Groei, groei en nog eens groei

Door Bart Sturtewagen (DS 30/06/2004)


DE strijd voor de betaalbaarheid van de vergrijzing is de grote uitdaging van onze samenleving in de komende decennia. Het goede nieuws is dat niemand dat betwist en dat er zelfs weinig discussie bestaat over de manieren om dat te doen. Het slechte nieuws is dat het maar niet wil lukken met het overbrengen van een gevoel van hoogdringendheid. We weten dat we niet op de huidige voet kunnen doorgaan, maar in tegenstelling tot sommige andere, succesvolle landen, slagen we er niet in onszelf te dwingen vernieuwende wegen uit te gaan.

We gedragen ons dus zoals een kikker in een ketel water waaronder een laag pitje brandt. Het water wordt langzaamaan warmer, maar dat hebben amper in de gaten, het voelt zelfs lekkerder aan. Ooit komt het ogenblik dat de hitte ondraaglijk wordt, maar tegen dan zullen we de kracht niet meer hebben om uit de ketel te springen.

De twee recentste verkiezingscampagnes zijn gevoerd onder het thema ,,jobs, jobs, jobs''. Meer mensen aan het werk, betekent minder uitkeringstrekkers, meer inkomsten voor de herverdelende overheid en dus een blijvend draagvlak voor ons solidariteitssysteem. Dat is zo klaar als een klontje.

De echte uitdaging is echter ,,groei, groei, groei''. We moeten onze economie op een hoger groeipad sturen, willen we die extra jobs kunnen creëren. Als slechte economische jaren, die er altijd zullen zijn, slecht worden afgewisseld met jaren met een klein beetje groei, dan gaat het met onze welvaart onvermijdelijk bergaf.

Het adviesbedrijf McKinsey maakte gisteren een interessante visie bekend op hoe we die versnelde groei kunnen realiseren. De analyse bevat geen grote verrassingen: de lasten op werk moeten omlaag, meer mensen moeten langer aan het werk blijven, de investeringen in onderwijs en onderzoek & ontwikkeling moeten doelgerichter worden, de overheid moet kleiner zijn en efficiënter werken en een groter deel van de economie moet uit het zwarte circuit worden gehaald. Vorige week kwam de Vergrijzingscommissie tot gelijkaardige vaststellingen.

Al vijftien jaar verschijnen voortdurend studies, rapporten en analyses die op dezelfde spijker kloppen. Daar ligt het probleem niet. De formatienota voor de Vlaamse regeringsvorming is gebaseerd op het Pact van Vilvoorde en in Wallonië beschouwt Elio Di Rupo het Toekomstcontract voor de regio als fundament voor de te voeren politiek. De basisdoelstellingen zijn, zeker bij de elites van dit land, stilaan verworven. Gelukkig maar.

Wat blijft ontbreken, is de politieke moed om de bevolking echt te zeggen waar het op staat. De opgeflakkerde discussie over het verlengen van de officiële werkweek is kenschetsend. Terwijl we daarover eens te meer dezelfde steriele stellingnamen krijgen, is niemand bezig met de vraag waarom hoogtechnologische bedrijven ons land verlaten en, in hun kielzog, onze best opgeleide en meest beloftevolle jongeren hun heil elders gaan zoeken.

De temperatuur van het water is aan het stijgen. De tijd om de veranderingen door te voeren waarvan we allen weten dat ze er zullen moeten komen, wordt korter. Hoe later de omslag komt, hoe moeilijker het wordt om het tij te keren. We weten het, onze leiders beseffen het. Waarom nog wachten?

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

De metafoor van de ketel die almaar warmer wordt, is wellicht niet onjuist, voor zover zij de remedie van 'groei, groei & groei' enkel voor de korte termijn als 'oplossing' aandraagt; op langere termijn is echter toch wel meer nodig, niet alleen in termen van polieke moed (wellicht langer werken voor evenveel of zelfs minder centen) maar ook lezersmoed... Met de woorden van professor J. Pelkmans (zie 'Europa/Cultureel-maatschappelijk/Doodschamen'): "'Ik pleit niet voor het Amerikaanse model van dumpen en wegwezen. Maar als we niet ingrijpen, worden de pensioenen wel onbetaalbaar. Ik snap ook wel dat een stratenmaker die zijn hele leven keien heeft gelegd op de muur van Geraardsbergen op zijn zestigste met pensioen wil. Wat ik niet begrijp, is dat een professor of een journalist op zijn vijfenvijftigste ophoudt met werken, terwijl hij weet dat zijn kinderen in 2015 of 2020 met de gebakken peren zullen blijven zitten. Dat is de ik-maatschappij: na ons de zondvloed!"

Dat een hoofdredacteur van De Standaard dit 'vergeet', is zeker ook een bewijs van het gebrek aan journalistieke moed om de vinger op de feitelijke wonde te leggen... De wonde zou er dan wel eens uit kunnen bestaan dat materiële groei losgekoppeld van elke vorm van ethisch bewustzijn noodzakelijkerwijs begint te etteren, precies datgene waar de (journalistieke) vinger op attent zou(!) kunnen maken...

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Gepensioneerden in het nieuws - Het debat over de eindeloopbaan komt op gang.

De Hoge Raad voor de Werkgelegenheid is ongerust: de arbeidsparticipatie moet omhoog om de kosten van de vergrijzing te kunnen betalen. Uit het jaarverslag 2003 van de Rijksdienst voor Pensioenen (RVP) blijkt dat 2.096.000 van de 10 miljoen Belgen op de pensioenstatistieken staan: zij krijgen samen 16,3 miljard euro wettelijk pensioen.

De laatste jaren is het aantal gepensioneerden niet zo fors gestegen, al zijn er nu toch 134.000 meer dan tien jaar geleden. Maar dé grote pensioengolf wordt tegen 2010 verwacht. De vervroegde uittreding uit de arbeidsmarkt en de verlenging van de levensverwachting zijn de grote 'boosdoeners'. Dat wordt nog een stevig debat na de zomer, in de regering en met de sociale partners.

G.D., Knack 14-07-2004

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB