Volgt er na het brexit-referendum en de verkiezing van Donald Trump tot Amerikaans president nog een politieke aardverschuiving in 2016? In Italië vindt zondag een referendum plaats over een grondwettelijke hervorming, maar de gevolgen kunnen veel verder reiken. Een verwerping kan het ontslag van premier Matteo Renzi inluiden en volgens pessimisten zelfs een nieuwe eurocrisis.
Renzi ijvert al sinds zijn aantreden in 2014 voor een hervorming van het politieke systeem in Italië. Hij wil de besluitvorming efficiënter en sneller maken door het tweekamerstelsel aan te pakken.

Senaat als inzet
Kind van de rekening is de Senaat: het aantal zetels wordt verlaagd van 315 tot 100, de senatoren worden niet meer rechtstreeks verkozen maar aangeduid door de regio's, ze worden niet meer vergoed en zouden enkel nog over een beperkt aantal zaken kunnen meestemmen, zoals grondwettelijke hervormingen of de ratificatie van Europese verdragen.

Een nipte meerderheid van het parlement schaarde zich reeds achter Renzi's plannen, maar omdat de vereiste tweederdemeerderheid niet voorhanden was, moet de vox populi het laatste woord krijgen. Renzi heeft de voorbije maanden zijn lot als premier gekoppeld aan de goedkeuring van de grondwettelijke hervormingen. Want was hij niet die dynamische hervormer die een sterke centrumlinkse meerderheid ging uitbouwen om het politiek onstabiele en economisch slabakkende Italië uit het moeras te trekken?

Machtsevenwicht ondermijnd?
En zo gaat ook dit referendum nauwelijks over de voorgelegde kwestie zelf. Sommige kiezers zijn ook echt bezorgd dat de hervormingen de positie van de regering te veel versterken en het machtsevenwicht ondermijnen dat na de val van het fascisme werd vastgelegd in de grondwet. Maar voor de meesten gaat het referendum gewoon over Renzi zelf. De Florentijn nam in 2014 een ronkende start als regeringsleider, maar ook hij kon het tij nog niet echt keren. De Italiaanse economie zit nog steeds in het sukkelstraatje, de werkloosheidscijfers blijven hoog en aan de instroom van vluchtelingen komt geen einde.

Middelvinger aan establishment
De politieke tegenstanders van Renzi's Partito Democratico, zowel aan de rechter- als linkerzijde, hebben bloed geroken en voeren volop campagne tegen de politieke hervormingen van de premier. Met name de Vijfsterrenbeweging van Beppe Grillo heeft het referendum aangegrepen als een springplank naar de macht, ook als de zelfverkaarde anti-establishmentpartij zich dan moet uitspreken tegen... een afslanking van de Senaat. Niettemin zou een nederlaag van Renzi na het brexit-referendum en de verkiezing van Trump opnieuw bestempeld worden als een middelvinger aan het establishment.

Referendum over euro
De laatste peilingen - sinds tien dagen rust een verbod op nieuwe peilingen - dichtten de tegenstanders van Renzi een voorsprong van vijf tot acht procent toe, maar ze lieten ook uitschijnen dat een kwart van de kiezers nog onbeslist was. Keren ze de premier de rug toe, dan zou president Sergio Mattarella een opvolger kunnen zoeken die een technocratische regering leidt tot de verkiezingen van 2018. Maar ook vervroegde verkiezingen behoren tot de mogelijkheden en dan zou Grillo een gooi kunnen doen naar het Palazzo Chigi, als leider van een populistische partij die een referendum over de euro wil organiseren.

Zo ver is het uiteraard nog niet. Er kan bijvoorbeeld nog aan de kieswet gesleuteld worden. Maar in Berlijn en Brussel hoopt men toch dat Renzi zondag kan overleven. De driftige Italiaan mag dan graag uithalen naar de Brusselse bureaucratie, de Duitse begrotingsdiscipline of het uitblijven van meer Europese hulp in de migratiecrisis, hij blijft een partner. Vervroegde verkiezingen in Italië, met de Vijfsterrenbeweging en het extreemrechtse Lega Nord in een winning mood, is wel het laatste waar de traditionele Europese partijen op zitten te wachten, in een jaar waarin ook de Fransen, Nederlanders en Duitsers naar de stembus trekken.

Rommelkredieten
Er dreigt ook acuter gevaar. Een regeringscrisis dreigt moeilijkheden op te werpen voor de herkapitalisering van Monte dei Paschi di Siena en andere banken die kreunen onder de rommelkredieten. De bankaandelen kregen deze week al flinke klappen.

Bovendien is Italië de derde grootste economie van de eurozone en torst het een staatsschuld die 130 procent van het bruto binnenlands product bedraagt. Een mislukt referendum zou de financiële markten nog maar eens kunnen doen besluiten dat het land niet in staat is te hervormen.

Tuurt de eurozone binnenkort weer angstvallig naar de spreads op de obligatiemarkten? Voor een redding à la Griekenland is Italië alleszins enkele maten te groot. Renzi probeerde het voorbije weekeinde alvast nog de financiële markten te sussen. "De Italiaanse instellingen hebben zo veel beveiligingen dat er altijd een overheid is. Politiek, technocratisch, hyperpolitiek of hypertechnocratisch. We zullen alles doen wat nodig is om ervoor te zorgen dat Italië alle uitdagingen het hoofd kan bieden."

Bron:http://www.hln.be/hln/nl/960/Buiten...urocrisis.dhtml
Datum: 02/12/2016
Eigen mening: Naar mijn mening zou het zeker positief zijn als er ja wordt gestemd op dit referendum. Als je leest wat de gevolgen kunnen zijn, indien er nee wordt gestemd zou het wel degelijk enkele gevolgen kunnen hebben die we liever vermijden. Ze hebben het er zelfs over dat het dan zou kunnen gaan betekenen dat Italië dan uit de Eu stapt. Dit gevolg zou niet goed zijn voor Italië, noch voor de Europa.