Polen en Tsjechië / De beha-euro's voor Kim Jong-il


Honderden Noord-Koreanen verdienen in Tsjechië en Polen harde valuta voor het regime van Kim Jong-il. „Wat is dat nou voor leven: eten, werken, slapen?”


„Kreata? Nooit van gehoord.” De twee Tsjechische meisjes achter de toonbank met rekjes ondergoed halen ostentatief hun schouders op. Maar van boven het historische gewelf van hun winkel in Zebrak dringt het geluid door van naaimachines. De firma Kreata, die hier gevestigd moet zijn, heeft 55 naaisters uit Noord-Korea aan het werk.

Het is een van de minstens drie fabrieken in Tsjechië die het tekort aan laagbetaalde, gedisciplineerde arbeidskrachten heeft aangevuld met behulp van het communistische regime van Noord-Korea. Het grootste deel van hun loon gaat naar een bankrekening van de Noord-Koreaanse staat.

„Ik betaal die meisjes gewoon uit. Daar tekenen ze voor. En wat ze verder met dat geld doen, is hun zaak”, zegt Luigio Baraldi, eigenaar is van het kledingfabriekje.

De Koreanen willen met niemand praten, maar de Italiaanse eigenaar wil zijn verhaal wel doen. „We voldoen aan alle eisen. We betalen netjes het Tsjechische minimumloon uit. Dus wat is het probleem? Als multinationals naar China gaan, vraagt niemand naar de arbeidsomstandigheden.”

In het stadje – een barok kerkje met zo’n honderd huizen erom heen – zijn ze al lang gewend aan de hardwerkende gasten uit Azie. „Je ziet ze bijna nooit. En als je ze ziet, zijn ze nooit alleen”, zegt Stepan op het plaatselijke benzinestation. „Op vrijdag komt er een groep van twintig, dertig naar buiten, hand in hand. Die kapo van ze, loopt voorop. En zij als gansjes er achteraan.” Hij schudt zijn hoofd: „Je ziet ze nooit ergens, in de winkel, in de bioscoop, of in het café. Ze zullen het hier wel beter hebben dan daar, in Noord-Korea, maar wat is dat nou voor leven: eten, werken, slapen, eten, werken, slapen...”

Meneer Garbaldi ontkent dat de vrouwen worden bewaakt door ’die kapo’. „De meisjes spreken niet goed Tsjechisch. Dus is er een vertaler nodig. Die mannen zijn vertalers”, legt hij uit. „Bovendien gaan die meisjes er ook wel in kleinere groepen op uit.”

Ook het arbeidsbureau in het naburige Beroun ziet geen reden tot ingrijpen. „Er is geen enkel probleem met Noord-Koreaanse arbeidsters”, zegt Lenka Smidova, hoofd van het arbeidsbureau. „We hebben alles nauwkeurig gecontroleerd.”

Smidova is tevreden dat de vacatures zijn ingevuld. „Onze vrouwen willen dat werk gewoon niet doen. We hebben scholingen aangeboden, maar alleen al de busreis naar Zebrak maakt het werk onaantrekkelijk.” Haar persoonlijke mening wil ze ook nog wel kwijt: „Die meisjes hebben het hier beter dan daarginds. Bovendien: je kunt het die vrouwen toch niet verwijten dat er bij hen zo’n regime is?”

Wat rest is moreel ongemak voor een enkeling. „Juridisch kunnen we geen stappen ondernemen, maar ik vind het een akelig idee dat wij het regime van Noord-Korea in staat stellen legaal harde valuta te verdienen”, zegt Richard Falbr. Hij is europarlementariër voor de socialistische fractie en heeft een onderzoek ingesteld naar de tewerkstelling van Noord-Koreanen. Hun komst is in zijn visie het zoveelste voorbeeld van uitbuiting door de mondialisering. „Het is geen oplossing de lonen van Europeanen steeds verder naar beneden te drukken. Er moet iets gebeuren aan de positie van Aziatische arbeiders.”

Meneer Baraldi kan daar echter niet op wachten. Hij laat een beha zien. „Die kost mij in Italië zes of zeven euro. Hierboven – hij wijst naar het plafond – doen ze het voor 1,20 euro plus het materiaal dat ik uit Italië haal.” Hij lacht zuur: „En hoeveel denk je dat het in China kost? Een dollar, inclusief materiaal.”


Trouw, 03-04-2006

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB