’Leuk’ bepaalt te vaak de studiekeuze


Te veel jongeren kiezen een opleiding waarmee nauwelijks werk te vinden is. Te weinig maken de keuze voor een vak, waaraan een schreeuwende behoefte is op de arbeidsmarkt. De personeelstekorten lopen op, waarschuwen werkgevers. Maar het onderwijs is huiverig voor te veel sturing. Kansen op de arbeidsmarkt laten zich niet altijd voorspellen, is de repliek.


„Alleen maar doen wat ze leuk vinden, is te vrijblijvend”, vindt voorzitter Jan van Zijl van de Raad voor Werk en Inkomen (RWI). „Er is ook nog zoiets als: wat is nodig voor de samenleving. Per slot van rekening stopt die samenleving een hoop geld in onderwijs.”

De RWI, die de regering adviseert, waarschuwt dat de tekorten aan personeel het economisch herstel kunnen ondermijnen. De bouw, de horeca, de techniek en – „met een stip op één” – de zorg, in deze sectoren vallen de gaten, verwacht Van Zijl. Alleen al om te voldoen aan de toekomstige vraag in de zorg, zou een op de zes leerlingen voor deze studierichting moeten kiezen. Ze kiezen liever voor sport en bewegen, dans en fysiotherapie. Van Zijl: „Sommige regionale opleidingscentra (roc’s) kunnen daar heel moeilijk weerstand aan bieden. Ze willen graag jongeren trekken.”

De RWI-voorzitter wil leerlingen niet dwingen tot een studiekeuze, „maar wel een beetje trekken en duwen”. Het ministerie van onderwijs in samenspraak met Sociale Zaken zou volgens hem daarin het voortouw moeten nemen en ook de opleidingen en ouders hebben een rol. „We moeten kritischer kijken naar het aanbod van studies en energie steken in beroepskeuzetests.”

De noodkreet van Van Zijl is werkgeversorganisatie VNO-NCW uit het hart gegrepen. „Hij heeft een punt, te veel opleidingen dragen bij tot werkloosheid, terwijl we met de vergrijzing en de aantrekkende economie iedereen hard nodig hebben”, reageert Angélique Heijl.

„Sport, dans, al dat soort opleidingen zetten jongeren op het verkeerde been. Ze zouden veel meer vraaggericht moeten werken; waaraan hebben ondernemingen behoefte. Dat ze met een opleiding onmiddellijk een plaats vinden op de arbeidsmarkt, moet jongeren toch kunnen motiveren? Vroeger wilden alle meisjes verpleegster worden. Nu hoor je er niemand meer over, terwijl het toch een prachtig vak is.”

Zorgen voor voldoende vakbekwame jongeren in Nederland is ook van belang om de instroom van goed opgeleide Oost-Europeanen af te remmen, vindt Kees Hoogendijk van MKB Nederland. De kans is groot dat veel werk in hun handen komt. Als de werkgelegenheid met 1 procent stijgt, dan ontstaan al 65.000 vacatures, bij een groei van 2 procent zijn dat er 100.000, berekende de ondernemersorganisatie.

Hoogendijk werkt aan een betere afstemming tussen beroepsonderwijs en bedrijfsleven. Hij heeft niets tegen opleidingen als sport en beweging. „Dat kan moeilijk lerende scholieren erbij houden. Als ze daarna maar een echt vak leren.”

Het is al decennia lastig jongeren te porren voor een baan in de bouw, weet Bouwend Nederland. „In dit land werken we liever met het hoofd dan de handen”, zegt een woordvoerder. „Daarbij associëren mensen de bouw nog altijd met louter vuil en zwaar werk. Dat maakt het niet eenvoudig om aan hbo’ers en universitair geschoolden te komen, aan wie we steeds meer behoeften hebben. Jaarlijks pompt de sector 200 miljoen euro in pr-campagnes en opleidingen. Met weinig resultaat. Nu de vergrijzing op de loer ligt en de economie aantrekt, stevenen we af op een groot tekort.”


Trouw, 19-04-2006

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB