Westerse media hadden veel meer aandacht voor de aanslagen in Parijs (129 doden) dan voor de aanslag in Beiroet (43 doden), en dat wordt hen vaak verweten. Alleen, leerde Tom Naegels, was dat in de media in het Midden-Oosten ook zo.

Bij de BBC keken ze verrast op. Het meest gelezen verhaal op de website van de Britse omroep afgelopen zondag, was er een over de aanval van de Somalische terreurbeweging Al-Shabaab op de Keniaanse universiteitscampus Garissa. Die aanslag, waarbij 147 mensen het leven lieten, vond plaats op 2 april 2015, meer dan een halfjaar geleden dus. Plots werd het artikel erover in twee dagen tijd tien miljoen keer gedeeld. Dat was vier keer zoveel als ten tijde van de aanval zelf.

Hoe kon dat? Sommige mensen hadden zich gewoon vergist, en dachten dat het dit weekend gebeurd was – wéér een aanslag, na Parijs. Maar velen postten het artikel omdat ze ervan overtuigd waren dat er voor Parijs wél, maar voor Kenia géén aandacht was geweest van de internationale pers. En dus deelden ze een artikel uit die internationale pers, dat velen onder hen in april niet gedeeld hadden, om die pers te verwijten dat die Europese doden belangrijker vindt dan Afrikaanse.

De grote westerse media wordt wel vaker eurocentrisme verweten: blanke, westerse doden zijn nieuws, de zes miljard andere bewoners van deze planeet sterven onopgemerkt. Naast Garissa werd afgelopen week ook de aanslag in Beiroet – een dag vóór die in Parijs, er vielen ruim veertig doden – genoemd als bewijs daarvoor. En het klopt: daar was ook in deze krant veel minder aandacht voor. Niet ‘geen’, de correspondent van De Standaard, Jorn De Cock, schreef er een middelgroot stuk van een halve pagina over (‘IS claimt dodelijke aanslag in Beiroet’, DS 13 november ). Maar dat steekt vanzelfsprekend mager af tegen de inmiddels zestig pagina’s die tot gisteren al aan de aanslagen in Parijs zijn gewijd.

Nieuwswaarden

Het is een terechte vaststelling, en tegelijk een die al zo vaak gemaakt is dat ze dreigt banaal te klinken. Studenten journalistiek zijn bekend met ‘nieuwswaarden’, onuitgesproken criteria waar een gebeurtenis aan moet voldoen om het nieuws te halen. Al sinds 1965 – toen de academische paper verscheen waarin ze voor het eerst werden beschreven – staat daar ‘elitelanden’ tussen. Sommige landen komen makkelijker in het nieuws dan andere. Welke dat zijn, kan verschillen – voor de Vlaamse media is Nederland een eliteland, voor de Poolse media veel minder – al bestaat er wereldwijd consensus dat machtige landen hoe dan ook nieuwswaardig zijn. ‘Culturele nabijheid’ is een andere invloedrijke nieuwswaarde: een gebeurtenis waar lezers of kijkers zich in kunnen inleven, zal sneller het nieuws halen. Frankrijk is een geopolitiek machtig land, en Vlaamse lezers voelen zich cultureel verwant met de Fransen. Libanon: twee keer nee. Ergo, het verschil.

Alhoewel, herleid ik het zelf nu niet tot al te eenvoudige principes? Ik vroeg aan Jorn De Cock, die in Beiroet woont, of de media in het Midden-Oosten wél meer aandacht hadden voor de aanslag in zijn stad dan voor die in Parijs. Dat zou je verwachten, als het onevenwicht het gevolg was van eurocentrisme. Verrassend: De Cock antwoordt me van niet. ‘Ik denk dat alleen Libanese kranten meer aandacht hadden voor Beiroet. In de rest van het Midden-Oosten was Parijs groter nieuws. Dat heeft te maken met het feit dat veel Arabieren een band hebben met Parijs. En eigenlijk vooral de Libanezen, ironisch genoeg voor deze discussie, want veel van hen zijn naar Frankrijk gevlucht tijdens de burgeroorlog. Maar ook omdat de aanslagen uiteraard óók een band hadden met het Midden-Oosten. IS is hier ook dagelijks in het nieuws.’ En verder speelt ook in het Midden-Oosten, zegt De Cock, dat politiek geweld in Libanon ‘gewoner’ is dan in Frankrijk, en dus minder schokkend.

Het maakt de kwestie ingewikkelder, en dus interessanter. Als Amerikanen en Europeanen alleen huilden over Parijs, terwijl de rest van de wereld solidair was met Beiroet, dan kon je zeggen dat westerlingen zich via hun nieuws opsloten in hun eigen cultuur. Terwijl we ondertussen toch in een geglobaliseerde wereld leven? De Cocks antwoord deed me beseffen dat het kortzichtig is om de aanslag in Parijs als een exclusief westers verhaal te zien. Misschien ís dit wel, ook in een globale context, groter nieuws dan de bomaanslag in Beiroet – wat uiteraard niets zegt over de waarde van de levens die op beide plaatsen verloren gingen.

Bron: De Standaard
http://www.standaard.be/cnt/dmf20151118_01977962
Eigen mening: Dat nieuws bepaald wordt door de nieuwswaarde is niets nieuws. Toch zit er ook telkens sensatiezucht achter: 'Politiek geweld in Libanon is 'gewoner' dan in Frankrijk en dus minder schokkend.' Deze sensatiezucht vind ik verschrikkelijk, want wat is het criterium hiervoor? Het aantal mensen dat hun leven liet? Maar zoals het opiniestuk zegt: 'Dit zegt niets over de waarde van de levens die op beide plaatsen verloren ging.'