Het algemeen belang heeft geen belang


Heeft u de jongste tijd nog iets van gehoord van het algemeen belang? Ik hoor er weinig of niets meer van. Niemand lijkt het nog te kennen of er belang aan te hechten.


Normaal is het algemeen belang datgene wat politici drijft en wat pressiegroepen spontaan aanvaarden als de natuurlijke grens voor hun protestacties. Maar er is niets meer van te horen, noch bij de beslissers, noch bij de demonstranten.

Als er een pijnlijke beslissing moet worden getroffen, schildert men de betrokkenen eerst af als profiteurs, zodat de beslissing nadien niet meer verantwoord moet worden. Ofwel roept men ‘tina’: there is no alternative, er is geen andere mogelijkheid dan beslissen wat we beslissen. En daarmee is de kous af.

En als er geprotesteerd wordt, gaat dat zonder omwegen over het eigenbelang. ‘Ik wil niets verliezen.’ ‘Anderen moeten het gelag maar betalen.’ Algemeen belang? Nooit van gehoord. Vroeger was het niet zó veel beter, maar toen deden stakers tenminste nog de moeite om te verwijzen naar het algemeen nut. Toen voelden ook de Franstalige werknemers van het spoorbedrijf aan dat een discussie over een vakantiedag niet voldoende is om het hele land een hele week te pesten met een wilde spoorstaking. Ze verpakten hun acties desnoods als een strijd tegen een dreigende privatisering, die dramatische gevolgen kon hebben voor de veiligheid van de reizigers. Zelfs dat gebeurt niet meer.

Net zoals stakende Franstalige cipiers het zelfs niet meer nodig vinden om zich te verantwoorden als ze stembussen vernietigen die de werkende Nederlandstalige collega’s moeten toelaten mee te stemmen over de staking. ‘Wij zijn de basis’, luidt het.

Het belang van een goed werkend openbaar vervoer voor de andere werknemers, voor de bedrijven, voor de economie of voor het imago van ons land in de wereld: dat alles komt niet eens ter sprake.

Weken geleden waren we nog verontwaardigd toen de luchtverkeersleiders en de luchtvaartpolitie na de aanslagen hun privébelangen lieten primeren op het herstel van het luchtvaartverkeer. Vandaag is dat soort verontwaardiging zelfs niet meer te bespeuren.

Geen douche kunnen nemen, geen verse kleding krijgen, geen contact mogen hebben met de familie of een arts, moeten leven in de geur van niet geledigde toiletemmers: het zijn flagrante schendingen van de mensenrechten. Maar wie maakt er zich nog publiek druk over? Buitenlanders en rechters. De stakende cipiersbonden alvast niet. De andere vakbonden evenmin. En ook de publieke opinie en de politiek laten zich niet horen.

Minister van Justitie Koen Geens (CD&V) wordt door rechtbanken veroordeeld omdat de toestand in de Franstalige gevangenissen de mensenrechten schendt. Maar dat verandert niets aan de toestand. Hij zal eerder de schadevergoedingen betalen, dan de zaak rechttrekken. Daar is begrip voor op te brengen. Het is zijn rol om te blijven overleggen en hij mag dus niet provoceren.

Maar de regering is wel gerechtigd het algemeen belang in te roepen en voldoende cipiers op te eisen. Als ze dit niet doet, is de diagnose meteen gemaakt: na decennia van non-beleid van de vorige regeringen, waarbij de mensenrechten en het algemeen belang ondergeschikt zijn gemaakt aan de particuliere belangenverdediging, knielt ook de huidige regering voor de belangenorganisaties.

Vroeger klonk het dat de vakbonden ‘verantwoordelijke organisaties’ waren, die het algemeen belang wel nooit uit het oog zouden verliezen. Vandaag is dat manifest niet meer het geval, zeker aan Franstalige kant. CD&V is meteen zijn laatste argument kwijt om een inperking van het stakingsrecht in de openbare diensten – een spiegelbeeld van wat voor de privésector en in de meeste andere landen geldt – niet in te voeren. Een minimale dienstverlening zoals die geregeld is voor ziekenhuizen, is perfect denkbaar voor gevangenissen.

Dat is geen afbraak van het stakingsrecht, dat is de verdediging van het algemeen belang. En de vrijwaring van de mensenrechten.

De huidige stakingen zijn een gevolg van overdreven groepsegoïsme, zoals Mark Van de Voorde hier gisteren beschreef (DS 31 mei). Maar dat groepsegoïsme kon zich alleen maar ontwikkelen doordat het algemeen belang werd verwaarloosd, en daaraan is de politiek minstens medeplichtig.

Dit land, zijn bevolking en zijn leiders missen civiel kapitaal: de zorg voor het geheel, voor het algemeen belang, het respect voor de instellingen, de aandacht voor politieke en syndicale deontologie en voor langetermijnpolitiek. Hoe bouw je dat in godsnaam weer op?


DS, 01-06-2016 (Guy Tegenbos)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB