Nostra culpa

Ruben Mooijman


Oef! Wat een opluchting. Gisteren moesten we in onze kolommen geen plaats inruimen voor een fabriek die haar deuren sluit, een onderneming die personeel laat afvloeien of een nieuwe scherpstelling van het faillissementenrecord. Dat was al een tijdje geleden. In de krant van vrijdag meldden we dat Sony ruim honderd jobs schrapt wegens de tanende verkoop van de Vaio-laptops. In die van donderdag deden we verslag van de sluiting van de Henrad-radiatorenfabriek. De woensdagkrant bevatte een bericht over de jeugdwerkloosheid, die in Vlaanderen nog altijd stijgt. Dinsdag kon u lezen over het nieuwe faillissementenrecord in februari.


Drieduizend banen zijn er sinds 1 januari al op de helling komen te staan door collectieve ontslagen, zo leert een inventarisatie van alle onheilsberichten. En dan moet de sluiting van Ford Genk nog plaatsvinden. Geen wonder dat bedrijfsleiders en politici zich zorgen maken. Het beeld van een bijna permanente crisis is diep doorgedrongen in de hoofden van de Belgen. Alle banen verdwijnen naar lagelonenlanden, de industrie kalft af en robots vervangen laagbetaalde arbeid – dat is zo’n beetje het beeld.

Wordt dat beeld met harde feiten onderbouwd? Nauwelijks. Laten we eens even wat van die harde feiten op een rijtje zetten. Eén: er zijn nu meer Belgen aan de slag dan tien jaar geleden. De binnenlandse werkgelegenheid bedraagt 4,54 miljoen arbeidsplaatsen, zo leert het jongste jaarverslag van de Nationale Bank. Dat is net geen record – in 2012 waren het er 4,55 miljoen. Maar de werkgelegenheid stijgt al jarenlang, ondanks alle berichten die het tegendeel suggereren. In 2004 waren er in België 4,20 miljoen mensen aan de slag. Het afgelopen decennium zijn er in België dus geen banen verdwenen, maar zijn er 340.000 arbeidsplaatsen bijgekomen. Ongelooflijk, maar waar.

En de werkloosheid dan, hoor ik u vragen. Die stijgt toch onophoudelijk? Nee dus. Tijd voor feit nummer twee: er zijn nu minder werklozen dan in 2005. In werkelijkheid beweegt het aantal werklozen zich al een decennium in een band tussen 500.000 en 600.000 personen. Dat het werkloosheidspercentage toch stijgt, heeft vooral te maken met de groei van de bevolking. De afgelopen tien jaar zijn er 434.000 Belgen tussen 15 en 64 jaar bijgekomen. Dat is meer dan het aantal nieuwe banen.

En – feit nummer drie – ook het werkloosheidscijfer staat op dit moment niet op recordhoogte. Volgens de Eurostat-definitie bedroeg de Belgische werkloosheid in januari 8,5 procent. Tien jaar geleden, in januari 2004, was het 8,7 procent. Pro memorie: tussen januari 1983 en juni 1985 kwam het cijfer in België nooit onder 10 procent.

Dat het beeld van de arbeidsmarkt als permanent rampgebied toch zo diep geworteld is, komt waarschijnlijk voor een groot deel door de manier waarop erover bericht wordt. De pers heeft onevenredig veel aandacht voor collectieve ontslagen. Onlogisch is dat niet. Een collectief ontslag betekent nieuws: analyses over het waarom, interviews met gedupeerde werknemers, acties van de vakbonden, soms zelfs steunbetuigingen van de aartsbisschop. Maar voor het geheel van de arbeidsmarkt hebben ze relatief weinig betekenis. Nostra culpa.


DS, 08-03-2014 (Ruben Mooijman)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB