Laat ons maar meteen stoppen met de schijn op te houden dat dit land nog een rechtsstaat is.


De Vlaamse Jeugdraad vindt GAS-boetes vanaf 14 jaar te jong © Belga

In ons land zijn kinderen van 14 jaar compleet ontspoord. Ze zijn een constante bron van overlast en een gevaar voor zichzelf en hun omgeving. De manier waarop we met dit zootje ongeregeld moeten omgaan is hen hard te straffen voor het minste vergrijp dat mogelijk wel eens door iemand van een meer gevorderde leeftijd als overlast zou kunnen worden ervaren.

Op de leuning van een bank zitten bijvoorbeeld. Belletje trek doen. Met sneeuwballen gooien, in de takken van de bomen kruipen, te veel lawaai maken of boterhammen eten in de portiek van een kerk.

De schade die zo'n compleet ontspoord kind van 14 jaar daarmee toebrengt aan zijn omgeving, is zo ernstig, dat het daarvoor zonder veel recht op verdediging gestraft moet kunnen worden, bijvoorbeeld met een geldboete van 250 euro. Of met een werkstraf. Of met een plaatsverbod.

Dit moet zowat het verwrongen wereldbeeld zijn van velen van onze verkozen politici. Hoe valt het anders te verklaren dat de Kamercommissie Binnenlandse Zaken de fel omstreden verstrenging van de GAS-wet met een meerderheid over de coalitie heen (met steun van N-VA) heeft goedgekeurd? Een verstrenging die het mogelijk maakt dat GAS-boetes nu ook aan kinderen kunnen worden uitgedeeld?

Enkele maanden geleden vroeg de Kamer van volksvertegenwoordigers een advies aan Jan Nolf, justitiespecialist en veelgelezen opiniemaker op onze website.

Of meneer Nolf zijn steentje kon bijdragen aan de democratische besluitvorming en met zijn juridische expertise de dames en heren volksvertegenwoordigers een voorzet kon geven bij wat te denken over het voorstel van minister van Binnenlandse Zaken Joëlle Milquet om de toch al omstreden wet op de GAS-boetes nog te verstrengen.

Eerste blikvanger in het voorstel van Milquet: boetes voor pietluttige, vaag gedefinieerde en arbitraire vormen van overlast worden verhoogd van max 250 tot max 350 euro (zonder dat daaraan een rechter te pas komt).

Tweede blikvanger: deze boetes kunnen voortaan ook opgelegd worden aan kinderen vanaf 14 jaar.

Er zijn voorbeelden te over van het feit dat het systeem van de GAS-boetes al compleet ontspoord was, nog voor het voorstel voor een verstrenging ervan op tafel lag.

De Mechelse burgemeester Bart Somers heeft zich in het openbaar moeten excuseren omdat in zijn stad jongeren effectief een GAS-boete kregen voor het eten van een broodje in de portiek van een kerk. Ze werden daarvoor drie uur vastgehouden op een politiekantoor. De boetes werden na de media-aandacht ingetrokken, wat eens te meer getuigt van willekeur.

Om u een idee te geven van de onbenulligheden die door gemeenten gedefinieerd worden als overlast en die zwaarder beboet worden dan verkeersovertredingen die levens in gevaar brengen, geven we onder dit artikel nog eens een bloemlezing die werd opgesteld door het jongerenpersagentschap StampMedia.

Het advies van Jan Nolf was vernietigend. Hij stelde voor om onmiddellijk een moratorium in te voeren op de bestaande GAS-wetgeving, eindelijk eens goed na te denken over de mogelijke nadelige gevolgen (misbruik, willekeur, negeren van het recht op verdediging, negeren van zowat heel het bestaande justitieel systeem) om daarna effectief te werken aan een beter doordachte wetgeving.

Vooraleer ‘zomaar op buikgevoel verder door te rammen’ zou de wetgever er volgens Nolf goed aan doen om eerst de wettelijkheid van het GAS-reglement eens te onderzoeken. Geen vreemde eis voor een strafrecht waarin degene die de straf oplegt zowel rechter als partij is en degene die de straf ontvangt erg weinig kansen op verdediging heeft.

Jan Nolf stond niet alleen met zijn kritiek. De GAS-boetes zijn intussen wellicht het meest vanuit de samenleving bekritiseerde stukje wetgevend werk sinds de Tweede Wereldoorlog.

