Vanuit alle hoeken zwelt de kritiek op de Wereldgezondheidsorganisatie aan. Zelfs een uitgelekt intern rapport gaf de criticasters al gelijk: terwijl niemand nog naast ebola kon kijken, bleef de WHO blind. Of hoe een koploper onvoorbereid aan de start verscheen.


De respons kwam te laat op gang. Het was 'too little, too late'. Al wordt er momenteel met man en macht gewerkt, zowel op het terrein als in het hoofdkwartier

Is de Wereldgezondheidsorganisatie, 66 jaar geleden opgericht, een oude knar geworden? Willen de benen niet meer mee? Na het lakse optreden tegen het ebolavirus lijken steeds meer stemmen te vinden van wel, zelfs in eigen rangen. "De respons kwam te laat op gang", meent gynaecologe Marleen Temmerman, die nu twee jaar een directeursstoel inneemt bij de WHO. "Het was 'too little, too late'. Al wordt er momenteel met man en macht gewerkt, zowel op het terrein als in het hoofdkwartier."

Zo komt het nu dat een noodcomité van de WHO voor de derde keer verzamelen blaast over de ebolacrisis. In het oog van een storm van internationale kritiek. In zijn wiek geschoten door een streng intern rapport, dat vorige week uitlekte. "Zowat iedereen die bij dit dossier betrokken is, heeft zaken over het hoofd gezien", luidt het daarin. "Er waren nochtans duidelijke tekens aan de wand."


"Relatief klein"

In april stak het virus het vuur aan de lont, in de drie geteisterde gebieden: Guinee, Liberia en Sierra Leone. De infectieziekte verspreidde zich toen al in de grote steden. Het bleef niet bij de afgelegen, rurale regio's die eerder getroffen waren. Artsen zonder Grenzen en andere gezondheidsspelers trokken tijdig aan de alarmbel. Dat de ziekte uit de hand liep, waarschuwden ze. Dat ze de teugels kwijt raakten. Ondertussen keek de WHO de andere kant op: de uitbraak was "nog altijd relatief klein".

"In alle vergaderingen die ik bijwoonde, zelfs in de hoofdstad van Guinee, heb ik nooit een WHO-afgevaardigde gezien", vertelde Mariano Lugli onlangs aan persagentschap Reuters. De adjunct-directeur van Artsen zonder Grenzen was er van af het begin bij in Guinee, om de eerste klinieken op te zetten. "De coördinerende rol die de WHO had moeten spelen, hebben we gewoonweg niet gezien", hekelde hij. "Niet in die eerste weken, later evenmin."


Lidgeld

In alle vergaderingen die ik bijwoonde, zelfs in de hoofdstad van Guinee, heb ik nooit een WHO-afgevaardigde gezien. De coördinerende rol die de WHO had moeten spelen hebben we gewoonweg niet gezien. Niet in die eerste weken, later evenmin

Volgens het intern rapport draaide het op verschillende vlakken in de soep. Zo slaagden de WHO-experts op het terrein er niet in om voldoende terug te koppelen met het hoofdkwartier in Genève. Sommige dokters raakten het getroffen gebied niet eens binnen omdat hun reispas niet tijdig in orde kwam. En de logge, bureaucratische structuur hield de verhoopte geldstroom tegen.

Van centen gesproken, dat is waar het WHO-schoentje knelt, stellen kenners. Het totale budget voor 2014-2015 is 3,9 miljard dollar. Daarvan komt 23 procent van de bijdrages van de 194 WHO-lidstaten. Bij de overige 77 procent gaat het om giften van landen, stichtingen, partners en andere gulle gevers. Probleem: sinds de jaren tachtig is het lidgeld van de staten onveranderd gebleven. Hun bijdrage is gebaseerd op het bbp per hoofd. Maar terwijl de bevolking overal aangroeide, deden de WHO-inkomsten dat niet. "Zo zag de organisatie een deel van haar budget slinken, omdat het nooit aangepast werd aan de inflatie", stelt wetenschapsjournalist Laurie Garrett in het Amerikaanse Slate Magazine.

Daardoor wonnen de donaties steeds meer aan belang, gaat Garrett verder. Schenkers, zoals de Bill and Melinda Gates Foundation, moesten grotere gaten opvullen. Heikel punt: donateurs hebben meestal een welomlijnd project in hun achterhoofd. Ze doneren niet zomaar aan de WHO, maar aan de strijd tegen hiv of betere rookpreventie. "Het budget is steeds meer verdeeld, nog voor het goed en wel de WHO bereikt", liet de vroegere WHO-adjunct Jack Chow zich al ontvallen. Ook huidig directeur Margaret Chan erkent het probleem. "Een groot stuk van de giften is gericht op één specifiek thema, naargelang de interesse van de schenker. Organiseren we een grootse fundraising, dan halen we centen op. Maar daarna stopt het weer."


Verschuiving

Als je het zo bekijkt, is de ambitie groter dan het budget. Want dat is het doel van de WHO: iedereen wereldwijd toegang geven tot het hoogst mogelijke niveau van gezondheidszorg. Ze vormt mee de onderzoeksagenda van farma- en biotechbedrijven, voorziet logistieke steun op het veld. De organisatie wil leiderschap tonen, stelt ze op haar website. Overheden informeren, de wereld alarmeren.

De World Health Assembly, waarin vertegenwoordigers van de 194 lidstaten zetelen, verzamelt elk jaar op het hoofdkwartier van Genève. Dat beslissingsorgaan moet knopen doorhakken over het beleid, het WHO-programma en budget. De stem van elk lid weegt er even zwaar.


Prioriteitenlijstje

Het prioriteitenlijstje is er sterk veranderd, stelt Garrett, auteur van The Coming Plague. "Zelfs bij ontwikkelingslanden leeft steeds meer het gevoel dat ze niet langer moeten inzetten op infectieziektes. Heb je de ranken van de verpauperde wereld verlaten, dan moet je de kaart trekken van kanker en hartziektes. Zo is er een shift gekomen: van een pasklaar antwoord bij infectieziektes naar een uitgebouwd programma voor de behandeling en preventie van kanker, diabetes en obesitas."

Chronische ziektes zijn een groeiend probleem. Maar de ebolacrisis toont wat er gebeurt als je dodelijke virussen negeert, waarschuwen experts. Slate Magazine besluit: "Hopelijk kijken ze bij de WHO in eigen boezem en nemen ze maatregelen alvorens de volgende crisis losbarst. Want het pad om uit de huidige impasse te geraken is nog lang."

BRON: De Morgen, Artikel: Eline Delrue, 23 oktober 2014
http://www.demorgen.be/lifestyle/de...lapen-a2099412/

Eigen mening: Ik heb dit altijd al gedacht, er is te laat gereageerd op de ebolacrisis en nu is het een wereldwijde dreiging, iedereen heeft er bang voor. Ik denk dat men altijd dacht: het is maar in Afrika dat is ver van ons bed, maar nu het virus aan de grenzen van Europa en Amerika staat gaan ze ingrijpen. Chronische ziektes zijn uiteraard ook heel belangrijk, ze verdienen ook aandacht. Deze epidemie is al bijna een jaar aan de gang, het werd dus hoogtijd dat de WHO in gang schoot en actie ondernam. Het is niet altijd evident om voor voldoende voorzieningen en geld te verzamelen, maar ik denk dat de mensen de dreiging echt wel serieus nemen en ze willen bestrijden.