Een tijd geleden vroeg ik aan een van uw partijtoppers of u binnen N-VA nog wel eens tegengesproken werd. Daar moest de man even over nadenken. 'Wel, nee, maar dat komt omdat Bart gewoon meestal gelijk heeft.' Ik kon bijna uw tien jaar jongere zelf op de achtergrond horen snuiven. De Bart De Wever die het als een plicht en een genoegen zag altijd tegen de schenen van de macht te schoppen.

Ik moest eraan terugdenken toen deze week nog eens een onvervalste Bart De Wever-week werd. U was overal. En u deed wat u intussen bijzonder goed kan. Elke keer een stapje verder gaan in uw harde vluchtelingenstandpunt, zodat de media elke keer 'iets nieuws' hebben om mee uit te pakken. En vervolgens iedere kritiek die op uw standpunten komt, wegzetten als persoonlijke kritiek op u. Zeg niet: er wordt gedebatteerd. Zeg wel: er wordt aan N-VA-bashing gedaan.

En dat werkt. Bart De Wever tegenspreken doe je tegenwoordig op eigen risico. Toen u deze week voor de zoveelste keer het vrij podium opklom, verklaarde u zelfs dat er een heuse opinie-oorlog tegen u bezig is. Echt waar? Voor het geval het u ontgaan is, zowat al uw politieke tegenstanders zitten de laatste weken stilletjes onder hun bed te wachten tot uw offensief voorbij is. U richt uw pijlen dan maar op 'de media'.

De media, die intussen uren televisie en hele krantenkolommen gewijd hebben aan de verschillende stemmen in het debat, waaronder zeer uitgebreid de uwe. De media, die bijna zonder uitzondering telkens opsommen op welke punten u wel gelijk hebt, voor ze met een eerste puntje van kritiek komen. De media, waar niemand pleit voor open grenzen en laisser faire. De media, die de lezing waarin u ze op karikaturale wijze door de mangel haalt, live uitzenden op hun websites. Blijkbaar proberen we u monddood te maken door u het grootste podium ooit te geven. Ik geef toe, strategie is niet onze beste kant.

Er is geen opinie-oorlog bezig. Er is een debat bezig over een uiterst complex probleem dat geen simpele oplossingen kent. Misschien herinnert u zich nog dat u ooit het verschil kende. Misschien ook niet. Maar dat is geen reden om het debat niet te voeren. Integendeel, zou uw jongere zelf opmerken.

Puntje van kritiek 1
Uw standpunt heeft niets met moed te maken
Ik begrijp natuurlijk waarom u dezer dagen zo graag oorlogsretoriek gebruikt. Het is de perfecte setting voor u als soldaat van het eigen gelijk. Uw groupies op het partijsecretariaat missen zelden een kans om op sociale media te tsjilpen hoe moedig uw 'parler vrai' weer was.

Echt waar? Hoe moedig moet je zijn om mensen te vertellen wat ze willen horen? Om hen te overtuigen dat de weg van de minste inspanningen de juiste is? Hoeveel politiek risico loopt u met uw boodschap dat we minder, niet meer moeten doen?

Volgens sommigen kan u niet anders omdat u de boel bijeen moet houden. U zou vooral de ex-VB-kiezers naar de mond praten die vrezen dat Theo Francken in sneltempo aan het vervellen is tot de meest onwaarschijnlijke versie van Bert Anciaux ooit. Een deel van uw kiezers zou elke vluchteling het liefst een enkeltje naar ergens in de handen stoppen.
Maar het valt mij op dat u zich vooral tot uw andere kiezers richt. De vele Vlamingen die tegelijk solidair willen zijn en bang zijn dat die solidariteit ons uiteindelijk zuur zal opbreken. En die naar politici kijken om dat dilemma op te lossen. En dat doet u, met een redenering die geniaal is in zijn perfiditeit. U erkent het morele appel dat uitgaat van radeloze vluchtelingen, complimenteert ons zelfs met onze ethische reflex. En vervolgens zegt u dat het fout zou zijn eraan toe te geven. Onze principes kunnen enkel naïef zijn. Vertederend, maar onverantwoord. U slaagt erin mensen een schuldgevoel aan te praten voor hun solidariteit. En u maakt het helemaal af met het argument dat al die vluchtelingen eigenlijk economische migranten zijn, gelukzoekers die de kampen in Turkije en Libanon gewoon niet comfortabel genoeg vonden. En als hun kinderen onderweg verdrinken, dan is dat jammer, maar toch vooral hun eigen verantwoordelijkheid. Het is een bloedstollende redenering, maar voor de twijfelende Vlaming is het chocomelk voor de ziel. Oef, we zijn gewoon betere mensen dan goed voor ons is.

En als experts u komen vertellen dat die hele redenering nergens op slaat, dan negeert u dat gewoon. U weet immers dat u toch veen veel groter podium hebt. Slim? Ja. Moedig? Niet in de verste verte.

Puntje van kritiek 2
Uw intelligentie pleit in deze tegen u

Bent u daarmee toch een Vlaams Blokker geworden, wat sommigen altijd beweerd hebben? Nee. Dat was vroeger onzin, dat is het nog altijd. U bent slim genoeg om de grens te bewaken. Als komt u af en toe gevaarlijk dichtbij.

De manier waarop u de Conventie van Genève in vraag stelde, was deze week zo'n moment. U weet het in te bedden in een academisch discours en u bedoelt niet helemaal hetzelfde als Filip Dewinter, maar het was wel een gerechtvaardigde vraag hoe klein het verschil nu eigenlijk geworden is. In een debat in 2012 met Dewinter onderstreepte u het absolute respect voor de Conventie nog als een essentieel verschilpunt tussen u beiden. Nu wil ook u er aan morrelen. In 2012, voor de huidige vluchtelingencrisis, kostte het u bovendien niets om de Conventie te verdedigen, het leverde u enkel goede punten op. De sterkte van een principe kan je maar testen als het echt onder druk komt te staan.

Als historicus zou u bovendien moeten weten dat er geen slechter moment denkbaar is om de Conventie in vraag te stellen. Ze kwam er toen Europa lessen probeerde te trekken uit twee wereldoorlogen, die het continent herschapen hadden in een ruïne waarin massaal veel vluchtelingen doelloos ronddoolden en de doden niet te tellen waren. Ze kwam er omdat we intussen geleerd hadden dat net in tijden van grote nood vluchtelingen nergens welkom zijn. Omdat landen net op dat moment met het bekende riedeltje argumenten aan komen zetten om niets of weinig te doen: de vluchtelingen kunnen de economie ontwrichten, ze hebben een andere cultuur, we hebben zo al genoeg problemen. Begrijpelijke angsten, maar die hebben in de vorige eeuw naar onmetelijke drama's geleid.

De Conventie moet er net voor zorgen dat landen op voorhand beloven dat ze in tijden van crisis niet op een 'ieder voor zich'-logica terugvallen. Net nu moeten we tonen dat we lessen getrokken hebben uit het verleden.

U weet dat. Net zoals u weet dat uw voorstel om de kinderbijslag voor erkende vluchtelingen te verminderen geen enkele kans maakt. Net zoals u weet dat veel van uw voorstellen de toets aan internationale rechtsregels niet doorstaan. U bent slim genoeg om te weten wanneer u onzin verkoopt. Maar u gebruikt uw intelligentie om er een draai aan te geven en er politieke munt uit te slaan. Dat het nog lijkt te werken ook, maakt het niet minder erg.

Puntje van kritiek 3
Uw politiek van angst is een zwaktebod

Volgens ISIS zijn er intussen duizenden jihadi's meegeglipt met de echte vluchtelingen.Een dreiging die ernstig genomen moet worden. Maar volgens veiligheidsexperts is dat onzin. De exodus uit Syrië en Irak is een nachtmerrie voor ISIS. Ze claimen de heilstaat voor moslims te stichten en net die moslims gaan massaal lopen naar het goddeloze Westen. Om nog maar te zwijgen van het verlies aan talent, expertise en belastinginkomsten. Het is als een perverse jihadversie van een pretpark waar gezinnen zich met huilende kinderen naar de uitgang haasten om hun geld terug te eisen. Slechte reclame, slechte business.

Eerlijk, hoe groot is de kans dat dit argument uw debatfiches haalt?

Vele Vlamingen hebben het gevoel dat we echt overspoeld worden door vluchtelingen en dat de nodige solidariteit onze draagkracht ver overstijgt. Vorige week zei uw Vlaamse vice-minister-president Liesbeth Homans nochtans dat Vlaanderen deze vluchtelingenstroom best aankan. Maar ze fluisterde het, omdat ze geen aanzuigeffect wil creëren.

Eerlijk, waarom laat u consequent de kans liggen om de daadkracht van uw Vlaamse regering aan te tonen en de Vlamingen gerust te stellen?

Wie de voorbije weken naar u luisterde, moet stilaan echt beginnen te denken dat er achter elke hoek een terrorist staat te wachten, de sociale zekerheid fataal aan het wankelen is en een tsunami aan valse vluchtelingen ons finaal van de kaart dreigt te vegen. En ie dat niet wil zien, is een linkse geitenwollensok of een naïeve terroristenknuffelaar. Voorwaar een schrikwekkend beeld, dat op geen enkele manier door de feiten en de cijfers ondersteund wordt. We staan voor grote uitdagingen en we mogen niet naïef zijn. Maar de apocalyps is echt niet voor morgen.

Succesvolle politici weten het centrum van de publieke opinie te beheersen. Zeer succesvolle politici kunnen het centrum zelfs in hun richting laten opschuiven. U zou wel eens bijzonder succesvol kunnen blijken te zijn. Maar als de geschiedenis oordeelt over de waarlijk grote politici, gebruikt ze andere criteria. Ze hecht, in tegenstelling tot het heden, minder belang aan verkiezingsresultaten en meer aan beleidsresultaten. De geschiedenis weet dat de intrinsieke waarde van een politiek niet bepaald wordt door haar populariteit, maar door haar vermogen om problemen het hoofd te bieden. De grote politici die bijblijven, zijn vaak degenen die angst wegnemen in plaats van die groter te maken. Maar daarvoor moeten die politici eerst hun eigen angst overwinnen en politieke moed tonen.

Niemand betwist uw recht om te doen wat u doet en te zeggen wat u zegt. Maar we mogen, nee, we moeten, daar wel altijd vragen bij stellen. We kunnen het waarschijnlijk over veel eens zijn. Maar ons grootste meningsverschil gaat over ons geloof in Vlaanderen. U gebruikt uw volledige politieke kapitaal om Vlaanderen ervan te overtuigen dat het kleiner, banger en minder ambitieus moet zijn. Wij geloven dat Vlaanderen groter, zelfverzekerder en milder kan zijn.

Misschien krijgt u gelijk. Als belangrijkste politicus van het land hebt u terzake een stevige vinger in de pap. Net daarom blijven wij het een plicht en een genoegen vinden u daarop aan te spreken. Zelfs als we daarmee tegen uw schenen schoppen.

Liesbeth Van Impe
Het Nieuwsblad (26/09/2015)

__________________
"Zien wat juist is en het niet doen, is een gebrek aan moed."
Wouter Beke