BRON: https://duurzaamonderwijs.com/2017/...art-witverhaal/, 19 september 2017.

Ouderbetrokkenheid en schoolsucces: geen zwart-witverhaal
Posted on september 18, 2017
Draagt ouderbetrokkenheid bij tot schoolsucces? In haar masterproef legde Stéphanie Vanhoenacker enkele recente media-uitspraken van minister Crevits daarover op de rooster. Crevits riep, naar aanleiding van cijfers over de sociale kloof in ons onderwijs, allochtone ouders op om actiever te participeren in het schoolleven, onder andere door naar oudercontacten te komen en te helpen op ouderavonden. Maar helpt dat wel? Stéphanie Vanhoenacker doorploegde de beschikbare onderzoeksliteratuur en kwam tot genuanceerde conclusies.

Ten eerste, “ouderbetrokkenheid” is een heel brede term waaronder veel verschillende dingen schuilgaan. Onderzoekers maken daarbij een verschil tussen “ouderbetrokkenheid op school” en “ouderbetrokkenheid thuis”. De eerste categorie is zeer zichtbaar voor directies en leerkrachten. Bijvoorbeeld, komen ouders naar het oudercontact? Steken ze op schoolactiviteiten een handje toe? De tweede categorie is veel minder zichtbaar voor schoolteams: Tonen de ouders thuis interesse in het schoolleven van hun kind? Ondersteunen ze het kind bij het maken van huiswerk? Zorgen ze voor een klimaat waarin leren op prijs wordt gesteld? Doen ze buitenschoolse activiteiten met het kind die het leren op school kunnen ondersteunen (voorlezen, uitstapjes maken…)?

Voor de eerste categorie “ouderbetrokkenheid op school” blijkt dat bij veel schoolteams het idee leeft dat allochtone ouders minder betrokken zijn dan autochtone ouders. Maar onderzoek bevestigt dat niet eenduidig. Er blijkt alleen een verschil tussen allochtone ouders van de eerste generatie en allochtone ouders van de tweede generatie. Tussen allochtone ouders van de tweede generatie en autochtone ouders wordt op dit vlak geen systematisch verschil gevonden. Wél wordt een systematisch verschil gevonden tussen ouders met een hoge opleidingsachtergrond en ouders met een lage opleidingsachtergrond (ongeacht of die ouders autochtoon of allochtoon). Ouders met een lage opleidingsachtergrond vertonen minder “ouderbetrokkenheid op school” om diverse redenen: ze hebben zelf een lastig schoolparcours achter de rug en willen daar niet aan herinnerd worden, ze moeten over een psychologische drempel om met schoolteamleden te communiceren, ze zijn bang om hun gezicht te verliezen of toch niets in de pap te brokken te hebben, ze kennen de beschikbare communicatiekanalen minder goed….

Hoe zichtbaar die “ouderbetrokkenheid op school” ook mag zijn, “ouderbetrokkenheid thuis” heeft een veel grotere impact op schoolsucces, zo toont onderzoek. Met andere woorden, de vormen van ouderbetrokkenheid die de meeste media-aandacht vangen hebben het minst impact op schoolsucces. Veel belangrijker dan het oudercontact zijn de interesse en betrokkenheid die de ouders thuis tonen voor het schoolleven van het kind, de verwachtingen die de ouders uitstralen en de informele leerstimulansen die ouders aanreiken. Die hebben binnen deze tweede categorie een sterkere impact op schoolprestaties dan gerichte vormen van onderwijsondersteuning (bv. thuis helpen bij huiswerk).

Ook de oproep aan allochtone ouders om zoveel mogelijk Nederlands met hun kind te praten, moet genuanceerd benaderd worden. Voor schoolsucces brengt dat weinig zoden aan de dijk als de ouders zelf het Nederlands niet goed beheersen. Het is aangewezen dat ouders communiceren met hun kind in de taal die ze het best beheersen. Die taal kunnen ze immers het best gebruiken om rijke interacties met het kind op te zetten en het kind leerstimulansen te bieden. Dat neemt uiteraard niet weg dat in een meertalig thuismilieu door de ouders ook stimulansen aan het kind kunnen geboden worden om (ook) in het Nederlands te lezen, naar tv te kijken, te gamen en te surfen op het internet.

Conclusie: dat een sociale kloof doorheen de schoolprestaties van leerlingen in het Vlaams onderwijs loopt, is onmiskenbaar. Dat die kloof automatisch kleiner zal worden als “allochtone ouders” meer naar het oudercontact komen, klopt niet. Hoe vaak het in de media ook sloganesk geroepen wordt…

Meer lezen?
Stéphanie Vanhoenacker (2017). De ouderbetrokkenheid van allochtone ouders. Masterproef binnen de opleiding master taal- en letterkunde. Faculteit Letteren: KU Leuven.

E.M.
Het mag duidelijk zijn, de impact van ouderbetrokkenheid binnen de school mag niet onderschat worden, maar de impact van ouderbetrokkenheid buiten de school nog veel minder. Hoe slagen we er als maatschappij in ervoor te zorgen dat alle ouders een voldoende groot aandeel opnemen in de schoolopvoeding van hun kinderen, ongeacht hun sociale achtergrond? Welke rol kan de school als instituut en de leerkracht als persoon hierin spelen? En kan je dit wel vragen van ouders, elke dag huiswerk begeleiden, voorlezen, activiteiten ontwikkelen die bevorderend zijn voor het leerproces van hun kind? En tegelijkertijd, waarom zou je dat als ouder niet doen? Welke ouder wil tenslotte niet het beste voor zijn kind?
Om een toepassing te hanteren uit mijn eigen leefwereld, mijn kinderen worden elke avond in bed voorgelezen. Dat is geen moeite, maar een aangenaam deel van het bedritueel: met papa of mama onder het donsdeken een verhaaltje lezen. Maar kan je ouders daartoe 'verplichten', of dat op een andere manier 'afdwingen'? Dat lijkt mij niet. Je kan enkel ouders stimuleren en er de voordelen van doen inzien, er de waarde van tonen. Overigens, niet enkel op niveau van leren is er een meerwaarde, ook op dat van persoonlijk contact is zoiets niet te onderschatten. Wij delen thuis een universum van verhalen en boeken, waaruit regelmatig wordt geciteerd of naar wordt verwezen. De wereld van onze kinderen is daardoor groter mét dan zonder boeken. Als zou je hetzelfde kunnen zeggen over NickJunior ...
Maar er is een cruciaal verschil: lezen doe je samen en doe je actief. Je stopt, weidt uit, legt uit, past aan, herhaalt, kortom laat het leven. Je kneedt naargelang de situatie. TV kijken is passief en individueel: je consumeert. Daarom: lees een boek. Als je kinderen hebt: lees voor. Als je leerkracht bent: lees voor. Van lezen word je rijk vanbinnen.

Prima suggestie waar ik als docent van een lerarenopleiding alleen 'Ja en Amen!' tegenover kan stellen!!

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB