America First, de wereld mag stikken


‘Het akkoord van Parijs was een slechte deal voor de Amerikanen. Door eruit te stappen, houden we ons aan de belofte de Amerikaanse arbeiders op de eerste plaats te zetten.’ Met die woorden heeft de Amerikaanse president Donald Trump beslist dat de VS zich niet langer gebonden voelen door het klimaatakkoord van Parijs.


In de Franse hoofdstad beslisten 195 landen – alleen Nicaragua en Syrië deden niet mee – dat ze samen zouden werken om de opwarming van de aarde binnen aanvaardbare grenzen te houden. Tegen 2100 mag de temperatuur niet meer dan 2 graden gestegen zijn.


Schuld van Obama

Hoewel het akkoord geen enkel land harde verplichtingen oplegt – critici vinden het daarom te vrijblijvend – was het de eerste keer dat alle landen samen hun verantwoordelijkheid wilden opnemen. Daarom werd het wereldwijd beschouwd als een teken van hoop. Aan die hoop maken de Amerikanen – na de Chinezen de tweede grootste vervuiler en historisch de grootste – nu een einde.

Trump schoof de schuld voor zijn beslissing in de schoenen van Barack Obama. ‘Die heeft een slecht akkoord onderhandeld.’ Hij wil een ‘deal sluiten die eerlijker is voor de VS’. ‘Dit akkoord bevoordeelt andere landen en benadeelt de VS.’


‘Geen heronderhandeling’

Maar hoe dat moet gebeuren, is onduidelijk. De kans is klein dat hij gesprekspartners vindt. In een gezamenlijke verklaring lieten Frankrijk, Duitsland en Italië gisteravond al weten dat het akkoord van Parijs niet heronderhandeld wordt.

Trump haalt met zijn besluit niet alleen de woede van de rest van wereld op zich, het plaatst de Verenigde Staten ook in een eenzame positie. Geen enkel ander land wil het voorbeeld van Trump volgen. Maar Trump ligt er niet wakker van. ‘Als het niet lukt, is het ook oké.’

De uitstap is niet voor morgen. Trump zegt dat hij de procedure wil volgen die in het akkoord is opgenomen. Het kan vier jaar duren voor de exit helemaal afgerond is. De vraag is zelfs of het binnen zijn ambtstermijn kan gebeuren.

De Europese Commissie liet meteen weten dat het besluit de EU alleen maar versterkt in haar voornemen om de bestaande partnerschappen te versterken. ‘We staan aan de juiste kant van de geschiedenis’, liet Europees commissaris voor Klimaat Miguel Arias Cañete weten. De EU gaat op zoek ‘naar nieuwe allianties, gaande van de grootste economieën tot de meest kwetsbare eilandstaten. En we zullen blijven samenwerken met Amerikaanse bedrijven, burgers en gemeenschappen.’

De Europese Unie is altijd een voorloper geweest in het internationale klimaatbeleid. Europa was de drijvende kracht achter het Kyoto-protocol – de voorganger van het akkoord van Parijs – maar voelde zich lange tijd eenzaam in zijn strijd. China en de VS hebben nooit willen meedoen aan Kyoto. Dat de twee landen meestapten in het akkoord van Parijs – ze waren twee jaar geleden zelfs de drijvende kracht – stemde Brussel dan ook heel tevreden.


China en de EU één front

Het afhaken van de VS brengt de EU en China alleen maar dichter tot elkaar. China en de EU begonnen gisteren in Brussel aan hun jaarlijkse top. Ook daar stond het klimaat hoog op de agenda. De boodschap van beide partijen is duidelijk. Ze noemen het akkoord van Parijs ‘het bewijs dat met een gedeelde politieke wil en wederzijds vertrouwen eerlijke en effectieve oplossingen gevonden kunnen vinden voor de grootste wereldwijde problemen van onze tijd’.

Opvallend: de Duitse bondskanselier, Angela Merkel, noemde China gisteren ‘een almaar belangrijkere en strategische partner’. ‘We leven in tijden van globale onzekerheid. Daarom is het onze verantwoordelijkheid onze partnerschappen te verbreden. We moeten streven naar een wereldorde die gebaseerd is op het recht.’

Ook India blijft aan boord. Het land is bezig met gigantische investeringen in hernieuwbare energie en heeft geen enkel economisch belang om die terug te draaien. Zelfs president Poetin – absoluut geen groene jongen – liet gisteren weten dat Rusland niet van plan is Parijs vaarwel te zeggen.


Economische nonsens

Er zijn dan ook geen goede argumenten te bedenken om uit het akkoord te stappen. Trump zei gisteren dat veel economische sectoren zullen lijden onder het akkoord. Maar dat wordt betwijfeld door een groot deel van het Amerikaanse bedrijfsleven. De sector van de hernieuwbare energie is ook in de VS een van de snelst groeiende. Grote Amerikaanse bedrijven als Apple en Microsoft probeerden Trump tot op het laatste moment nog van mening te doen veranderen.

‘Nu andere landen investeren in vooruitstrevende technologie en voortgaan met het akkoord van Parijs, vinden we dat de VS maar beter globaal leiderschap kan tonen en de Amerikaanse belangen dienen door een volwaardige partner te blijven in deze vitale wereldwijde inspanning’, schreven ze in een advertentie die in de grote kranten verscheen.

Zelfs oliebedrijven als ExxonMobil wilden dat Trump aan boord bleef. Voormalig ceo Rex Tillerson – nu minister van Buitenlandse Zaken – heeft samen met Ivanka Trump tot gisteren ingepraat op de president. Maar ze dolven het onderspit tegen hoofdadviseur Steve Bannon en Scott Pruitt, klimaatscepticus en hoofd van het Amerikaanse milieuagentschap.


Ook VS zijn kwetsbaar

Maar wat kunnen nu de gevolgen zijn van de uitstap voor de opwarming van de aarde? De VS gaan niet meteen meer broeikasgassen uitstoten. De uitstoot zal de komende jaren waarschijnlijk min of meer stabiel blijven. Maar Obama had een forse vermindering beloofd. Volgens wetenschappers kan Trumps besluit leiden tot een extra opwarming van 0,1 tot 0,5 graden tegen 2100.

En dat is ernstig, want in het akkoord van Parijs staat dat de landen hun klimaatinspanningen systematisch moeten opdrijven. De plannen die twee jaar geleden werden ingediend, zijn immers niet voldoende. Ze leiden tot een opwarming in 2100 van waarschijnlijk 3 tot 3,5 graden. De EU, bijvoorbeeld, moet een tandje bijsteken. Het Europees Milieuagentschap kwam gisteren met slecht nieuws. De uitstoot in de EU is in 2015 voor het eerst in vijf jaar opnieuw met 0,5 procent gestegen. Het groeiende verkeer is daarvoor verantwoordelijk.

De VS zijn trouwens zelf erg kwetsbaar voor de klimaatverandering. Californië en de Midwest worden geteisterd door droogtes en New York is zeer kwetsbaar voor overstromingen. Burgemeester Bill de Blasio tweette een foto van de gevolgen van de orkaan Sandy, die vier jaar geleden een spoor van vernieling trok door de stad. ‘Het zal alleen maar erger worden als we nu niets doen.’


DS, 02-06-2017 (Dominique Minten)

Bijgesloten Plaatje(s)

 

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB