07/11/15

De internationale gemeenschap is erg bezorgd over het zwaar geweld in Burundi. 'De Senaatsvoorzitter gebruikt de taal van gruwelijkheden die de regio de afgelopen 20 jaar niet meer heeft gehoord', klinkt het, waarbij verwezen wordt naar de Rwandese genocide in 1994.

Het ultimatum dat de Burundese president Pierre Nkurunziza zijn tegenstanders heeft opgelegd, loopt vandaag af. Vanuit de internationale gemeenschap is zeer bezorgd gereageerd op dat ultimatum, en op de uitspraken van de Senaatsvoorzitter. In een toespraak had die laatste 'de taal van gruwelijkheden gebruikt die de regio de afgelopen 20 jaar niet meer gehoord heeft', klinkt het in het communiqué van de Amerikaanse VN-ambassadeur Samantha Power, die daarmee verwijst naar de Rwandese genocide in 1994.

Ook de Afrikaanse en de Europese Unie hebben zich bezorgd getoond over zwaar geweld in het Oost-Afrikaanse land. De International Crisis Group gaat zelfs zo ver dat het land mogelijk weer geconfronteerd wordt met 'massale wreedheden en burgeroorlog.'

'Leren van het land te houden'

Al wie de wapens had opgenomen tegen het regime van Nkurunziza, krijgt tot vandaag, zaterdag, de tijd om zich over te geven. Wie zich aan de overheid uitlevert, zal eerst 'twee weken (aan-)geleerd worden hoe van zijn land te houden' vooraleer 'opnieuw naar de zijnen gestuurd te worden', liet de president eerder weten, in een poging een einde te maken aan het intussen al maanden durende geweld, dat meer dan 200.000 Burundezen op de vlucht heeft gejaagd naar buurlanden Rwanda, Congo en Tanzania. Na afloop van dat ultimatum krijgen de veiligheidsdiensten vrijgeleide om gewelddadig op te treden in de zoektocht naar wapens en oppositieleden.

Al honderden mensen zouden de hoofdstad al ontvlucht zijn vanwege de verschillende uitspraken van het regime, berichten waarnemers. De afgelopen weken werd elke ochtend wel ergens in het land een lichaam aangetroffen van iemand die slachtoffer werd van moorden door de twee partijen in het conflict. Zo moest de Burundese Nelson Mandela, mensenrechtenactivist Pierre-Claver Mbonimpa, vrijdagmiddag vernemen dat zijn zoon vermoord is. Mbonimpa was begin augustus zelf het slachtoffer van een aanslag, die hij overleefde. Na die aanslag werd hij voor verdere verzorging overgebracht naar een Brussels ziekenhuis, waar hij nog altijd verblijft.

Uitroeien
De Verenigde Staten vrezen dat het aflopen van dat ultimatum het geweld zal doen toenemen. Power wijst daarnaast ook op de 'gevaarlijke en onverantwoordelijke retoriek van zowel regering, regeringsgetrouwe milities, gewelddadige oppositiekrachten als criminelen.'
Ze verwijst naar Senaatsvoorzitter Révérien Ndikuriyo, die in een in het geheim opgenomen toespraak zijn aanhangers opgeroepen zou hebben 'de mensen die enkel goed zijn om te sterven te verpletteren, uit te roeien. Ik geef jullie het bevel, ga jullie gang!' Ook enkele andere hooggeplaatsten van het regime deden controversiële uitspraken, met bovendien een etnische ondertoon.
Dezelfde vaststellingen doet de Crisis Group ertoe besluiten dat het land op de rand van een burgeroorlog staat. 'Volgens zowel onze bronnen als mediaberichten plannen Nkurunziza en de zijnen geweld te plegen om een einde te maken aan de protesten', zegt de ngo in een conflict alert op haar website. De enige nationale instelling die die evolutie een halt zou kunnen toeroepen, het leger, staat op het punt op te breken. De dreiging van de Afrikaanse Unie (AU) om een vredesmissie naar het land te sturen moet voor ICG geloofwaardiger gemaakt worden.

Ook Thijs Van Laer, beleidsmedewerker Centraal-Afrika bij 11.11.11, is pessimistisch. 'Er is aan de ene kant het grootschalig geweld van het regime, wat dan weer door gewapende groepen aangegrepen wordt om met even zwaar geweld te antwoorden. Samen met de straffe uitspraken van het regime kan dat de komende dagen tot een escalatie van het geweld leiden.'

Diplomatieke druk
Vanuit de internationale gemeenschap wordt er al enkele maanden druk uitgeoefend op het regime om, in het buitenland met een externe bemiddelaar, aan tafel te gaan zitten met de oppositie. Dat hebben zowel de EU als de VS en de AU donderdag opnieuw gedaan. 'Maar de regering is niet erg geneigd om in te gaan op die oproepen. De ene dag laten ze blijken geïnteresseerd te zijn, de dag erop publiceren ze aanhoudingsbevelen voor verschillende oppositieleden die in ballingschap zijn', aldus Van Laer. 'Binnen de oppositie is de bereidheid om aan tafel te gaan er wel.'
'Die druk moet dus sowieso verder uitgeoefend worden', meent Van Laer. 'Maar daarnaast moet de Europese sanctielijst verder uitgebreid worden, naar hooggeplaatste leden van het regime, zoals bijvoorbeeld de Senaatsvoorzitter. Daarnaast heeft de Afrikaanse Unie in zijn laatste communiqué laten weten dat er voorbereidende analyses gestart zijn om een interventiemacht te sturen. Voor het zover kan komen, is nog meer internationale steun nodig.'

Burundi loopt ook het risico dat de Europese ontwikkelingssamenwerking opgeschort wordt, omdat het land volgens de EU bepaalde elementen van het zogenaamde verdrag van Cotonou niet langer respecteert. Gesprekken daarover tussen de EU en Bujumbura zouden ten laatste eind november van start moeten gaan, maar vooralsnog is daar geen duidelijkheid over.
VN-veiligheidsraad

Maandag vergadert de VN-Veiligheidsraad over de toestand in Burundi, samen met vertegenwoordigers van het VN-Hoog Commissariaat voor de Mensenrechten en de Afrikaanse Unie, om de situatie in Burundi te onderzoeken. Dat laat het Franse ministerie van Buitenlandse Zaken weten.

Het geweld begon met straatprotest tegen de kandidatuur van Nkurunziza voor een derde termijn, die in strijd is met de grondwet en de vredesakkoorden van Arusha. Die laatste maakten een einde aan de vorige burgeroorlog (1993-2006), die meer dan 300.000 mensenlevens geëist heeft. Midden mei was er een mislukte staatsgreep, en sindsdien was er regelmatig geweld, met intussen, volgens de VN, al meer dan 200 doden.

bron: Knack

Eigen mening: De Senaatsvoorzitter gebruikt gruwelijke taal die men al sinds de genocide in 1994 niet meer gehoord heeft. De Afrikaanse en Europese landen vinden dit een signaal dat ongehoord is. Er heerst dan ook diplomatieke druk. De Burundezen zijn nu op de vlucht naar de buurlanden.
Ik vind dat er een wereldtop moet samenzitten om te beslissen wat ze samen gaan doen om terug een genocide zoals in 1994 te voorkomen. Met enkele woorden van de Europese Unie en de Afrikaanse landen zal men de staat niet klein krijgen en dus ook geen revolutie teweegbrengen. Ook de vorige burgeroorlog eiste 300.000 mensenlevens. Er moet echt iets gebeuren vooraleer een watervaleffect opnieuw een hele reeks oorlogen teweegbrengt. Laten we deze keer niet voorzichtig afwachten maar meteen samenzitten met alle politieke machten zodat we de Burundezen kunnen beschermen en een nieuwe oorlog kunnen voorkomen.