Soms heeft de kiezer ook ongelijk


EEN wachtende bus in een Vlaamse stad. De chauffeur leest zijn krant. Een Marokkaanse vrouw stapt op en vraagt of de bus op plaats x stopt. De chauffeur leest verder. De vrouw herhaalt haar vraag. De chauffeur leest verder. Tenslotte vraagt de vrouw: ,,Mijnheer, doet u uw werk soms niet graag?'' Waarop de buschauffeur opkijkt en, met alle minachting die hij op zijn gezicht verzamelen kan, zegt: ,,Ik doe mijn werk heel graag, maar niet voor uw soort.''


Zo goed als iedere kiezer - manager of werkloze, verwend of in de problemen, hoog- of laaggeschoold - weet dat het Vlaams Blok veroordeeld is voor racisme. Door een bekwame rechter in een genuanceerd en goed onderbouwd vonnis. In het stemhokje heeft dat het Blok niettemin fameuze winst opgeleverd. ,,Racisme moet kunnen'' werd in de campagne hertaald tot de slogan ,,voor vrije meningsuiting'' en vervolgens door één miljoen stemmen onderschreven. Wij vinden dit zonder meer shockerend.

Zoveel mensen die zonder schaamte of gewetensproblemen een door justitie vastgesteld en veroordeeld misdrijf in hun politieke keuze integreren: men trachte zich voor te stellen hoe dit moet overkomen bij hen die het racisme dagelijks aan den lijve ondervinden.

De politiek heeft het voorbije decennium een massa ontevredenen geproduceerd. Afdanking, privatisering, armoezaaiende sociale uitkeringen, heksenjacht op werklozen, vervanging van contractuele jobs door interimarbeid, onbetaalbare woningen, dure geneeskunde, verwaarloosde buurten: het grote aantal proteststemmen komt niet alleen voort uit waanideeën. Niet evident is dat dit protest zich zo eenzijdig en massaal vertaalt in steun voor een racistische partij. De vlotheid waarmee op 13 juni over dat moreel bezwaar is heengestapt is stuitend, maar evengoed begrijpelijk. Het zijn geen zelfverklaarde racisten, geen fanatieke xenofoben die voor het Blok hebben gestemd. Het gaat om honderdduizenden die de voorbije vijftien jaar alleen maar beetje bij beetje gewend zijn geraakt aan de 'normaliteit' van een beetje racisme en nog een beetje en nog een beetje. Tot de stap naar het Vlaams Blok eigenlijk niet meer zo groot is. Verantwoordelijk daarvoor zijn natuurlijk niet de Blok-kiezers, maar zij die de Blok-kiezers hebben gevormd.

Een minister die vluchtelingen vergelijkt met meeuwen op een stort. De man is geen racist natuurlijk, maar hij heeft het wel gezegd. Een andere minister de hoofddoek in verband brengt met de groei van het fundamentalisme. Evenmin een racist, maar hij heeft de kwalijke link wel gelegd. Weer een andere minister die een rapport bestelt om de link na te gaan tussen criminaliteit en etnische achtergrond. Een beschaafd man natuurlijk, maar opnieuw is de kwalijke link gelegd. De modale tv-kijker en krantenlezer heeft de afgelopen jaren zo vaak de racistische associaties tussen migranten en onwil tot integratie, allochtonen en criminaliteit, moslims en fundamentalisme, vluchtelingen en overspoeling voorgeschoteld gekregen dat het geen verwondering kan wekken dat de morele dam tegen het racisme is weggegraven.

Aan de andere kant stond het dagelijkse racisme op de arbeidsmarkt, de woningmarkt en het onderwijs zo schraaltjes op de politieke agenda en werd er zo weinig alarmerend over bericht, dat er bij de Vlamingen nauwelijks enige kennis, laat staan begrip of solidariteit voor de slachtoffers ervan kon ontstaan. Uit cijfers en nuchtere analyses (lees er de jaarboeken over armoede en sociale uitsluiting van de Universiteit Antwerpen maar eens op na) blijkt zonneklaar dat allochtonen de minst gefavoriseerde laag van de bevolking zijn: minder politieke rechten, meer kans op werkloosheid en armoede, slechtere behuizing, minder kans op hogere scholing, slechtere gezondheid, kortere levensduur. Als niet deze realiteit in de hoofden van de mensen zit, maar de mythe van de probleem-allochtoon, dan is het niet alleen het Vlaams Blok dat daarvoor gezorgd heeft.