- De Liga voor de Mensenrechten organiseert protestmanifestaties en start een procedure voor de Raad van State tegen de GAS-boetes. Volgens de Liga is het begrip ‘overlast’ zeer ruim te interpreteren en is het verontrustend dat afstand wordt gedaan van de scheiding der machten.

- De Vlaamse Jeugdraad is bijzonder ongerust over de willekeur waarmee de GAS-boetes kunnen worden opgelegd. “Kinderen, jongeren en hun organisaties geven ons verontrustende signalen over de willekeur waarmee de GAS-wetgeving nu wordt toegepast. En ook in de toekomst blijft willekeur de norm,’ zegt voorzitter Lander Piccart.

- De Vlaamse kinderrechtencommissaris Bruno Vannobergen zegt de evolutie naar GAS-boetes heel erg te betreuren. ‘We leven blijkbaar in een samenleving die over jongeren spreekt in termen van overlast. Het is triest dat men op die manier problemen wil aanpakken die dieperliggende oorzaken hebben.’

- De Waalse kinderrechtencommissaris Bernard De Vos stelt zich in een vernietigende nota de vraag of de GAS-boetes in overeenstemming te brengen zijn met het kinderrechtenverdrag. Neen dus.

- Chirojeugd Vlaanderen stelt zich vragen bij de gemeentelijke willekeur en meent dat jong-zijn bestraft wordt met GAS-boetes.

- 33 jeugd- en welzijnsorganisaties noemen het in een gezamenlijke platformtekst ‘absurd’ dat de minimumleeftijd voor GAS-boetes verlaagd wordt tot 14 jaar.

- Het Leuvens Instituut voor Criminologie ziet het nut van een uitbreiding van de GAS-wet niet in. ‘Uit evaluaties van het bestaande systeem blijkt helemaal niet dat er nood is aan een verlaging van de leeftijd,’ zegt criminoloog Stefaan Pleysier.

De Kamercommissie voor Binnenlandse Zaken heeft het advies van Jan Nolf en de kritiek uit al deze geledingen van de bevolking zonder veel omhaal onder de mat geveegd.

Wij leven nu in een land waar een kind van 14 gestraft kan worden met een geldboete van meerdere honderden euro (of met een werkstraf – of met een plaatsverbod) wanneer het op de leuning van een bankje zit.

Laat ons dan maar meteen stoppen met de schijn op te houden dat dit land nog een rechtstaat is.

En dan nog dit: de regeringen voor de regering-Di Rupo namen beslissingen die een impact hadden op de manier waarop onze samenleving is georganiseerd. Denk maar aan slachtofferhulp, de politiehervorming, het homohuwelijk, de wet op de euthanasie, de manier waarop we omgaan met vluchtelingen.

De huidige regering hinkt van begrotingscontrole naar begrotingscontrole en lijkt enkel bezig met crisisgerelateerde problemen.

Als straks de campagne voor de verkiezingen van 2014 start, zijn de belangrijkste wapenfeiten van de regering Di Rupo de oprichting van een werkgroep die zich moet buigen over het verlangen van geradicaliseerde moslimjongeren om te gaan vechten in Syrië (volgens Bart De Wever ook al te bestrijden met GAS-boetes) en het verstrekken van de autoriteit aan gemeentebesturen om GAS-boetes uit te delen aan kinderen.

Eddy Eerdekens
Eddy Eerdekens is hoofdredacteur van Knack.be


Knack.be - Opinie


De meest onmogelijke voorbeelden van toepassingen op GAS-boetes hebben we allemaal al in het nieuws gehoord. Eten in het portaal van een kerk, onmenselijk gedrag en meteen beboeten!
Het feit dat hier geen rechter of advocaat bij aan de pas komt, en de politie agent in kwestie zowel rechter als beul kan spelen is ook in mijn ogen een verschrikkelijke achteruitgang van onze "moderne rechtsstaat".
Nu we zelfs onze kinderen gaan ver-GAS-sen is het weer maar eens een nieuwe symbolische brug die hier overschreden wordt. Wie heeft er in zijn kinderjaren nooit kattenkwaad uitgehaald? Nu kan dit maatschappelijk opeens niet meer door de beugel.. Begrijpen wie begrijpen kan, ik snap het alvast niet meer.