en beginnen nu ook voor het eerst te spreken over een toekomst zonder Vlaanderen. En misschien is net dat de verborgen agenda van het nieuwe Vlaamse kartel: N-VA en CD&V zijn eigenlijk niet meer geïnteresseerd in het andere deel van dit land. Brussel hebben ze al lang opgegeven. De grootste zijn in Vlaanderen lijkt hun enige ambitie. Te hopen valt dat de wijze geest van Hugo Schiltz alsnog neerdaalt over de Vlaams-nationalistische hoofden.


DS, 07-09-2010 (Luckas Vander Taelen)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB