'Kwaliteit hoger onderwijs daalt'
Oud-rector Rudi Verheyen (UA) trekt aan alarmbel
donderdag 03 januari 2013, 03u00



BRUSSEL - ‘Niet de managers van de associaties en de grote universiteiten, maar wel veel hogescholen, de andere universiteiten en veel docenten vinden ook dat de kwaliteit van het hoger onderwijs zakt.'
Professor emeritus Rudi Verheyen, milieuspecialist en oud-rector van de Universiteit Antwerpen, trekt publiek aan de alarmbel. Twee maanden geleden schreef hij een scherpe nota over de kwaliteit van het hoger onderwijs en het onderzoek en verspreidde die toen enkel in die kringen.

De kwaliteit is nog goed, maar ze gaat achteruit, luidde de diagnose. Hij wijt dit niet aan de studenten of de docenten, maar aan het beleid dat regels bedenkt die vaak perverse effecten hebben.

Na twee maanden maakt hij de analyse publiek, nu ze afgetoetst is in het veld en nu duidelijk is wie zijn analyse deelt en wie niet.

Niet : de machtigen die dit beleid gemaakt hebben: ‘de rectoren en de managers van de grote universiteiten en van de associaties, en de ministers en de parlementsleden' die de decreten goedgekeurd hebben. Wel in hoge mate akkoord zijn volgens Rudi Verheyen: heel veel docenten, de rectoren van de KMU's (kleine en middelgrote universiteiten), veel directeurs van hogescholen (maar over de katholieke kan hij niet veel zeggen want die hebben systematisch niet geantwoord op zijn nota).

Ze zijn het ermee eens dat de kwaliteit van onderwijs en onderzoek daalt, door regels die wellicht goed bedoeld zijn maar die perverse effecten hebben.

De financiering toont het best wat er misgaat. Instellingen worden gefinancierd om wat ze bereiken (outputfinanciering): het aantal geslaagde studenten, het aantal doctoraten, het aantal wetenschappelijke publicaties.

Het geld wordt verdeeld op basis daarvan, maar als alle universiteiten en hogescholen het allemaal beter doen, neemt het totale pakket geld toch niet toe.

En dat mogen ze niet compenseren door de studenten wat meer te laten betalen (inschrijvingsgeld) of door minder studenten toe te laten door een selectie aan de toegangspoort. De overheid ‘minimaliseert de gevolgen van de democratisering van het hoger onderwijs'.

De oud-rector klaagt de vermarkting en de schaalvergroting in het hoger onderwijs aan, die volgens hem instellingen ertoe aanzetten allemaal hetzelfde te doen op dezelfde manier.

Ze worden ook verplicht te zorgen voor de begeleiding van studenten die zonder begeleiding niet slagen, maar krijgen geen middelen om uitmuntende studenten te laten excelleren.

De docenten gaan gebukt onder een toenemende belasting, ook een administratieve, en onder een dodelijke publicatiedrift.

Vlor

Rudi Verheyen klaagt aan dat de overheid zich niet bekommert om deze kwaliteitsdaling. Ze heeft zelfs geen instrumenten om de evolutie van de kwaliteit te meten. De oud-rector raadt haar aan daarover onderzoek te laten doen, en een commissie te installeren die daarover kan en moet waken.

Van zijn klachten zijn er niet erg veel terug te vinden in een rapport (‘Uitdagingen voor het hoger onderwijs') die de Vlor, de Vlaamse Onderwijsraad (afdeling hoger onderwijs), rond dezelfde tijd opstelde, ook op eigen initiatief.

Dat rapport legt wel ook de vinger op het financieringsstelsel dat het zwakke punt is en die niet meer in overeenstemming is met wat van het hoger onderwijs wordt verwacht.

Guy Tegenbos

Bron: de Standaard online: Bron

Mening: Of het onderwijs daadwerkelijk achteruitgaat daar heb ik zelf geen mening over. Ik kan uiteraard niet vergelijken met hoe het vroeger was. wel kan ik me vinden in enkele argumenten die worden aangehaald in het artikel. Als de financiering van scholen gebeurt op basis van het aantal studenten dat het afgelopen jaar slaagde is het denk ik normaal dat een school zo veel mogelijk studenten heeft dat afstudeert. Ik denk niet dat je alle richtingen van vroeger en nu kunt vergelijken. Een opleiding ICT of chemie zal er nu helemaal anders uitzien door de ontwikkelingen in dat vakgebied. Dit brengt met zich mee dat veel scholen veel nieuwe materialen aan moeten kopen of zelfs hele labo's dienen te verbouwen en of dat lukt heeft weer alles te maken met geld.
Als het niveau van het hoger onderwijs achteruit gaat vind ik dat wel zeer jammer, zeker omdat we als België een uitstekende reputatie hebben en hopelijk blijven hebben.