Neen, de bankencrisis is nog niet verteerd


Europese banken zitten negen jaar na de bankencrisis nog altijd op meer dan 1.000 miljard euro slechte kredieten. Vanmorgen moest een Spaanse grootbank gered worden die op 37 miljard euro slechte kredieten zat.


De Europese banksector is negen jaar na de bankencrisis nog altijd niet fundamenteel gezond. Vanochtend werd dit wel heel duidelijk toen de SRB, de euthanasie-afdeling van de Europese Centrale Bank, moest ingrijpen om het faillissement van de Banco Popular in Spanje te vermijden. De Banco Popular is – in functie van wat je beoordeelt – de zesde of vierde grootste bank in Spanje.

Het is de eerste keer dat het euthanasieteam van de ECB moest tussenkomen sinds het begin 2015 werd opgericht. De SRB werd speciaal opgericht om het probleem van omvallende banken in Europa het hoofd te bieden. Dinsdagavond had de ECB aangegeven dat Banco Popular op het punt stond failliet te gaan waarop het euthanasieteam prompt in actie schoot. De oplossing werd gevonden in een overname van de bank door Banco Santander voor één euro. Banco Santander zal ook 7 miljard euro ophalen om de gaten in de gestrande fusiebank te vullen.


Alles kwijt

De aandeelhouders van Banco Popular zijn al hun geld kwijt. Maar ook investeerders die geld hebben gestopt in zogenaamde alternatieve kapitaalinstrumenten (een soort achtergestelde obligaties) moeten verliezen slikken.

De vraag is of de aanpak van Banco Popular model zal staan voor andere Europese probleembanken. Zowel in Italië als in Portugal is de banksector kwetsbaar. In Italië zitten de banken op 276 miljard euro aan probleemkredieten of 15,3 procent van de uitstaande kredieten. In absolute cijfers is Italië nummer één inzake probleemkredieten. Procentueel (aandeel van de probleemkredieten in de totale kredietportefeuille) zijn Griekenland en Cyprus er slechter aan toe. Daar is zowat de helft van de kredieten problematisch.

In Spanje is 5,7 procent van de kredieten zorgwekkend. In absolute cijfers gaat het om 141 miljard euro. Van dat pakket zat 37 miljard euro bij de Banco Popular.


Vastgoedcrisis

‘Die slechte kredieten in Spanje hebben te maken met de naweeën van de vastgoedcrisis in Spanje’, zegt Peter Vanden Houte, econoom van ING Bank. Vanden Houte maakt zich geen grote zorgen over de Spaanse banken. ‘Door Santander Banco Popular te laten opkopen, is het probleem netjes opgelost. Ik denk niet dat de Spaanse banksector nog een groot probleem vormt’, zegt hij. De Spaanse economie groeit weer, de vastgoedmarkt herstelt en ook de bouw trekt aan. ‘Ik heb niet de indruk dat daar veel banken op omvallen staan.’


Kredietschaarste

De Europese banksector zit gemiddeld genomen op 5,1 procent aan slechte kredieten, goed voor een bedrag van 1.092 miljard euro. Dat is aanzienlijk meer dan de VS waar maar 1,5 procent aan slechte kredieten uitstaan. De VS koos in 2009 voor een scherpe sanering van de banksector. In Europa slepen heel wat banken nog hun verleden mee.

Banken die veel slechte kredieten hebben, worden gestremd in hun mogelijkheden om nieuwe kredieten te verstrekken. Ze moeten immers aan strenge kapitaalvereisten voldoen. Banken gaan eerder minder kredieten geven of zelf slechte kredieten afstoten om te beletten dat ze met een kapitaaltekort te kampen krijgen.

‘In Spanje is de kredietschaarste verbeterd sinds de ECB met zijn kwantitatieve monetaire versoepeling heeft uitgepakt’, zegt Vanden Houte. ‘Als je naar de spread kijkt tussen de Duitse en Spaanse rente, zie je dat de markt zich geen zorgen maakt. Zelfs met nog een stevige voorraad historische vastgoedkredieten, gaat het toch de goede kant uit. De economische groei helpt daarbij.’


Italiaanse black box

Vanden Houte ziet die rugwind niet in Italië waar hij zowel een zwakke economie ziet, een zwakke banksector en een zwakke regering. De Banca Monte die Paschi werd er vorige week nog gered na maandenlang getouwtrek. De Italiaanse overheid mag het kapitaal verhogen maar er komen compensaties voor de particulieren die geld verliezen aan de redding van de bank.

Naast Monte dei Paschi is er ook een urgent probleem met twee Venetiaanse banken. Popolare di Vicenza en Veneto Banca zouden tot bijna 5 miljard euro kapitaal nodig hebben. Eén van de scenario’s is dat de banken zouden geliquideerd worden om ze te laten uitdoven.

Vanden Houte: ‘Italië zit op de grootste portefeuille slechte kredieten in Europa. Dat beperkt de groeiperspectieven. Bij de redding van Monte dei Paschi worden de slechte kredieten verkocht voor een vijfde van hun nominale waarde. Als iedere bank in Italië zijn slechte kredieten in die mate moet afboeken, krijg je weer nieuwe kapitaaltekorten.’ Vanden Houte spreekt over een black box omdat de buitenwacht geen precies zicht heeft op de ernst van de problemen bij de individuele banken in Italië.

De hoofdeconoom van ING België wijst ook op het kwetsbare politieke systeem. ‘Nu zouden er in september verkiezingen kunnen komen. Kwestie van ze te houden voordat een strenge begroting over 2018 bij Europa moet ingediend worden. De markt gaat ervan uit dat door de invoering van de kiesdrempel een werkbare coalitie het zal halen. Maar als toch de Vijfsterrenbeweging aan de macht zal komen, zouden de zorgen wel eens kunnen toenemen.


DS Avond, 07-06-2017 (Pascal Dendooven)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB