Vroeger is voorbij


‘Als deze radicale ommekeer niet volgens de formele regels van de democratie was gebeurd, zou je het een staatsgreep noemen’, schrijft Bart Sturtewagen. ‘Een revolutie is het alleszins. Niets is nog wat het enkele uren geleden leek.’

Het was niet eens spannend. Peilingen hadden het nochtans uitgesloten. De beurzen zagen het niet komen. De bookmakers wisten zeker dat het niet zou gebeuren. De analyses over president Hillary Clinton lagen klaar. En toch was het afgelopen nacht niet eens spannend. De woede in een onderschatte groep Amerikaanse kiezers was niet alleen groter dan iedereen die daar iets meende over te weten had gedacht. Ze was onpeilbaar. Ze droeg Donald Trump, de outsider, onhoudbaar naar het Witte Huis.

De aardverschuiving is zo groot dat de kiezer er zelfs niet aan dacht de macht te verdelen. Trump krijgt alle teugels in handen: Senaat, Huis, Hooggerechtshof. Als deze radicale ommekeer niet volgens de formele regels van de democratie was gebeurd, zou je het een staatsgreep noemen. Een revolutie is het alleszins. Niets is nog wat het enkele uren geleden leek.

Dat alles anders was bleek al snel uit de ongezien hoge opkomst. Vroeger zou dat betekend hebben dat groepen die verder van de macht afstaan dan de hoogopgeleide goedverdienende blanken meer dan anders waren komen opdagen. Zwarten, hispanics, laagopgeleiden. Veel volk in de rijen betekende dan: winst voor de Democraten.

Maar vroeger is voorbij. In werkelijkheid was het een groep die voorheen onder geen omstandigheid van zich liet horen op hoogdagen van de democratie omdat dat toch geen zin had. Een groep die zich verworpen voelt door het systeem, zich er niet in herkent en er niets van wil weten. Laagopgeleide, blanke, bestaansonzekere mannen en vrouwen. Velen van hen hadden nog nooit gestemd. Ze daagden voor deze ene keer wel op en lieten zich tellen. Het was geweten dat ze bestonden, maar zelfs Trumps kamp durfde tot voor enkele uren niet hopen dat ze zich zouden melden. Daarom noemde hij de verkiezingen vervalst. Omdat ze in groten getale wel opdaagden, is de uitslag wat hij is en was de uitkomst niet eens spannend.

De Verenigde Staten treden een nieuw, onzeker tijdperk in. Het is te vergelijken met de regimewissels in de Sovjetunie en haar satellieten na de val van de Berlijnse Muur. Het zwijgende, of in elk geval niet gehoorde volk neemt het over. Het systeem kraakt.

Donald Trump die eerder de zwalpende Republikeinse partij kaapte, brengt nu ook de Democratische partij een dodelijke slag toe. Het Clinton-tijdperk eindigt met pek en veren, mogelijks zelfs met vervolging. Het hele Amerikaanse stelsel van checks en balances ziet er plots even wormstekig uit als het communisme in 1989. Het gaat naar chaotische tijden. De gedachte vooraf was dat president Hillary Clinton voor de uitdaging zou staan de vervreemding en de frustratie van grote bevolkingsgroepen een antwoord te bieden. Daarvoor was het kennelijk al veel en veel te laat.

In plaats daarvan zal president Trump er stem aan geven en er legitimiteit uit putten. Niemand weet wat hij zal doen. Hij werd nooit eerder verkozen. Hij leidde het leven van een charlatan en een avonturier. Zijn politieke programma is onderweg samengeraapt. Met faillissementen is hij goed bekend. Maar vandaag kunnen we alleen het faillissement van een gepolariseerde, gebroken samenleving vaststellen.


DS, 09-11-2016 (Bart Sturtewagen)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB