‘Wij vragen de overheid wat meer vertrouwen’


Om de kwaliteit van de Vlaamse universiteiten te bewaren, mag de financiering niet achterlopen, waarschuwt de Antwerpse rector Herman Van Goethem.


Wat is de belangrijkste les die u trekt uit de nieuwe analyse over de impact van universiteiten in Vlaanderen?

Van Goethem (voorzitter Vlaamse Interuniversitaire Raad): ‘Dat we een fundamentele rol vervullen in onze samenleving. Voor iedere euro die de overheid investeert, krijgt ze er zes terug. In Vlaanderen alleen al creëren we meer dan negentigduizend jobs. En dan spreek ik nog niet over alle winsten die in deze studie niet in cijfers vervat zijn: mensen met een hogere opleiding zijn gezonder, leven langer, enzovoort. Ze geven onze samenleving een enorme stimulans.’


Waarom de noodzaak om dit allemaal aan te tonen?

‘In aanloop naar de verkiezingen van 2019 kan het geen kwaad om goed te becijferen wat wij genereren. Op dit moment loopt de financiering achter door onder meer het niet volledig doorrekenen van de index of het stijgende aantal studenten. Daardoor zijn er tienduizend studenten die niet gefinancierd worden door de overheid. Dat voelen wij. We moeten de broekriem aanhalen: in de manier waarop we ons onderwijs geven, maar ook in het onderhoud van onze gebouwen.’

‘We vragen ook wat meer vertrouwen van de overheid. Uiteraard moeten wij ons verantwoorden voor onze uitgaven, maar onze wendbaarheid gaat verloren door de al te strikte regels.’


Welke gevolgen heeft die financiering dan voor het onderwijs?

‘We zien de laatste tien à vijftien jaar het fenomeen van de studieduurverlenging. Die heeft de overheid mee mogelijk gemaakt door de invoering van een creditsysteem. Bovendien daalt het niveau van de studenten die instromen. Ook van diegenen met een aso-diploma. Recent onderzoek wees uit dat het niveau van begrijpend lezen onder tienjarigen daalt. Die mensen komen over acht jaar naar de universiteit.’

‘Wij willen niet inboeten op kwaliteit. Dat betekent dat we middelen nodig hebben om de instroom en de doorstroom te verbeteren, door bijvoorbeeld interactiever en in kleinere groepen te werken.’


U zou ook een toelatingsexamen kunnen invoeren. Vanuit de redenering: we selecteren onze studenten aan de poort, waardoor we geen geld hoeven te steken in de begeleiding.

‘Dat gaan we niet doen. Daarover is consensus onder alle rectoren. Toelatingsexamens hakken te veel in op de groeikansen van onze jongeren. Een ijkingsproef heeft wel zin, een die aangeeft of iemand wel het profiel heeft om een bepaalde richting te volgen en zo nodig nog bijgeschaafd kan worden.’


De vijf Vlaamse rectoren hebben deze studie samen gevraagd. Als het over centen ging, stonden de rectoren in het verleden niet op één lijn. Is er iets veranderd?

‘Ik zou dat niet overdrijven. Onder eerdere rectoren was er een sterk concurrentieel discours, dat vooral te maken had met marketing. Dat is niet goed. Nu kunnen we in een sfeer van onderling vertrouwen werken. We willen er allemaal op vooruitgaan. We vragen de overheid om dat ook te doen.’


Hoe betrouwbaar is deze studie? Doorstaat dit de wetenschappelijke toets die we van universiteiten mogen verwachten?

‘BiGGAR, het Schotse bureau dat het onderzoek uitgevoerd heeft, werkt onafhankelijk en maakt gebruik van een methodologie die de Europese Unie ook hanteert. Dat bureau heeft er ervaring mee: het heeft al voor een vijftigtal andere universiteiten en kennisinstellingen gelijkaardige studies gemaakt.’


DS, 20-12-2017 (Stijn Cools)