Om zijn racistische boodschap te verspreiden beschikt het Blok vandaag over drie sterke wapens: ten eerste het racistische discours van de andere partijen (bijvoorbeeld naar aanleiding van het debat over migrantenstemrecht), ten tweede de nodige subsidies om propaganda te voeren, ten derde de medewerking van belangrijke media. Toen het Vlaams Blok werd veroordeeld, gingen de mediakanalen meteen breed open om de partijbonzen de nodige microfoons en kolommen te lenen. In de aanloop naar de verkiezingen liet de democratie niet toe dat kleinere partijen aan bod kwamen op de VRT, maar de vraag om het net om zijn racisme veroordeelde Blok uit te sluiten van debatten en spelletjes werd als een inbreuk op die democratie gezien. Extreem-rechtse kopstukken werden dag na dag behandeld als vanzelfsprekende studiogasten.

Vandaag lezen we in de kranten steeds vaker dat het Vlaams Blok geen extremistische partij meer is, dat een miljoen kiezers niet genegeerd kunnen worden, dat het cordon sanitaire geen zin meer heeft, enzovoort. Te vrezen valt dat die stelling niet de evolutie van het Vlaams Blok weerspiegelt, maar die van heel wat politici, mediamensen en commentatoren, die niet alleen hun publiek, maar ook zichzelf de nodige 'gewenning' hebben bijgebracht.

De vraag of het Blok geen extremistische partij meer is, kan alleen beantwoord worden door een analyse van hun partijprogramma, hun dagelijkse politieke praktijk en hun politiek personeel. Niet door de optelsom van hun kiezers te maken. Zal het Blok minder racistisch worden nu één miljoen mensen erop gestemd hebben? Natuurlijk niet, de Blokcampagne heeft zich net geënt op de veroordeling door justitie. ,,Het volk heeft ons vrijgesproken'', juicht de partijtop. Kiezers die een veroordeling wegens racisme belonen hebben natuurlijk ongelijk. Je kunt hun stem verklaren en begrijpen, maar niet goedkeuren. Een stem voor het Blok is een foute stem. Punt uit.

De Marokkaanse vrouw die in een Vlaamse stad op de bus stapte, is net voor de derde keer bevallen. Zij vraagt zich af in welk klimaat zij haar kind zal zien opgroeien. Misschien kunnen al degenen die vandaag hun respect betuigen aan die één miljoen Blok-kiezers zich dat ook eens afvragen.

Charles Ducal - Kamiel Vanhole

(De auteurs schreven het boek 'Over de voorrang van rechts', uitgegeven bij EPO.)


29/06/2004 Charles Ducal, Kamiel Vanhole

©Copyright De Standaard

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Dit alles uiteraard geheel compatibel met de groeipijnen naar een samenleving waar voor het eerst(!) de vraag 'Are you my friend' niet langer dezelfde is als 'Do you speak the same language'?...

We hebben inmiddels inderdaad de 'preekmentaliteit' van weleer (terecht) afgezworen... Maar het valt te vrezen dat we ons daarmee tegelijk 'bezondigd' hebben aan een al te radicale ontkoppeling van ethiek en 'everyday life'... Om het met de eminente socioloog 'avant-la-lettre' Norbert Elias te zeggen: de Fremdzwang is nimmer vervangen geweest door een gedegen vorm van Selbstzwang. En op die manier kunnen we het dan vlotweg hebben over 'sans-papiers' als een (nieuwe) categorie van misdadigers, terwijl misschien wel ons afgebrokkeld vermogen tot perspectiefwissel in hoofdzaak verantwoordelijk is voor dergelijk schrijnend getuigenis van gebrek aan onderscheidingsvermogen tussen hoofd- en bijzaken... Het gaat nl. altijd in de eerste plaats om mensen van vlees en bloed, mensen die ook wijzelf hadden kunnen zijn. Maar als 'Papieren Bitte' belangrijker blijkt dan...

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB