Zelfs de hemel huilt


Zaterdag 22 februari is een dag die Oekraïne niet snel zal vergeten. ’s Ochtends vreesde men nog voor een dag bloedvergieten, ’s avonds was president Janoekovitsj opgepakt. En toch was er geen vreugde: er zijn de laatste dagen te veel doden gevallen.


Zaterdagochtend 9.00 u.

Een verpleegster kijkt handenwrijvend naar de bloemen op de plek waar snipers donderdag een tiental mensen hebben neergeschoten. ‘Hier heerst zo’n groot verdriet. En dat is de schuld van maar één man: Janoekovitsj. Hij heeft van ons allen, dokters, verpleegsters en zelfs huismoeders, extremisten gemaakt.’

Stilte voor de storm. De mensen die al drie maanden het Onafhankelijkheidsplein en de omliggende straten bezet houden, hebben vrijdagavond het akkoord verworpen dat drie oppositieleiders met president Janoekovitsj hadden gesloten, waarin nog een politieke toekomst voor de president was weggelegd. De mensen van Maidan willen maar één ding: het einde van dit regime.

De jongens van de Pravy Sektor (de Rechter Sector) hebben dit begrepen; ze hebben aangekondigd dat ze om tien uur de kantoren van de president zouden bestormen. Dit zou alweer een dag van bloedvergieten kunnen worden.

10.00 u.

Op Maidan wordt stilaan duidelijk dat de geruchten van vrijdagavond dat de president Kiev al zou hebben verlaten, kloppen. Honderden mannen die wekenlang op de barricades hebben gestaan, hebben zich verspreid in de nog stille regeringswijk. Te voet, in militaire pas of achter in de bak van een truck, met wapperende vlag en opgeheven vuist.

10.30 u.

Voor de ingang van het parlement hebben bewakers van Maidan postgevat: wijdbeens, met bivakmuts, helm en een ijzeren schild. Het parlement zal in spoedzitting bijeenkomen. De eerste parlementsleden, omringd door hun bodyguards, arriveren in hun geblindeerde wagens. ‘No comment’.

11.00 u.

Parlementslid Inna Bohoslovska, ooit lid van de Partij van de Regio’s van Janoekovitsj, arriveert. ‘Wij moeten onderzoeken hoe het verder moet. De president heeft vijf dagen om de beslissingen die het parlement gisteren heeft genomen – amnestie, een nieuwe grondwet en een regering van nationale eenheid – te ratificeren. Maar waar is hij?’

11.30 u.

Er zijn 248 van de 450 parlementsleden aanwezig, genoeg om het quotum te halen. Veel plaatsen van leden van de Partij van de Regio’s blijven open. De fractie van de partij die de president tot het einde heeft gesteund, daagt niet op. Naar verluidt zijn er de voorbije uren veel vip-vluchten naar het buitenland gesignaleerd.

12.00 u.

De groep mensen die buiten aan het parlement staat, groeit. Via luidsprekers kunnen ze de debatten binnenin volgen.

14.00 u.

Het wordt druk in de autovrije straten van de regeringswijk. Op verschillende plekken staan groepjes revolutionairen die de nacht op Maidan hebben doorgebracht en nu de regeringsgebouwen controleren. Inwoners van Kiev komen poolshoogte nemen. Gezinnen met kinderen. Sightseeing.

14.30 u.

Op de plek achter hotel Oekraïne waar de scherpschutters van de politie een tiental revolutionairen hebben neergemaaid, nemen de vele bezoekers foto’s van de kogelinslagen op de verlichtingspalen. Een man – in propere kleren – vertelt met grote, dramatische gebaren wat daar donderdag precies is gebeurd. Ik vraag hem waar hij die dag stond. Thuis, hij heeft alles op tv gezien, antwoordt hij.

Een andere man – kringen onder zijn ogen, smerige trui en broek – kan ook op veel belangstelling rekenen. Hij probeerde die donderdag zijn vriend tevergeefs onder de regen van kogels weg te halen. Hij herhaalt en herhaalt en herhaalt. Is dit het posttraumatisch stresssyndroom’?

Op de barricades poseren de mannen die daar de laatste dagen moeilijke uren hebben doorstaan, gewillig voor de gsm-foto's van de vele bezoekers.

16.00 u.

In een televisietoespraak zegt president Janoekovitsj dat hij niet zal aftreden. Hij omschrijft de gebeurtenissen in zijn land als een ‘staatsgreep’.

16.30 u.

Voor het kantoor van de Pravy Sektor, en winkel die ze hebben ingepalmd, is het een drukte van jewelste. Mannen in battledress, vaak onherkenbaar omdat ze een bivakmuts dragen, bewaken de deur. Neen, je mag niet binnen. Neen, de leider heeft nu geen tijd voor interviews. Ik kan me op een wachtlijst zetten

17.00 u.

Op het eivolle Onafhankelijkheidsplein wordt de kist van een van de neergeschoten slachtoffers rondgedragen. Veel mensen maken een kruisteken. ‘Eer aan de helden’, roept er een. ‘Eer aan de helden’, antwoordt een donderend Maidan.

18.45 u.

Het parlement heeft beslist dat president Janoekovitsj uit zijn functie wordt gezet. Enkele ministers en de parlementsvoorzitter worden vervangen door leden van de politieke oppositie. Op 25 mei worden er vervroegde presidentsverkiezingen georganiseerd. Mensen op straat bellen elkaar het nieuws door. Vuurwerk boven het Onafhankelijkheidsplein, maar geen vreugde. ‘Hoe kunnen we blij zijn, als er zoveel doden zijn gevallen’, zegt een oudere dame die bloemen voor de gesneuvelden bij zich heeft.

