Wachten tot de alien tevoorschijn komt

Dominique Minten


Zullen we ooit precies te weten komen hoe een ‘onnozel’ virus in geen tijd de hele wereld heeft kunnen gijzelen? Als het van Joe Biden afhangt wel. Hij heeft de Amerikaanse inlichtingendiensten vorige week de opdracht gegeven binnen negentig dagen met ‘een definitieve conclusie’ te komen over de oorsprong van sars-CoV-2. Kunnen zij wat die ‘lamlendige’ onderzoekers van de WHO niet konden? Zij lieten zich eerder dit jaar met een kluitje in het riet sturen door de Chinese autoriteiten. Maar misschien zijn we nu te streng voor die arme WHO’ers: als het aankomt op mensen het bos insturen, zijn de Chinezen wereldkampioen.


Dat is althans de conclusie na het eerste deel van 54 days, waarin een team van de BBC een poging doet om uit te zoeken hoe het virus is beginnen te woekeren én vooral hoe de Chinese autoriteiten er bijna twee maanden lang alles aan deden om de wereld in het ongewisse te laten over de precieze omvang van het probleem. Daarvoor gingen ze langs bij alle cruciale spelers die vanaf het begin boven op de uitbraak zaten. Alleen Peking wilde niet spreken.

Het BBC-verhaal begint op 1 december 2019 toen in Wuhan een zeventiger ziek werd en in het ziekenhuis belandde. Nauwelijks drie weken later sprongen bij een beperkte groep wetenschappers alle knipperlichten op rood. Zij kregen de eerste genetische sequentie van het virus onder ogen. Ook bij de Chinese autoriteiten ging de alarmbel rinkelen, maar dan in de omgekeerde richting: zij wilden het nieuws onder de pet houden. Pas 54 dagen later zouden ze de genetische code officieel publiceren. Voor de wereld was het dan te laat.

Dat wordt duidelijk in het tweede deel van de documentaire waarin de journalisten naar de VS trekken, want ook daar liep snel een en ander mis. De gezondheidsautoriteiten botsten er aanvankelijk op ontoereikende tests en tegenstrijdige onderzoeksresultaten waardoor ze niet goed konden inschatten hoe fors ze moesten ingrijpen. Maar dat er iets ernstigs stond te gebeuren, daarover waren ze het wel meteen eens. ‘We kregen het gevoel dat we in een horrorfilm zaten en dat vroeg of laat de alien tevoorschijn zou komen’, zegt de gezondheidscommissaris van New York. Voor alle duidelijkheid: daarmee bedoelde ze niet Donald Trump, al hielp zijn tegenstrijdige en minimaliserende communicatie hen ook niet.

Bij alle grote kranten en tv-stations zijn ongetwijfeld honderden journalisten met gelijkaardige reconstructies in de weer. Voor de media vormen catastrofes nu eenmaal een goudmijn. 54 days legt niet de volledige puzzel, maar licht wel een flinke tip van een sluier die Peking liever niet gelicht had gezien.


DS, 02-06-2021 (Dominique Minten)