Op het Onafhankelijkheidsplein scanderen velen ‘Tribunaal’. Ze willen dat Janoekovitsj voor het gerecht wordt gedaagd.

19.00 u.

Een muur van bakstenen, eergisteren nog aangesleept om er politieagenten mee te bekogelen, wordt een altaar. Tientallen kaarsen, kandelaars en bloemen. De hele avond komen mensen er even een moment van stilte houden. Het regent. ‘Kijk, zelfs de hemel huilt’, zegt een jongeman.

20.00 u.

‘Gaan jullie morgen naar huis’, vraag ik aan een groep mannen die vorige week uit Lviv zijn gearriveerd. ‘Neen. Wij blijven. Wij willen niet dat de ideeën van Maidan door de nieuwe politici worden verkwanseld. Wij zullen hen controleren.’

21.15 u.

Joelia Timosjenko, is op komst. In de loop van de middag is ze uit de gevangenis vrijgelaten, waar ze drie van haar zeven jaar celstraf had doorgebracht. Ze is onmiddellijk naar Kiev gevlogen. Op de podium van Maidan wordt haar komst aangekondigd. Media zetten zich in stelling, het wordt dringen op het plein.

21.30 u.

Timosjenko gaat eerst naar de plek waar de vele doden zijn gevallen. Daarna rijdt ze in haar rolstoel het podium op het Onafhankelijkheidsplein op. ‘Jullie zijn de kracht en de motor. Politici zullen naar jullie moeten luisteren.’ Ze suggereert dat zij graag de spreekbuis van Maidan wil zijn. Op het Onafhankelijkheidsplein heerst scepsis. ‘We hebben deze strijd toch niet gevoerd om de oude kliek weer aan de macht te hijsen?’

23.30 u.

Het persbureau Pravda meldt dat Janoekovitsj is aangehouden. Hij wilde in de oostelijke stad Donetsk, zijn machtsbasis, de grenscontrole ontwijken om naar ergens vertrekken.


DS, 24-02-2014 (Corry Hancké)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Tenten zijn nog niet weg op Maidan


De voormalige president Viktor Janoekovitsj is verdwenen, op 25 mei worden er nieuwe presidents-verkiezingen georganiseerd. De bezetters van het centrum van Kiev hebben hoge verwachtingen, maar geen leider.


Wel een klein vuurwerk, maar geen vreugdekreten in het centrum van Kiev, toen bekend werd dat het parlement Viktor Janoekovitsj ontheven had van zijn presidentiële taken. Toen gisteren duidelijk werd dat de voormalige president niet naar het buitenland kon vertrekken, werd er wel geglimlacht, maar er was geen feest.

De toekomst is immers veel te onzeker voor de Oekraïeners die het centrum van Kiev bezetten. Het schouwspel dat de politieke leiders de laatste dagen ten beste gegeven hebben, is hun slecht bekomen. Maidan – de beweging genoemd naar het Onafhankelijkheidsplein waar de actie tegen de president op 21 november begon – is in eerste instantie een organisatie van burgers en studenten. De leiders van de drie oppositiepartijen die geregeld op het podium stonden, hoopten in naam van de betogers te spreken, maar ze konden hun draagvlak nooit breder maken dan hun eigen politieke achterban. Dat ze vorige vrijdag bereid waren om het op een akkoordje met de president te gooien, is hun zeer kwalijk genomen. De Pravy Sektor, de extreemrechtse organisatie die in het begin de stoottroepen leverde, wist vrijdagavond al dat zij de gevoelens van Maidan vertolkte door aan te kondigen dat ze het presidentieel paleis zou bestormen. Vraag is of de bezetters in mei ook nog op deze extreemrechtse nationalisten zullen stemmen. Het is immers niet duidelijk wat de Pravy Sektor precies wil (voor of tegen de EU?) en hoe sterk ze staat.


Emotioneel

Julia Timosjenko dan? Mogelijk is ze kandidaat bij de presidentsverkiezingen in mei. In haar emotionele speech zaterdagavond bleek al dat ze zich als vertegenwoordiger van Maidan wil opwerpen. Ze liet verstaan dat de bezetters van het Onafhankelijkheidsplein wel op haar konden rekenen om hun belangen te verdedigen. Maar ze is voor Maidan geen alternatief. Toen haar grote foto op de ijzeren kerstboom op het Onafhankelijkheidsplein werd gehangen, waren vele mensen ontevreden. Ze zijn niet vergeten dat Timosjenko vroeger ook tot het wereldje van de oligarchen behoorde en ze willen de klok niet tien jaar terugdraaien door de oude kliek weer aan de macht te brengen. Dat haar vertrouwensman en vicepresident van de Vaderlandpartij, Oleksander Toertsjynov, gisteren tot interimpresident is gekozen, is voor Maidan al een teken dat de oude politieke garde in het zadel wil blijven.

Maar de voormalige premier heeft nu wel het aura van een heilige omdat ze drie jaar in de cel heeft gezeten nadat Janoekovtisj nog een oude rekening met haar had vereffend. Mogelijk speelt die gouden gloed nog door bij de komende presidentsverkiezingen.


Echte leiders

Op het Onafhankelijkheidsplein hoor je vaak dat de échte leiders van Maidan in de politiek zouden moeten gaan. Het zijn voor ons onbekende namen van mannen die de leiding over de vrijwilligers hebben of die achter de schermen de touwtjes in handen hebben.

Vraag is of deze onbekende leiders ook goede politici kunnen zijn en of zij de hooggespannen verwachtingen van Maidan kunnen vertalen in politiek realistische doelstellingen. Werkelijk niemand durft te voorspellen wat er de komende weken en maanden zal gebeuren. Maar als de bezetters zich blijven voelen zoals vandaag, dan zullen de tenten nog wel enkele maanden blijven staan.


DS, 24-02-2014

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB